અમેરિકા: રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે રવિવારે બાંગ્લાદેશને આપવામાં આવતી તમામ સહાય બંધ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. માહિતી અનુસાર, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ એજન્સી ફોર ઇન્ટરનેશનલ ડેવલપમેન્ટ (USAID) એ બાંગ્લાદેશમાં તેના તમામ પ્રોજેક્ટ્સ બંધ કરવાનું કહ્યું છે. અમેરિકાના આ પગલાને બાંગ્લાદેશ માટે મોટો આંચકો માનવામાં આવી રહ્યો છે. શેખ હસીના સરકારના બળવા પછી બાંગ્લાદેશની અર્થવ્યવસ્થા સતત ખરાબ થઈ રહી છે. લોકો બેરોજગારીના સંકટનો સામનો કરી રહ્યા છે.
બાંગ્લાદેશમાં અમેરિકાનું રોકાણ કેટલું છે?
બાંગ્લાદેશના અર્થતંત્ર માટે અમેરિકન રોકાણ હંમેશા મહત્વપૂર્ણ રહ્યું છે. રિપોર્ટ અનુસાર, વર્ષ 2020 સુધી બાંગ્લાદેશમાં કુલ યુ.એસ. ફોરેન ડાયરેક્ટ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ (FDI) લગભગ 3 બિલિયન ડોલર હતું. બાંગ્લાદેશના કાપડ, ઊર્જા, કૃષિ અને માહિતી ટેકનોલોજી ક્ષેત્રોમાં યુ.એસ. કંપનીઓ મુખ્ય રોકાણકારો છે. બાંગ્લાદેશ વિશ્વમાં બીજા ક્રમનો સૌથી મોટો કાપડ નિકાસકાર દેશ હોવાથી અને અમેરિકા તેના સૌથી મોટા બજારોમાંનું એક હોવાથી કાપડ ઉદ્યોગ અમેરિકા માટે મુખ્ય રોકાણ ક્ષેત્રોમાંનું એક છે. અમેરિકન કંપનીઓએ બાંગ્લાદેશના કાપડ ઉદ્યોગમાં ભારે રોકાણ કર્યું છે. આના કારણે બાંગ્લાદેશમાં લાખો લોકોને રોજગાર મળ્યો છે. 2020માં બાંગ્લાદેશની કાપડ નિકાસનો લગભગ 20% હિસ્સો અમેરિકા ગયો હતો.
આ ઉપરાંત, અમેરિકન કંપનીઓ બાંગ્લાદેશની ઊર્જા, આરોગ્ય, માહિતી ટેકનોલોજી અને નાણાકીય સેવાઓમાં પણ મોટું રોકાણ ધરાવે છે. બાંગ્લાદેશના ઊર્જા ક્ષેત્રને મજબૂત બનાવવામાં અમેરિકન કંપનીઓના રોકાણો મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. હકીકતમાં, અમેરિકન રોકાણ બાંગ્લાદેશના વિકાસમાં ફાળો આપી રહ્યું છે. તે બાંગ્લાદેશની વિદેશી હૂંડિયામણ કમાણી ક્ષમતામાં પણ વધારો કરે છે.
જો અમેરિકા બાંગ્લાદેશમાંથી ખસી જાય તો શું થશે?
જો અમેરિકા બાંગ્લાદેશમાંથી પોતાનું રોકાણ ઘટાડશે અથવા પાછું ખેંચશે તો તેની બાંગ્લાદેશના અર્થતંત્ર પર ગંભીર અસર પડશે. સૌપ્રથમ, બાંગ્લાદેશના કાપડ ઉદ્યોગને અસર થશે, કારણ કે અમેરિકા તેના મુખ્ય નિકાસકાર દેશોમાંનો એક છે. જો અમેરિકા પોતાનું બજાર બંધ કરે છે અથવા નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકે છે, તો તે બાંગ્લાદેશ માટે મોટો ફટકો હશે. આના કારણે, લાખો કામદારો તેમની નોકરી ગુમાવી શકે છે, જેની બાંગ્લાદેશના રોજગાર બજાર પર નકારાત્મક અસર પડશે.
ઊર્જા સંકટ વધી શકે છે
આ ઉપરાંત, બાંગ્લાદેશમાં અમેરિકન કંપનીઓનું રોકાણ માત્ર નાણાકીય દૃષ્ટિકોણથી જ મહત્વપૂર્ણ નથી, પરંતુ તે ટેકનોલોજી અને સંશોધનમાં પણ મદદરૂપ છે. બાંગ્લાદેશમાં ઊર્જા ક્ષેત્રમાં યુએસ રોકાણથી સસ્તા અને ટકાઉ ઊર્જા સ્ત્રોતો તરફ આગળ વધવામાં મદદ મળી છે. જો આ રોકાણ ઘટશે તો બાંગ્લાદેશ માટે ઊર્જા સંકટ વધુ વધી શકે છે.
તમારે વિદેશી રોકાણકારો પાસેથી પણ પૈસા ગુમાવવા પડી શકે છે
બાંગ્લાદેશમાંથી અમેરિકાના પાછા ખેંચાવાથી વિદેશી રોકાણકારો પણ મૂંઝવણમાં મુકાઈ શકે છે અને અન્ય દેશો માટે રોકાણ વાતાવરણ અંગે ચિંતાઓ ઊભી થઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, બાંગ્લાદેશ સરકારને વિદેશી હૂંડિયામણ અનામતની અછતનો પણ સામનો કરવો પડી શકે છે, કારણ કે અમેરિકન કંપનીઓ દ્વારા કરવામાં આવતા રોકાણથી બાંગ્લાદેશને ડોલર મળે છે, જે વિદેશી વેપાર માટે જરૂરી છે.
ટ્રમ્પ યુનુસ સરકાર પર કેમ હુમલો કરી રહ્યા છે?
બાંગ્લાદેશના વર્તમાન વડા, મોહમ્મદ યુનુસ, અમેરિકાના વિપક્ષી ડેમોક્રેટ પાર્ટીના સમર્થક માનવામાં આવે છે. પોતાના ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન ટ્રમ્પે બાંગ્લાદેશની વચગાળાની સરકારની પણ ટીકા કરી હતી અને તેના પર હિન્દુઓ પર હુમલો કરવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો.
બાંગ્લાદેશ પહેલાથી જ ઘણા મોરચે સંકટનો સામનો કરી રહ્યું છે.
બાંગ્લાદેશમાં તાજેતરની ઘટનાઓને જોતાં, ઘણા નિષ્ણાતોએ ચિંતા વ્યક્ત કરી છે કે બાંગ્લાદેશનું આર્થિક મોડેલ ખરાબ રીતે નિષ્ફળ ગયું છે. ફુગાવાનો દર 10% ની નજીક પહોંચી ગયો છે. અમેરિકન સહાય બંધ થવાથી બાંગ્લાદેશની મુશ્કેલીઓ વધુ વધી શકે છે. બાંગ્લાદેશની અર્થવ્યવસ્થા ઝડપથી નુકસાન સહન કરી રહી છે. શેખ હસીનાના બળવા પછી 10 લાખથી વધુ લોકો બેરોજગાર થઈ ગયા છે. ઘણા ઉદ્યોગો પણ ઠપ્પ થઈ ગયા છે. આવી સ્થિતિમાં અમેરિકાના આ નિર્ણયથી બાંગ્લાદેશની સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
