ગુજરાતના ગીર જંગલમાં એશિયાઈ સિંહોની વસતીની ગણતરી માટે શરૂ થનારું ‘ઓપરેશન લાયન કાઉન્ટ’ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. આ અભિયાનમાં વૈજ્ઞાનિક રીતે સ્વીકૃત પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરીને સિંહોની સચોટ સંખ્યા જાણવામાં આવશે, જે ભવિષ્યના સંરક્ષણના પ્રયાસો માટે દિશા નિર્દેશ કરશે. આ ગણતરી ન માત્ર રાજ્યના વન્યજીવ સંરક્ષણ માટે જરૂરી છે, પરંતુ રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ગૌરવની બાબત પણ છે.
આ અભિયાનમાં બ્લોક કાઉન્ટ અને ડાયરેક્ટ બીટ વેરિફિકેશન જેવી વિશ્વસ્તરે માન્ય પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ થશે. ગીરના દરેક સબ-ઝોનમાં ઉચ્ચ રીઝોલ્યુશનના કેમેરા ગોઠવવામાં આવશે, જેથી દરેક સિંહની સ્પષ્ટ તસવીરો મળી શકે. આ પદ્ધતિ ડુપ્લિકેશનને રોકવામાં મદદ કરશે અને ગણતરીને વધુ ચોક્કસ બનાવશે. આ ઉપરાંત, જીપીએસ મેપિંગ અને ફોટોગ્રાફિક દસ્તાવેજીકરણ દ્વારા સમગ્ર પ્રક્રિયાને રેકોર્ડ કરવામાં આવશે.
‘ઓપરેશન લાયન કાઉન્ટ’ બે તબક્કામાં હાથ ધરાશે. પ્રથમ તબક્કો 10 મે, 2025ના રોજ બપોરે 2:00 વાગ્યાથી શરૂ થશે અને 11 મે, 2025ના બપોરે 2:00 વાગ્યા સુધી ચાલશે. આ પ્રાથમિક ગણતરી બાદ બીજો તબક્કો, એટલે કે અંતિમ ગણતરી, 12 મે, 2025ના બપોરે 2:00 વાગ્યાથી 13 મે, 2025ના બપોરે 2:00 વાગ્યા સુધી યોજાશે. આ બે તબક્કાઓ દ્વારા ગણતરીની ચોકસાઈને ખાતરી કરવામાં આવશે.
ગીરના એશિયાઈ સિંહોની વસતીમાં છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. વર્ષ 1995માં રાજ્યમાં માત્ર 304 સિંહો હતા, જે 2015માં વધીને 523 થયા. 2020ના પૂનમ અવલોકન અનુસાર, આ સંખ્યા 674 સુધી પહોંચી હતી. હવે 2025ની ગણતરીમાં આ આંકડો વધુ વધવાની શક્યતા છે, કારણ કે છેલ્લા દસ વર્ષમાં સિંહોનો વસવાટ ક્ષેત્ર 5,000 ચોરસ કિલોમીટરથી વધુ વિસ્તર્યું છે.
આ મહત્વપૂર્ણ અભિયાનમાં વન વિભાગના વિવિધ સ્તરના કર્મચારીઓ, જેમાં બીટ ગાર્ડ, વનરક્ષક, વનપાલ અને વરિષ્ઠ અધિકારીઓનો સમાવેશ થાય છે, તેમજ નિરીક્ષકો અને સ્વયંસેવકો સહભાગી થશે. દરેક વ્યક્તિને ચોક્કસ કાર્યો સોંપવામાં આવશે, જેથી ગણતરી પ્રક્રિયા સરળ અને પારદર્શી રીતે પૂર્ણ થઈ શકે. આ સમગ્ર પ્રક્રિયા ડિજિટલ ટેકનોલોજીની મદદથી દસ્તાવેજીકરણ કરવામાં આવશે.
એશિયાઈ સિંહો ભારતનું ગૌરવ છે, અને તેમની વસતીની દેખરેખ રાખવી એ રાષ્ટ્રીય જવાબદારી છે. ‘ઓપરેશન લાયન કાઉન્ટ’ દ્વારા મળનારી માહિતી આગામી દાયકાઓમાં સિંહોના સંરક્ષણની દિશા નક્કી કરશે. આ અભિયાન ન માત્ર સિંહોની સંખ્યા જાણવા માટે છે, પરંતુ તેમના આવાસ, આરોગ્ય અને વસવાટની સ્થિતિનું પણ મૂલ્યાંકન કરશે, જે વન્યજીવ સંરક્ષણના પ્રયાસોને વધુ મજબૂત બનાવશે.
