હિમાલયના પર્વતોને વિશ્વનો ત્રીજો ધ્રુવ કહેવામાં આવે છે. કારણ મોટી સંખ્યામાં અને જથ્થામાં હિમનદીઓની હાજરી છે. અને ઘણો બરફ. પરંતુ ગ્લોબલ વોર્મિંગને કારણે આ વિસ્તાર ખૂબ જ પ્રભાવિત થઈ રહ્યો છે. બરફ પીગળી રહ્યો છે. હિમનદીઓ સંકોચાઈ રહી છે. તેની અસર સામાજિક રીતે પણ જોવા મળે છે.
હિમનદીઓનું સંકોચન એટલે બરફનું ઝડપથી પીગળવું. એટલે કે જ્યાં પણ પહાડો પરથી વહેતું પાણી એકઠું થાય છે, ત્યાં હિમનદી તળાવો બને છે. પાણી ઉમેરાવાને કારણે હિમાલયમાં જૂના હિમનદી સરોવરોનું કદ પણ વધે છે. આ હિમનદીઓ અને બરફ ભારતની નદીઓના સ્ત્રોત છે. પરંતુ આ બર્ફીલા તળાવો ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે.
આ ગ્લેશિયલ તળાવો ગ્લેશિયલ લેક આઉટબર્સ્ટ ફ્લડ (GLOFS)નું જોખમ ઊભું કરે છે. જેમ કે કેદારનાથ, ચમોલી અને સિક્કિમમાં અકસ્માતો થયા છે. જેના કારણે નીચાણવાળા વિસ્તારોમાં રહેતા લોકોને અચાનક પૂર અને ભૂસ્ખલનનો ખતરો છે. ગ્લેશિયલ સરોવરો ફાટી જાય છે જ્યારે કોઈ ભારે વસ્તુ તેમાં પડે છે અથવા જ્યારે પાણીનું પ્રમાણ વધે છે ત્યારે તેની દિવાલો તૂટી જાય છે.
ISRO હિમાલયના ગ્લેશિયલ સરોવરો પર નજર રાખે છે
ઈસરો આના પર નજર રાખે છે. ઉપગ્રહો દ્વારા નવા સરોવરોનું નિર્માણ થઈ રહ્યું છે તેમજ જૂના સરોવરોનું કદ વધી રહ્યું છે. જેથી ખતરનાક હિમનદી તળાવ ફાટતા પહેલા લોકોને સલામત સ્થળે મોકલી શકાય. અથવા તેનાથી બચવાનો કોઈ રસ્તો શોધી શકાય છે. ભારત પાસે હિમાલયમાં રહેલા હિમનદી સરોવરોનો 3-4 દાયકાનો ડેટા છે.
