આર્થિક સંકટથી ઘેરાયેલા પાકિસ્તાન માટે વધુ એક ખરાબ સમાચાર છે. અહીં ઘઉંના લોટની અછત વધુ વધી છે. પાકિસ્તાન ફ્લોર મિલ્સ એસોસિએશન (PFMA) એ જણાવ્યું છે કે સ્થાનિક માંગને પહોંચી વળવા માટે લોટ મિલો દ્વારા જરૂરી ઘઉંની ઉપલબ્ધતા ન હોવાને કારણે સંકટ વધી ગયું છે. ભૂતકાળમાં દેશમાં મફત લોટ માટે નાસભાગને કારણે 20 થી વધુ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યો હતો. બીજી તરફ આરોપ-પ્રત્યારોપ વચ્ચે પાકિસ્તાનને આંતરરાષ્ટ્રીય મુદ્રા કોષ તરફથી મળનારી અત્યંત જરૂરી સહાય પણ અટકી ગઈ છે.
પાકિસ્તાનમાં શું થઈ રહ્યું છે?
આર્થિક મોરચે પાકિસ્તાન માટે પડકારો દરેક પસાર થતા દિવસે વધી રહ્યા છે. દેશમાં લોટની અછત વધી છે. કરાચીમાં એક પ્રેસ કોન્ફરન્સને સંબોધતા પાકિસ્તાન ફ્લોર મિલ્સ એસોસિએશનના પ્રમુખ ચૌધરી અમીર અબ્દુલ્લાએ કહ્યું કે લોટની કટોકટી વકરી છે. તેમણે કહ્યું કે સિંધ સરકારે વચન આપ્યું હતું તે જથ્થામાં લોટ મિલોને ઘઉંની સપ્લાય કરી રહી નથી. તેમણે કહ્યું કે બે અઠવાડિયા પહેલા સિંધના ખાદ્ય વિભાગે ઘઉંના લોટની અછતને ટાળવા માટે સિંધ પ્રાંતની 92 મિલોને 50 લાખ ઘઉંની થેલીઓ સપ્લાય કરવાનું વચન આપ્યું હતું. જો કે, ખાદ્ય વિભાગે 100 કિલો ઘઉંની 5,52,000 થેલીઓ માટે 100 કિલો ઘઉંની 9,00,000 કોથળીઓનું વચન આપ્યું હતું તેની સામે ઇનવોઇસ જારી કર્યા છે. તેમણે કહ્યું કે જારી કરાયેલા ચલણોમાંથી છેલ્લા બે સપ્તાહ દરમિયાન લગભગ 2,50,000 ઘઉંની થેલીઓ જારી કરવામાં આવી છે.
લોટની કટોકટી કેટલી છે?
પીએફએમએના વડા અબ્દુલ્લાએ કહ્યું કે ઘઉંની ઉપલબ્ધતા ન હોવાને કારણે લગભગ 30 થી 40 ટકા મિલોએ કામ કરવાનું બંધ કરી દીધું છે. અબ્દુલ્લાના જણાવ્યા અનુસાર, કરાચીની અડધી લોટ મિલો પાસે ઘઉં ખતમ થઈ ગયા છે, બાકીની મિલો માત્ર 3 થી 4 કલાક માટે લોટ પીસી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે ઘરેલું માંગને પહોંચી વળવા અને અછતને ટાળવા માટે સિંધથી કરાચી સુધી ઘઉંની અવરજવરને કોઈપણ અવરોધ વિના મંજૂરી આપવી જોઈએ. PFMA પદાધિકારીએ એમ પણ કહ્યું કે જો અમારી ન્યાયી માંગણીઓ સ્વીકારવામાં નહીં આવે તો અમે થોડા દિવસો પછી અમારી આગામી એક્શન પ્લાનની જાહેરાત કરીશું.
કટોકટીની અસર શું થશે?
તે જ સમયે, પીએફએમએના ઉપાધ્યક્ષ હનીફ થારાએ કહ્યું કે કરાચીમાં લોટની અછત છે અને ઘઉંની કિંમતો ધીરે ધીરે વધી રહી છે. જો 48 કલાકમાં ઘઉંનો પુરવઠો નહીં મળે તો આવતા સપ્તાહે લોટની કિંમત 200 રૂપિયા પ્રતિ કિલો સુધી પહોંચી જશે. હવે તેની કિંમત 120 થી 135 રૂપિયા પ્રતિ કિલો છે. થારાના જણાવ્યા અનુસાર, લોટ મિલોમાં એક કે બે દિવસ માટે ઘઉંનો સ્ટોક છે અને ઘઉંની ઉપલબ્ધતા ન હોવાને કારણે શહેરની તમામ મિલો 2 મેથી બંધ રહેશે. PFMA પ્રમુખ ચૌધરી અમીર અબ્દુલ્લાએ સ્થાનિક માંગને પહોંચી વળવા ઘઉંની આયાત કરવાનું સૂચન કર્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે ઘઉં સ્થાનિક બજાર કરતા આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં સસ્તા છે. ઘઉં રશિયાથી રૂ. 93 પ્રતિ કિલોના ભાવે આયાત કરી શકાય છે જ્યારે સ્થાનિક ઘઉં રૂ. 120 પ્રતિ કિલોના ભાવે ઉપલબ્ધ છે.
IMFના બેલઆઉટ પેકેજનું શું થયું?
આર્થિક સંકટમાંથી બહાર આવવા માટે પાકિસ્તાનને તરત જ આંતરરાષ્ટ્રીય મુદ્રા કોષની મદદની જરૂર છે. જો કે, IMF અને પાકિસ્તાની અધિકારીઓ IMFના બેલઆઉટ પેકેજની નવમી સમીક્ષાને પૂર્ણ કરવામાં વિલંબ માટે એકબીજાને દોષી ઠેરવી રહ્યા છે. ઇસ્લામાબાદમાં 9 ફેબ્રુઆરીએ મંત્રણા પૂર્ણ થયા બાદ લગભગ 80 દિવસના અંતરાલ બાદ અટકેલી વાટાઘાટો ફરી શરૂ કરવામાં આવી છે.
IMF કાર્યક્રમ કેમ અટકી ગયો?
નવમી સમીક્ષા પૂર્ણ કરવા માટે બંને પક્ષોએ સ્ટાફ-સ્તરના કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવાના બાકી છે. IMF પ્રોગ્રામ હેઠળ 10મી સમીક્ષા 3 ફેબ્રુઆરીએ થવાની હતી પરંતુ તે પણ થઈ શકી નહીં. IMF અનુસાર, પાકિસ્તાને સાઉદી અરેબિયા અને સંયુક્ત આરબ અમીરાત પાસેથી વધારાની થાપણોમાં $3 બિલિયનની બાંયધરી આપી હોવા છતાં, તેઓ હજુ પણ વિદેશી ભંડોળની પુષ્ટિની રાહ જોઈ રહ્યા છે.
નિષ્ણાતો કહે છે કે તેની પુષ્ટિ વિના, ધિરાણકર્તા આ સોદો કરવા માંગતો નથી. બીજી તરફ પાકિસ્તાની અધિકારીઓએ દલીલ કરી હતી કે સંસ્થા તેમની સાથે રાજનીતિ રમી રહી છે કારણ કે કરાર પર ઘણા સમય પહેલા હસ્તાક્ષર થઈ જવા જોઈએ.
