રોયલ સ્વીડિશ એકેડેમી ઓફ સાયન્સિસે આર્થિક વિજ્ઞાનના 2025ના નોબેલ પુરસ્કારની જાહેરાત કરી. આલ્ફ્રેડ નોબેલની યાદમાં અપાતા આ સ્વેરિજેસ રિક્સબેંક પુરસ્કાર માટે જોએલ મોકિર, ફિલિપ એગિયન અને પીટર હોવિટના નામની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. આ પુરસ્કાર તેમને “નવીનતા-સંચાલિત આર્થિક વિકાસને સમજાવવા બદલ” આપવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
પુરસ્કારનો અડધો ભાગ મોકિરને “ટેકનોલોજીકલ પ્રગતિ દ્વારા સતત વિકાસ માટેની પૂર્વજરૂરીયાતો ઓળખવા બદલ” અને બાકીનો અડધો ભાગ “સર્જનાત્મક વિનાશ દ્વારા સતત વિકાસના સિદ્ધાંત માટે” સંયુક્ત રીતે આપવામાં આવશે.
જોએલ મોકિરએ ઐતિહાસિક સ્ત્રોતોનો ઉપયોગ સતત વિકાસના કારણોને ઉજાગર કરવા માટે એક સાધન તરીકે કર્યો હતો જે નવા સામાન્ય બનવાનું કારણ બને છે. ફિલિપ એગિયન અને પીટર હોવિટે સતત વિકાસ પાછળની પદ્ધતિઓનો પણ અભ્યાસ કર્યો. 1992 ના એક લેખમાં, તેઓએ સર્જનાત્મક વિનાશ કહેવાતા ગાણિતિક મોડેલનું નિર્માણ કર્યું: જ્યારે કોઈ નવું અને સારું ઉત્પાદન બજારમાં પ્રવેશે છે, ત્યારે જૂની પ્રોડક્ટ્સ વેચતી કંપનીઓ ગુમાવે છે, નોબેલ સમિતિએ એક મીડિયા રિલીઝમાં જણાવ્યું હતું.
નેધરલેન્ડમાં જન્મેલા જોએલ મોકિર યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની નોર્થવેસ્ટર્ન યુનિવર્સિટીમાં પ્રોફેસર છે, જ્યારે ફિલિપ એગિઓન પેરિસની કોલેજ ડી ફ્રાન્સ અને INSEAD અને ધ લંડન સ્કૂલ ઓફ ઇકોનોમિક્સ એન્ડ પોલિટિકલ સાયન્સમાં પ્રોફેસર છે. પીટર હોવિટ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની બ્રાઉન યુનિવર્સિટીમાં પ્રોફેસર છે.
ગયા વર્ષે આ પુરસ્કાર ત્રણ અર્થશાસ્ત્રીઓને મળ્યો હતો – ડેરોન એસેમોગ્લુ, સિમોન જોહ્ન્સન અને જેમ્સ એ. રોબિન્સન – જેમના અભ્યાસોએ સમજાવ્યું હતું કે કેટલાક દેશો શા માટે સમૃદ્ધ છે અને કેટલાક ગરીબ. ઔપચારિક રીતે આલ્ફ્રેડ નોબેલની યાદમાં આર્થિક વિજ્ઞાનમાં સ્વેરિજેસ રિક્સબેંક પુરસ્કાર તરીકે ઓળખાતું, અર્થશાસ્ત્ર નોબેલની સ્થાપના 1968 માં સ્વીડનની સેન્ટ્રલ બેંક દ્વારા કરવામાં આવી હતી.
આ પુરસ્કાર, તકનીકી રીતે નોબેલ પુરસ્કાર ન હોવા છતાં, અન્ય લોકો સાથે 10 ડિસેમ્બર, આલ્ફ્રેડ નોબેલની પુણ્યતિથિએ આપવામાં આવે છે. આ પુરસ્કારમાં ડિપ્લોમા, સુવર્ણ ચંદ્રક અને $1.2 મિલિયનનો ચેક શામેલ છે. નોબેલની જાહેરાત ગયા અઠવાડિયે 6 ઓક્ટોબરના રોજ દવા અથવા શરીરવિજ્ઞાન માટેના પુરસ્કારની જાહેરાત સાથે શરૂ થઈ હતી, ત્યારબાદ ભૌતિકશાસ્ત્ર, રસાયણશાસ્ત્ર, સાહિત્ય અને શાંતિનો પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો હતો.
