મુંબઈ: ટાટા ગ્રુપ માત્ર દેશમાં જ નહીં પરંતુ વિશ્વના સૌથી મોટા ઉદ્યોગપતિ પરિવારોમાંનું એક છે. રતન ટાટાનું 9 ઓક્ટોબરે 86 વર્ષની વયે અવસાન થયું. આજે રતન ટાટાના પાર્થિવ દેહને અંતિમ દર્શન માટે મુંબઈના નેશનલ સેન્ટર ફોર પરફોર્મિંગ આર્ટ્સ હોલમાં રાખવામાં આવ્યો છે.
રતન ટાટા માત્ર એક પીઢ ઉદ્યોગપતિ જ નહીં પરંતુ ઘણા પરોપકારી કાર્યો માટે પણ પ્રખ્યાત હતા. તેણે ટાટા ગ્રુપને આંતરરાષ્ટ્રીય બ્રાન્ડ બનાવી. એટલું જ નહીં, તેમણે સામાન્ય લોકો માટે ઘણા મહાન કાર્યો કર્યા હતા, જેના ઘણા ઉદાહરણો છે. રતન ટાટા, ટાટા ગ્રુપનું વિશાળ સામ્રાજ્ય પાછળ છોડીને ગયા છે.
જો કે રતન ટાટાના પરિવાર વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે. તેમના પરિવારના મોટાભાગના સભ્યો લાઈમલાઈટથી દૂર રહે છે. રતન ટાટાનો પરિવાર ઘણો મોટો છે. રતન ટાટાના પિતા નવલ ટાટા હતા. નવલ ટાટાને તેમના પિતા રતનજી ટાટાએ દત્તક લીધા હતા. રતનજી ટાટા ટાટા ગ્રુપના સ્થાપક જમશેદજી ટાટાના પુત્ર હતા. ચાલો જાણીએ રતન ટાટા અને તેમના પરિવારમાં કોણ-કોણ છે?
નુસરવાનજી ટાટા
ટાટા પરિવારના વડા નુસરવાનજી ટાટા હતા. ટાટા વંશની શરૂઆત અહીંથી થઈ હોવાનું માનવામાં આવે છે. નુસેરવાનજી ટાટા પારસી પૂજારી હતા. તેઓ ટાટા પરિવારના પ્રથમ સભ્ય હતા જેમણે બિઝનેસની દુનિયામાં પ્રવેશ કર્યો.
જમશેદજી ટાટાએ પાયો નાખ્યો હતો
નુસેરવાનજી ટાટાના પુત્ર જમશેદજી ટાટાએ ટાટા ગ્રુપની સ્થાપના કરી હતી. તે ગુજરાતના નવસારીના રહેવાસી હતા. જો કે, મુંબઈ આવ્યા બાદ તેમનું નસીબ ચમક્યું. 1868માં જમશેદજી ટાટાએ ટ્રેડિંગ કંપની તરીકે ટાટા ગ્રુપનો પાયો નાખ્યો હતો. માત્ર 29 વર્ષની ઉંમરે તેમણે 21,000 રૂપિયાના રોકાણ સાથે કંપની શરૂ કરી હતી. આ પછી, ટાટા જૂથે શિપિંગનું કામ પણ કર્યું અને 1869 સુધીમાં, તેમણે કાપડના વ્યવસાયમાં પ્રવેશ કર્યો. જમશેદજીને ભારતીય ઉદ્યોગના પિતા કહેવામાં આવે છે. સ્ટીલ, હોટેલ (તાજમહેલ હોટેલ) અને હાઈડ્રોપાવર જેવી કંપનીઓની સ્થાપના કરી હતી.
દોરાબજી ટાટા
જમશેદજી ટાટાના મોટા પુત્રનું નામ દોરાબજી ટાટા હતું. જમશેદજીના મૃત્યુ પછી, દોરાબજીએ ટાટા ગ્રુપની કમાન સંભાળી અને ટાટા સ્ટીલ અને ટાટા પાવર જેવી કંપનીઓની સ્થાપના અને વૃદ્ધિ કરવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી.
રતનજી ટાટા
દોરાબજીના નાના ભાઈ અથવા જમશેદજીના નાના પુત્ર રતનજી ટાટા હતા. રતનજી ટાટાએ કપાસ અને કાપડ ઉદ્યોગોને એક અલગ ઓળખ આપી અને ટાટા જૂથના અન્ય વ્યવસાયોને આગળ વધારવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી.
જે.આર.ડી. ટાટા (જહાંગીર રતનજી દાદાભોય ટાટા)
જે.આર.ડી. ટાટા રતનજી ટાટાના પુત્ર હતા. જે.આર.ડી. ટાટાની માતાનું નામ સુઝાન બ્રિઅર હતું, જેઓ એક ફ્રેન્ચ મહિલા હતા. જે.આર.ડી. ટાટા ભારતના પ્રથમ કોમર્શિયલ પાઈલટ બન્યા. જે.આર.ડી. ટાટા 50 વર્ષથી વધુ (1938-1991) સુધી ટાટા ગ્રુપના ચેરમેન રહ્યા. તેમણે એરલાઇનની સ્થાપના કરી હતી. બાદમાં તેનું નામ એર ઈન્ડિયા રાખવામાં આવ્યું. ટાટા ગ્રુપને બહુરાષ્ટ્રીય કંપની બનાવવામાં JRD ટાટાએ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.
