મુંબઈઃ સેબીએ બુધવારે ઇન્ડિયન એક્સચેન્જ (IEX)ના શેરોમાં ઇનસાઇડર ટ્રેડિંગની માહિતીને આધારે ટ્રેડિંગ કરનારી આઠ વ્યક્તિઓને બજારમાંથી પ્રતિબંધિત કર્યા છે. એ સાથે જ તેમની રૂ. 173 કરોડની ગેરકાયદે કમાણી જપ્ત કરવાનો આદેશ પણ આપ્યો છે.
IEX ઇનસાઇડર ટ્રેડિંગનો મામલો કેવી રીતે બહાર આવ્યો?
આ લોકો સેન્ટ્રલ ઇલેક્ટ્રિસિટી રેગ્યુલેટરી કમિશન (CERC)ના ઉચ્ચ અધિકારીઓ પાસેથી મળેલી અંદરની માહિતીનો દુરુપયોગ કરીને IEXના શેરોમાં ટ્રેડિંગ કરતા હતા. સેબીને આ બાબતનો ખ્યાલ ત્યારે આવ્યો જ્યારે CERCની એક જાહેરાત પહેલાં IEXના શેરના ભાવમાં અચાનક ભારે ઘટાડો થયો અને ટ્રેડિંગ વોલ્યુમમાં અસામાન્ય વધારો નોંધાયો હતો.
CERCની જાહેરાત શું હતી અને તેનો શેર પર શી અસર થઈ?
CERCએ 23 જુલાઈએ માર્કેટ કપલિંગ લાગુ કરવાનો એલાન કર્યું હતું. તેનો અર્થ એ છે કે હવે વીજળીની ખરીદી-વેચાણ માટે અલગ-અલગ એક્સચેન્જની બોલીઓને એકસાથે જોડીને યોગ્ય ભાવ નક્કી કરવામાં આવશે. આ સમાચારનો IEXના શેર પર મોટી પ્રતિકૂળ અસર પડી હતી અને 24 જુલાઈએ શેરની કિંમત લગભગ 29.5 ટકા સુધી ઘટી ગઈ.
સેબીની તપાસમાં શું ખુલાસા થયા?
સેબીની તપાસમાં જાણવા મળ્યું હતું કે આ લોકોની ટ્રેડિંગની રીત સામાન્ય રોકાણકારોથી અલગ હતી. તેઓ ખાસ કરીને IEXના શેર નીચે જશે તેવા Put Optionમાં મોટું રોકાણ કર્યું હતું, જે સ્પષ્ટ દર્શાવે છે કે તેમને શેરના ભાવમાં ઘટાડાનો પૂર્વાનુમાન પહેલેથી જ હતું.
સેબીની તપાસમાં એ પણ બહાર આવ્યું કે આ બધા લોકો એકબીજા સાથે સંબંધી છે અને CERCની સિનિયર અધિકારી યોગિતા એસ. મહેરા સાથે વ્યક્તિગત રીતે જોડાયેલા હતા. સેબીને તેમની વોટ્સએપ ચેટ અને જપ્ત કરાયેલા દસ્તાવેજોમાં એક જ્યોતિષીનું નામ પણ મળ્યું હતું, જે આ લોકો અને અધિકારી વચ્ચે સંપર્કનો માધ્યમ હતો. આ જ જ્યોતિષી તેમને ટ્રેડિંગ માટે સલાહ આપતો હતો.
CERCના અન્ય એક અધિકારી ગગન દીવાને પણ આ લોકોને માર્કેટ કપલિંગ અંગેની માહિતી આપી હતી. સેબીએ જેમની પર કાર્યવાહી કરી છે, તેમાં ભુવન સિંહ, અમરજિત સિંહ સોરન, અમિતા સોરન, અનીતા, નરેન્દ્ર કુમાર, વીરેન્દ્ર સિંહ, બિંદુ શર્મા અને સંજીવ કુમાર છે. સેબીએ જણાવ્યું કે આ લોકોની ટ્રેડિંગની વ્યૂહરચનાનીતિથી સ્પષ્ટ થાય છે કે આ આખી યોજના ખૂબ મોટા પાયે તૈયાર કરવામાં આવી હતી. સેબીના પૂર્ણ સમયના ટાઇમ મેમ્બર કમલેશ ચંદ્ર વર્શનએ કહ્યું હતું કે જો માત્ર થોડા લોકો જ બજારમાં અંદરની માહિતીનો લાભ લઈ શકે તો સામાન્ય રોકાણકારોનો વિશ્વાસ તૂટી જશે અને તેમનું નુકસાન થશે.
