લોકસભા ચૂંટણી 2024ના પરિણામોની ગણતરી શરૂ થઈ ગઈ છે. આવતીકાલે એટલે કે 4 જૂને મતગણતરી સાથે જ ખબર પડશે કે કેન્દ્રમાં કોની સરકાર બની રહી છે. પરિણામ આવે તે પહેલા દરેકને એ જાણવાની ઉત્સુકતા છે કે મતોની ગણતરી કેવી રીતે થાય છે? મતગણતરીનાં દિવસે શું થશે? મત કોણ ગણે છે? મતગણતરી કેન્દ્રની અંદર કોણ જઈ શકે છે? મતગણતરી બાદ EVMનું શું થશે? ચાલો જાણીએ મત ગણતરી સાથે જોડાયેલા આવા ઘણા પ્રશ્નોના જવાબ..
કયા સમયે મતગણતરી શરૂ થશે?
ચૂંટણી પંચના જણાવ્યા અનુસાર સવારે 8 વાગ્યાથી મતગણતરી શરૂ થશે. પહેલા પોસ્ટલ બેલેટની ગણતરી કરવામાં આવશે અને ત્યારબાદ ઈવીએમના મતોની ગણતરી કરવામાં આવશે. પોસ્ટલ બેલેટમાં પણ બે કેટેગરીમાં મત ગણતરી થશે. પહેલા આર્મી, અર્ધલશ્કરી દળના જવાનો અને અધિકારીઓના વોટની ગણતરી કરવામાં આવશે. આ પછી, બીજી શ્રેણીમાં ચૂંટણી ફરજ બજાવતા કર્મચારીઓ, અધિકારીઓ અને સુરક્ષા કર્મચારીઓની પોસ્ટલ બેલેટની ગણતરી થશે.
પોસ્ટલ બેલેટની ગણતરી કોણ શરૂ કરે છે?
ચૂંટણીના આચાર નિયમો, 1961 ના નિયમ 54A હેઠળ, પોસ્ટલ બેલેટની ગણતરી પ્રથમ રિટર્નિંગ ઓફિસર (RO) ના ટેબલ પર શરૂ થશે. માત્ર આવા પોસ્ટલ બેલેટ પેપરની જ ગણતરી કરવામાં આવશે જે આરઓ દ્વારા મતગણતરી શરૂ કરવા માટે નિર્ધારિત સમય પહેલા પ્રાપ્ત થાય છે. પોસ્ટલ બેલેટની ગણતરી શરૂ થયાના 30 મિનિટ પછી ઇવીએમથી મતોની ગણતરી શરૂ થાય છે.
મતગણતરી અધિકારીની જવાબદારીઓ શું છે?
જો મતવિસ્તારમાં પોસ્ટલ બેલેટ ન હોય તો ઇવીએમથી મતોની ગણતરી નિર્ધારિત સમયે શરૂ થઈ શકે છે. મતોની ગણતરી માટે, મતદાન મથકમાં ઉપયોગમાં લેવાતા EVMના કંટ્રોલ યુનિટ (CU) સાથે માત્ર ફોર્મ 17C જરૂરી છે. EVM ના CU માંથી પરિણામો જાણતા પહેલા, મતગણતરી અધિકારીઓ ખાતરી કરશે કે તેમના પરની પેપર સીલ અકબંધ છે અને કુલ મતદાન ફોર્મ 17C માં દર્શાવેલ મતો સાથે મેળ ખાય છે.
પરિણામ કેવી રીતે જાહેર થાય છે?
કંટ્રોલ યુનિટનું પરિણામ મતગણતરી નિરીક્ષકો, સૂક્ષ્મ નિરીક્ષકો અને ઉમેદવારોના કાઉન્ટિંગ એજન્ટોને બતાવ્યા પછી ફોર્મ 17C ના ભાગ-2 માં નોંધવામાં આવશે. જો પરિણામ કંટ્રોલ યુનિટની ડિસ્પ્લે પેનલમાં પ્રદર્શિત ન થાય તો તમામ CUની ગણતરી પૂર્ણ થયા પછી સંબંધિત VVPAT ની VVPAT સ્લિપ્સની ગણતરી કરવામાં આવશે. દરેક CUના ઉમેદવાર મુજબનું પરિણામ ફોર્મ 17C ના ભાગ II માં નોંધવામાં આવશે અને મતગણતરી નિરીક્ષક અને મતગણતરી ટેબલ પર હાજર ઉમેદવારોના કાઉન્ટિંગ એજન્ટ દ્વારા સહી કરવામાં આવશે.
VVPAT સ્લિપ ક્યારે ગણાય છે?
દરેક મતદાન મથકનું ફોર્મ 17C ફોર્મ 20 માં અંતિમ પરિણામ શીટનું સંકલન કરતા અધિકારીને મોકલવું જોઈએ. સીયુમાંથી મતોની ગણતરી પૂર્ણ થયા બાદ જ VVPAT સ્લિપની ગણતરી શરૂ થશે. દરેક વિધાનસભા મતવિસ્તાર/સંસદીય મતવિસ્તારમાં અવ્યવસ્થિત રીતે પસંદ કરાયેલા પાંચ મતદાન મથકોની VVPAT સ્લિપની ફરજિયાત ચકાસણી મત ગણતરી પૂર્ણ થયા પછી જ કરવામાં આવશે. જ્યારે જીતનું માર્જિન અસ્વીકારિત પોસ્ટલ બેલેટની સંખ્યા કરતા ઓછું હોય, ત્યારે પરિણામ જાહેર કરતા પહેલા આવા તમામ નામંજૂર કરાયેલા પોસ્ટલ બેલેટની ફરજિયાતપણે પુનઃ ચકાસણી કરવામાં આવશે. જો બે ઉમેદવારો સમાન સંખ્યામાં સૌથી વધુ મત મેળવે છે, તો પરિણામ લોટરી દ્વારા જાહેર કરવામાં આવશે.
