ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ બી.આર. ગવઈએ કેન્દ્ર સરકારને ભારતના આગામી મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) તરીકે ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતની નિમણૂકની ભલામણ કરી છે. વર્તમાન CJI પછી સુપ્રીમ કોર્ટના બીજા ક્રમના વરિષ્ઠ ન્યાયાધીશ, ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત 24 નવેમ્બરે ભારતના 53મા મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકે કાર્યભાર સંભાળે તેવી અપેક્ષા છે. મુખ્ય ન્યાયાધીશ ગવઈ 23 નવેમ્બરે નિવૃત્ત થશે.
કાર્યકાળ કેટલા મહિનાનો હશે?
24 મે, 2019ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ તરીકે બઢતી પામેલા ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતનો મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકેનો કાર્યકાળ આશરે 15 મહિનાનો રહેશે. તેઓ 9 ફેબ્રુઆરી, 2027 ના રોજ નિવૃત્ત થશે. સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશો માટે નિવૃત્તિ વય 65 વર્ષ છે. મેમોરેન્ડમ ઓફ પ્રોસિજર (સુપ્રીમ કોર્ટ અને હાઈકોર્ટના ન્યાયાધીશોની નિમણૂક, ટ્રાન્સફર અને પ્રમોશન માટેની માર્ગદર્શિકા) અનુસાર, ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશના પદ પર નિમણૂક સુપ્રીમ કોર્ટના સૌથી વરિષ્ઠ ન્યાયાધીશમાંથી થવી જોઈએ જે આ પદ સંભાળવા માટે યોગ્ય ગણાય.
ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતનો જન્મ 10 ફેબ્રુઆરી, 1962 ના રોજ હરિયાણાના હિસાર જિલ્લામાં એક મધ્યમ વર્ગના પરિવારમાં થયો હતો. તેઓ એવા પરિવારમાંથી નહોતા જ્યાં કાયદાનું ધ્યાન મુખ્ય હતું. તેમણે પોતાનું બાળપણ વિશેષાધિકારોથી દૂર, સરળ ગ્રામીણ જીવન જીવતા વિતાવ્યું. તેમણે પોતાનું પ્રાથમિક શિક્ષણ તેમના ગામ પેટવારમાં પૂર્ણ કર્યું અને 1984 મડીયુમાંથી એલએલબી કર્યુ.તેમણે હિસાર જિલ્લા કોર્ટમાં વકીલ તરીકે કારકિર્દીની શરૂઆત કરી, ત્યારબાદ પંજાબ અને હરિયાણા હાઇકોર્ટમાં પ્રેક્ટિસ કરવા માટે ચંદીગઢ ગયા. 38વર્ષની ઉંમરે ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત હરિયાણાના સૌથી નાના એડવોકેટ જનરલ બન્યા. તેઓ 24 મે, 2019 ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ બન્યા.
ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતના મુખ્ય અવલોકનો અને પ્રકાશિત થયેલા કેસો:
ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત બે દાયકાના અનુભવ સાથે દેશનું ટોચનું ન્યાયિક પદ સંભાળશે, જેમાં કલમ 370 રદ કરવા, અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા, લોકશાહી, ભ્રષ્ટાચાર, પર્યાવરણ અને લિંગ સમાનતા સંબંધિત સીમાચિહ્નરૂપ નિર્ણયોનો સમાવેશ થાય છે. અહીં, આપણે પહેલા ચાર હાઇ-પ્રોફાઇલ કેસોની ચર્ચા કરીશું જેમાં તેમની ટિપ્પણીઓ અને વલણ હેડલાઇન્સમાં રહ્યા હતા.
રણવીર અલ્લાહબાદિયા કેસ – પ્રખ્યાત યુટ્યુબર રણવીર અલ્લાહબાદિયાની અરજીની સુનાવણી કરતી વખતે ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતે કહ્યું હતું કે,”આ વ્યક્તિના મનમાં કંઈક ગંદુ છે, જે સમાજમાં ફેલાયેલું છે. તે તેના માતાપિતાનું પણ અપમાન કરી રહ્યો છે. કોર્ટ તેનો પક્ષ કેમ લે?” ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતે સ્પષ્ટપણે કહ્યું હતું કે લોકપ્રિયતા કોઈને પણ સામાજિક ધોરણોનું ઉલ્લંઘન કરવાનો અધિકાર આપતી નથી.
નુપુર શર્મા કેસ – ભાજપના પ્રવક્તા નુપુર શર્માના નિવેદન બાદ દેશવ્યાપી વિરોધ વચ્ચે ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતે કોર્ટમાં કહ્યું હતું કે,”દેશમાં જે કંઈ થઈ રહ્યું છે તેના માટે તે સંપૂર્ણપણે જવાબદાર છે.” તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે જાહેર પદ પર રહેલા લોકોએ તેમના શબ્દોની અસર સમજવી જોઈએ, કારણ કે ખોટા નિવેદનથી સમાજમાં નોંધપાત્ર વિભાજન થઈ શકે છે.
સ્વાતિ માલીવાલ કેસ – AAP સાંસદ સ્વાતિ માલીવાલ પરના હુમલાના કેસમાં ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતે કહ્યું, “શું આ મુખ્યમંત્રીનું નિવાસસ્થાન છે કે ગુંડાઓનો અડ્ડો?” તેમણે આરોપી વિભવ કુમારને પ્રશ્ન કર્યો, “શું તેમને એક મહિલા સાથે આવું કરવામાં શરમ ન લાગી?” તેમણે કોર્ટમાં એમ પણ ટિપ્પણી કરી, “તે નિંદનીય છે કે જ્યારે મહિલા રડી રહી હતી અને તેની શારીરિક સ્થિતિનું વર્ણન કરી રહી હતી ત્યારે પણ તેમને રોકવામાં આવ્યા ન હતા.”
મોહમ્મદ ઝુબૈર કેસ – 2022 માં ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતે સ્વતંત્ર અભિવ્યક્તિના અધિકારના સીમાચિહ્નરૂપ બચાવમાં, ફેક્ટ-ચેકર મોહમ્મદ ઝુબૈર માટે તેમની જામીન અરજીમાં જણાવ્યું હતું કે,”કોઈ નાગરિકને પોતાનો અભિપ્રાય વ્યક્ત કરતા અટકાવવા એ ગેરબંધારણીય છે. તેમને સોશિયલ મીડિયા પર પોતાનો અભિપ્રાય વ્યક્ત કરતા અટકાવવા એ અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાનું ઉલ્લંઘન હશે.” ધાર્મિક લાગણીઓ ભડકાવવાના આરોપમાં અનેક રાજ્યોમાં મોહમ્મદ ઝુબૈર વિરુદ્ધ FIR દાખલ થયા બાદ આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો.
