નવી દિલ્હીઃ અમેરિકા સાથેના વેપાર પરના તણાવથી ચારેય તરફ નિરાશાનો માહોલ હોવા છતાં ચાલુ આર્થિક વર્ષના પહેલા પાંચ મહિનામાં સ્માર્ટફોનની નિકાસે બધા રેકોર્ડ તોડીને 1 લાખ કરોડ રૂપિયાને પાર પહોંચી ગઈ છે. વેચાણકારો અને ઉદ્યોગ તરફથી સરકારે આપેલા આંકડાઓ મુજબ નિકાસના ઉત્પાદન સાથે જોડાયેલી પ્રોત્સાહન (PLI) યોજનાથી વધુ ઝડપ મળી છે.
આ આંકડો ગયા આર્થિક વર્ષની પહેલી પાંચ મહિનામાં થયેલી નિકાસની સરખામણીએ 55 ટકા વધારે છે. એપ્રિલથી સપ્ટેમ્બર 2024 દરમિયાન 64,500 કરોડ રૂપિયાના સ્માર્ટફોન નિકાસ થયા હતા. એપલ માટે કોન્ટ્રેક્ટ આધારિત આઈફોન બનાવતી ટાટા ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને ફોક્સકોને આ સમયગાળામાં 75,000 કરોડ રૂપિયાથી વધુના સ્માર્ટફોન નિકાસ કર્યા, એટલે કે કુલ સ્માર્ટફોન નિકાસમાં અંદાજે 75 ટકા ફાળો આ બે કંપનીઓનો રહ્યો છે.
આર્થિક વર્ષ 2022-23માં કુલ 90,000 કરોડ રૂપિયાના સ્માર્ટફોન નિકાસ થયા હતા. આ હિસાબે આ આર્થિક વર્ષના પહેલા પાંચ મહિનામાં જ 10 ટકા વધારે નિકાસ થઈ ચૂકી છે. સ્માર્ટફોન નિકાસ પર PLI યોજનાનો પ્રભાવ આ વાતથી પણ સાબિત થાય છે કે આર્થિક વર્ષ 2023 પછી દર વર્ષે નિકાસમાં આશરે 50 ટકા અથવા તેથી વધુ વૃદ્ધિ નોંધાઈ છે. સ્માર્ટફોન PLI યોજનાના સમર્થકો લાંબા સમયથી કહેતા આવ્યા છે કે સ્માર્ટફોનના ઉત્પાદન મૂલ્યમાં વિશ્વમાં આગળ વધવું હોય તો નિકાસ કરવી પડશે, જેમ ચીને કર્યું છે. આથી દેશમાં સ્માર્ટફોનના પાર્ટ્સના ઉત્પાદનને પણ વેગ મળશે, જેના કારણે હાઈ વેલ્યુ એડિશનને પણ ગતિ મળી શકે છે.
ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને IT મંત્રાલયે વિવિધ PLI યોજનાઓની તાજેતરની સમીક્ષા દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે સ્માર્ટફોનના મામલે વેલ્યુ એડિશન 2021માં પાંચથી છ ટકા હતી, જે વધીને આર્થિક વર્ષ 2025 સુધીમાં 19 ટકા થયું છે.
કેન્દ્રીય ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને IT મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે જણાવ્યું હતું કે મંત્રાલયને ઈલેક્ટ્રોનિક્સ પાર્ટ્સના ઉત્પાદન માટે PLI યોજનાના અંતર્ગત 50,000 કરોડ રૂપિયાથી વધુના રોકાણ માટે અરજીઓ મળી છે. તેમણે એ પણ જણાવ્યું કે તમામ ઊથલ-પાથલ છતાં ભારતે ગયા આર્થિક વર્ષ દરમિયાન 24 અબજ ડોલરના સ્માર્ટફોન નિકાસ કર્યા, જે આર્થિક વર્ષ 2026માં 30થી 35 અબજ ડોલર સુધી પહોંચવાની શક્યતા છે.