નેવલ ટાટા
નવલ ટાટા રતનજી ટાટાના દત્તક પુત્ર હતા. તેમણે ટાટા ગ્રુપને એક અલગ ઓળખ આપી. ટાટા ગ્રુપને આગળ લઈ જવામાં તેમની મોટી ભૂમિકા માનવામાં આવે છે.
રતન નવલ ટાટા
નવલ ટાટા અને સુની ટાટાના ઘરે રતન ટાટાનો જન્મ 8 ડિસેમ્બર 1937ના રોજ થયો હતો. હતું. તેઓ 1991 થી 2012 સુધી ટાટા ગ્રુપના ચેરમેન હતા. ઓક્ટોબર 2016થી ફેબ્રુઆરી 2017 સુધી વચગાળાના અધ્યક્ષ હતા. 2017થી ટાટા ગ્રુપના ચેરીટેબલ ટ્રસ્ટના વડા હતા. રતન ટાટાએ ટાટા ગ્રૂપને આંતરરાષ્ટ્રીય બ્રાન્ડ બનાવ્યું હતું. તેમણે એર ઈન્ડિયા ખરીદી, જે જે.આર.ડી. ટાટા દ્વારા શરૂ કરવામાં આવી હતી, પરંતુ આઝાદી પછી તે સરકારની માલિકીની બની ગઈ.
રતન ટાટાએ ફોર્ડની લક્ઝરી કાર બ્રાન્ડ લેન્ડ રોવર અને જગુઆરને તેમના પોર્ટફોલિયોમાં સામેલ કરવામાં પણ મોટી ભૂમિકા ભજવી હતી. 2008માં, રતન ટાટાને ભારતનો બીજો સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર પદ્મ વિભૂષણ મળ્યો હતો. અગાઉ 2000માં તેમને પદ્મ ભૂષણથી પણ સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.
જીમી ટાટા
જીમી ટાટા રતન ટાટાના સગા ભાઈ છે. રતન ટાટાની જેમ તેમણે પણ લગ્ન કર્યા નથી. પરંતુ તે હંમેશા લાઈમલાઈટથી દૂર રહે છે. જીમી ટાટાએ 90ના દાયકામાં નિવૃત્ત થયા. એ પહેલાં તેઓ ટાટાની વિવિધ કંપનીઓમાં કામ કર્યું હતું. જોકે તે ટાટા સન્સ અને અન્ય ઘણી ટાટા કંપનીઓમાં શેરધારક છે. જીમી ટાટા ક્યારેય મોબાઈલ ફોન રાખતા નથી અને માત્ર અખબારોમાંથી જ દેશ અને દુનિયાની માહિતી મેળવે છે.
નોએલ ટાટા
નોએલ ટાટા રતન ટાટાના સાવકા ભાઈ છે. નોએલ ટાટાનો જન્મ 1957માં થયો હતો. તેઓ ટાટા ઈન્ટરનેશનલના ચેરમેન છે અને ટાટા જૂથની ઘણી કંપનીઓમાં સામેલ છે. ટાટા પરિવાર બિઝનેસની સાથે-સાથે પરોપકાર માટે પણ જાણીતા છે.
નોએલ ટાટા પછી કોણ?
નોએલ ટાટાએ આલૂ મિસ્ત્રી સાથે લગ્ન કર્યા છે. બંનેને ત્રણ બાળકો છે, જેમના નામ નેવિલ, લેહ અને માયા ટાટા છે. લેહ ટાટા ત્રણેમાં સૌથી મોટી છે. તેમણે સ્પેનમાંથી માર્કેટિંગમાં માસ્ટર ડિગ્રી લીધી છે. 2006માં તેણીએ તાજ હોટેલમાં આસિસ્ટન્ટ મેનેજર તરીકે કારકિર્દીની શરૂઆત કરી હતી. અત્યારે લેહ ધી ઈન્ડિયન હોટલ્સ કંપની લિમિટેડમાં વાઈસ પ્રેસિડન્ટ છે.
માયા ટાટાએ બેઝ બિઝનેસ સ્કૂલ અને વોરવિક યુનિવર્સિટીમાંથી ઉચ્ચ અભ્યાસ કર્યો છે. ટાટા જૂથની Tata Neu એપ્લિકેશનના લોન્ચમાં તેણીએ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી. આ ઉપરાંત માયાએ ટાટા ડિજિટલમાં પણ કામ કર્યું છે.નેવિલ ટાટાએ કારકિર્દીની શરૂઆત સમૂહની કંપની ટ્રેન્ટની રિટેઈલ શાખામાં કરી હતી. નેવિલે કિર્લોસ્કર ગ્રુપના સભ્ય માનસી કિર્લોસ્કર સાથે લગ્ન કર્યા છે. હાલમાં તેઓ સ્ટાર બજાર નામની ટાટા જૂથની કંપનીનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા છે.
