દૂધના ભાવમાં વધારાને કારણે સરકાર ડેરી ઉત્પાદનોની આયાત પર વિચારણા કરી રહી છે જેથી ડેરી ઉત્પાદનોની મોંઘવારી રોકવામાં આવે, જે સતત મોંઘા થઈ રહ્યા છે. ગત નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન ભારતમાં દૂધ ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થવાને કારણે ડેરી ઉત્પાદનોની સપ્લાયમાં સમસ્યા ઊભી થઈ છે, જેના કારણે તેના ભાવમાં પણ વધારો થયો છે. ગયા વર્ષે રાજધાની દિલ્હી સહિત ઘણી જગ્યાએ માખણનો પુરવઠો અવરોધાયો હતો. સરકારે પણ સ્વીકાર્યું હતું કે ઘાસચારાના ભાવમાં વધારો થવાથી દૂધના ભાવમાં વધારો થયો છે. તેમણે કહ્યું કે ઘાસચારાના પુરવઠામાં સમસ્યા છે કારણ કે છેલ્લા ચાર વર્ષમાં ચારા પાકો હેઠળનો વિસ્તાર પણ સ્થિર રહ્યો છે, જ્યારે ડેરી ક્ષેત્ર વાર્ષિક છ ટકાના દરે વૃદ્ધિ કરી રહ્યું છે.
સ્થાનિક માંગમાં 8-10 ટકાનો વધારો થયો
પશુપાલન અને ડેરી સચિવ રાજેશ કુમાર સિંઘે પશુઓમાં ચામડીના ગઠ્ઠા રોગને કારણે નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં દેશના દૂધ ઉત્પાદનમાં સ્થિરતાનો સામનો કરવો પડ્યો છે. જ્યારે રોગચાળા પછી માંગમાં તેજીને કારણે સમાન સમયગાળામાં સ્થાનિક માંગમાં 8-10 ટકાનો વધારો થયો છે. તેમણે કહ્યું, ‘દેશમાં દૂધના પુરવઠામાં કોઈ અડચણ નથી. સ્કિમ્ડ મિલ્ક પાઉડર (SMP)નો પૂરતો સ્ટોક છે. પરંતુ ડેરી ઉત્પાદનોના કિસ્સામાં, ખાસ કરીને ચરબી, માખણ અને ઘી વગેરેનો સ્ટોક ગયા વર્ષની સરખામણીએ ઓછો છે. તેમણે કહ્યું કે દક્ષિણના રાજ્યોમાં દૂધના સ્ટોકની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કર્યા પછી, જો જરૂર પડશે, તો સરકાર માખણ અને ઘી જેવા ડેરી ઉત્પાદનોની આયાત કરવાનું વિચારશે. દક્ષિણના રાજ્યોમાં હવે સૌથી વધુ ઉત્પાદનનો સમય શરૂ થઈ ગયો છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય ભાવમાં વધારો થયો
જો કે, તેમણે કહ્યું કે આ સમયે આંતરરાષ્ટ્રીય ભાવમાં વધારો થયો છે, આવી સ્થિતિમાં, વર્તમાન સમયે આયાત ફાયદાકારક રહેશે નહીં. જો વૈશ્વિક ભાવ ઊંચા હોય તો આયાત કરવાનો કોઈ અર્થ નથી, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. અમે દેશના બાકીના ભાગોમાં ઉત્પાદનનું મૂલ્યાંકન કર્યા પછી સરકાર નિર્ણય લેશે. તેમણે કહ્યું કે છેલ્લા 20 દિવસમાં કમોસમી વરસાદને કારણે તાપમાનમાં ઘટાડો થતાં સ્થિતિ અનુકૂળ બની છે, તેથી ઉત્તર ભારતમાં આ ઉણપ ઓછી રહેશે. પશુપાલન અને ડેરી સચિવે જણાવ્યું હતું કે ગઠ્ઠો ચામડીના રોગની અસરો અને દૂધની માંગમાં થયેલા રોગચાળા પછીના વધારાને કારણે ગયા વર્ષે 1.89 લાખ પશુઓના મૃત્યુને કારણે દેશનું દૂધ ઉત્પાદન સ્થિર રહ્યું છે.
સરકારી ડેટા અનુસાર, દેશમાં દૂધનું ઉત્પાદન વર્ષ 2021-22માં 221 મિલિયન ટન થયું હતું, જે અગાઉના વર્ષના 208 મિલિયન ટન કરતાં 6.25 ટકા વધુ હતું. જો કે, 2022-23માં તે ઘટશે અથવા સ્થિર રહી શકે છે. ભારતે છેલ્લે વર્ષ 2011માં ડેરી ઉત્પાદનોની આયાત કરી હતી.
