ભારત અને ઈરાન વચ્ચે સમજૂતી થઈ છે, જેના કારણે પડોશીઓની ચિંતા વધી ગઈ છે. ચાબહાર સ્થિત શાહિદ બેહેશ્તી પોર્ટના ટર્મિનલના સંચાલન માટે બંને દેશોએ લાંબા ગાળાના કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. ઈરાનમાં ભારતીય દૂતાવાસે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X પર એક પોસ્ટમાં આ માહિતી આપી હતી. ઈન્ડિયા પોર્ટ્સ ગ્લોબલ લિમિટેડ અને ઈરાનના પોર્ટ્સ એન્ડ મેરીટાઇમ ઓર્ગેનાઈઝેશને કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. આ દરમિયાન ભારતના બંદરો, શિપિંગ અને જળમાર્ગ મંત્રી સર્બાનંદ સોનોવાલ હાજર હતા. આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે ભારત વિદેશમાં સ્થિત પોર્ટનું સંચાલન સંભાળશે. ચાબહાર બંદર ઈરાનના દક્ષિણ કિનારે સિસ્તાન-બલુચિસ્તાન પ્રાંતમાં આવેલું છે. ભારત અને ઈરાન સંયુક્ત રીતે આ બંદર તૈયાર કરી રહ્યા છે.
ભારતની આ કૂટનીતિને પાકિસ્તાન માટે મોટો ઝટકો માનવામાં આવી રહ્યો છે. સર્બાનંદ સોનોવાલે કહ્યું, ‘આ ડીલ પર હસ્તાક્ષર કરીને અમે ચાબહારમાં ભારતની લાંબા ગાળાની ભાગીદારીનો પાયો નાખ્યો છે. આજના કરારની ચાબહાર પોર્ટની સદ્ધરતા અને દૃશ્યતા પર અનેક ગણી અસર પડશે. તેમણે કહ્યું કે ચાબહાર માત્ર ભારતનું સૌથી નજીકનું ઈરાન બંદર નથી, પરંતુ દરિયાઈ પરિવહનની દૃષ્ટિએ પણ એક ઉત્તમ બંદર છે. તેમણે ઈરાનના બંદર મંત્રી સાથે પણ બેઠક યોજી હતી. ભારત પ્રાદેશિક વેપાર, ખાસ કરીને અફઘાનિસ્તાન સાથે કનેક્ટિવિટી વધારવા માટે ચાબહાર પોર્ટ પ્રોજેક્ટ પર ભાર આપી રહ્યું છે. આ બંદરને ઇન્ટરનેશનલ નોર્થ-સાઉથ ટ્રાન્સપોર્ટ કોરિડોર (INSTC) પ્રોજેક્ટના મુખ્ય હબ તરીકે રજૂ કરવામાં આવ્યું છે.
ચાબહાર પોર્ટ માટે 100 કરોડની ફાળવણી
તે જાણીતું છે કે INSTC પ્રોજેક્ટ ભારત, ઈરાન, અફઘાનિસ્તાન, આર્મેનિયા, અઝરબૈજાન, રશિયા, મધ્ય એશિયા અને યુરોપ વચ્ચે માલના પરિવહન સાથે સંબંધિત છે. તે 7,200 કિમી લાંબી મલ્ટિ-લેવલ ટ્રાન્સપોર્ટ પ્રોજેક્ટ છે. ઈરાન સાથે કનેક્ટિવિટી પ્રોજેક્ટ્સ પર ભારતના મહત્વને રેખાંકિત કરતા, વિદેશ મંત્રાલયે 2024-25 માટે ચાબહાર પોર્ટ માટે 100 કરોડ રૂપિયા ફાળવ્યા હતા. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આજે ચાબહાર પોર્ટને લઈને ભારત અને ઈરાન વચ્ચે એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. નવી દિલ્હીએ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ માટે $250 મિલિયનની ક્રેડિટ વિન્ડો ઓફર કરી છે. ઓમાનની ખાડીમાં તેને વ્યૂહાત્મક દૃષ્ટિકોણથી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
