મેલેરિયા એ એક રોગ છે જે મચ્છરના કરડવાથી થાય છે. ઠંડી લાગવી અને ઉંચો તાવ એ મેલેરિયાના મુખ્ય લક્ષણો છે.જો કે, મેલેરિયાની યોગ્ય સારવાર કરવામાં આવે તો તેમાંથી જલદી બચી શકાય છે.યોગ્ય સાવચેતી અને નિવારક પગલાં લેવાથી મચ્છર કરડવાથી બચી શકાય છે. દર વર્ષે વિશ્વ મેલેરિયા દિવસ (World Malaria Day)ની ઉજવણી મેલેરિયા સામેના નિવારણ પગલાં વિશે જાગૃતિ લાવવા અને આપણે આ રોગનો શિકાર ન થઈએ તે માટે આપણે શું કરી શકીએ તે માટે કરવામાં આવે છે.
વિશ્વ મેલેરિયા દિવસનો ઇતિહાસ
આફ્રિકાની સરકારો 2001 થી આફ્રિકા મેલેરિયા દિવસની ઉજવણી કરી રહી છે. 2008માં વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન દ્વારા પ્રાયોજિત વર્લ્ડ હેલ્થ એસેમ્બલીના 60મા સત્રમાં આફ્રિકા મેલેરિયા દિવસને વિશ્વ મેલેરિયા દિવસમાં બદલી દેવામાં આવ્યો. તેઓએ નક્કી કર્યું કે મેલેરિયા અને મચ્છર કરડવાથી બચવાના ઉપાયો વિશે વિશ્વને વધુ જાગૃત અને સજાગ રહેવાની જરૂર છે. તેથી, આ દિવસ દર વર્ષે ઉજવવા લાગ્યો.
મેલેરિયા શું છે?
મલેરિયા એક એવો રોગ છે જે મચ્છરના કરડવાથી થાય છે. જો તેની સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો આ રોગ ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ કરી શકે છે અથવા મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે.આ રોગના કારણો, લક્ષણો અને નિવારક પગલા વિશે જાણીએ.
મેલેરિયાના કારણો
તે એક જીવલેણ રોગ છે, જે ચેપગ્રસ્ત એનોફિલિસ મચ્છરના કરડવાથી ફેલાય છે. મચ્છરોમાં પ્લાઝમોડિયમ પરોપજીવી હોય છે. જ્યારે આ મચ્છર કરડે છે, ત્યારે પરોપજીવી તમારા લોહીમાં પ્રવેશ કરે છે. આ પરોપજીવી લીવર સુધી પહોંચે છે અને વધવા લાગે છે. પરિપક્વ પરોપજીવીઓ પછી લોહીના પ્રવાહમાં પ્રવેશ કરે છે અને લાલ રક્ત કોશિકાઓને સંક્રમિત કરવાનું શરૂ કરે છે. ચેપ પછી લક્ષણો દેખાવામાં 10-15 દિવસ લાગી શકે છે. મેલેરિયાનો ચેપ વરસાદની મોસમમાં વધુ જોવા મળે છે પરંતુ અન્ય ઋતુઓમાં પણ તે તમને તેનો શિકાર બનાવી શકે છે.
મેલેરિયાના લક્ષણો
મેલેરિયાનું સૌથી સામાન્ય લક્ષણ શરદીની સાથે તાવ છે. મેલેરિયા પરોપજીવી શરીરમાં પ્રવેશ્યા પછી લાંબા સમય સુધી નિષ્ક્રિય રહી શકે છે, તેથી જ ક્યારેક લક્ષણો દેખાવા માટે લાંબો સમય લાગી શકે છે. સમયસર લક્ષણોની ઓળખ કરીને રોગની સારવાર કરવી જોઈએ, આમ કરવાથી ગંભીર જોખમો ઘટાડી શકાય છે.
- ખૂબ ઠંડી સાથે તાવની સમસ્યા
- માથાનો દુખાવો
- ઉબકા-ઉલ્ટી
- પેટના સ્નાયુઓમાં દુખાવો
- મળમાં લોહીની સમસ્યા
નિવારક પગલાઓ
- તે મુખ્યત્વે વરસાદની મોસમમાં ફેલાય છે. સ્થિર પાણીમાં મચ્છરો ઉત્પત્તિ પામે છે અને મેલેરિયા ફેલાવે છે.તેનાથી બચવા માટે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખો.
- મચ્છરોના પ્રજનનને રોકવા માટે પાણીને સ્થિર થવા ન દો.
- દવાઓનો છંટકાવ કરો.
- સૂવા માટે મચ્છરદાનીનો ઉપયોગ કરો.
- મચ્છરના કરડવાથી પોતાને બચાવવા માટે આખી બાંયના કપડાં પહેરો.
- જો તમને લક્ષણો હોય, તો તરત જ પરીક્ષણ કરો અને સારવાર કરો.
