અમદાવાદ સહિત ગુજરાતમાં ઉનાળાની શરૂઆત સાથે મચ્છરજન્ય રોગોમાં વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. મલેરિયા જેવી બીમારીઓએ રાજ્યમાં ચિંતા વધારી છે. આરોગ્ય વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, દર મહિને સરેરાશ 380થી વધુ મલેરિયાના કેસ નોંધાય છે, જોકે 2019થી કેસમાં ઘટાડો થયો છે. 2024માં ગુજરાતમાં 4,365 મલેરિયા કેસ નોંધાયા, જેમાં એક મૃત્યુ થયું. રાષ્ટ્રીય સ્તરે, ગત વર્ષે 2.57 લાખ કેસ નોંધાયા, જેમાં ઓડિશામાં સૌથી વધુ 68,893 કેસ હતા. ગુજરાતમાં મલેરિયા નિયંત્રણ માટે કરોડો રૂપિયા ખર્ચાય છે, પરંતુ સંપૂર્ણ નિયંત્રણ હજુ દૂરનું લક્ષ્ય લાગે છે.
ગુજરાતના આરોગ્ય વિભાગે મલેરિયા નિદાન માટે 2024માં 1.81 કરોડથી વધુ તાવના દર્દીઓના લોહીના નમૂના એકત્ર કરી મફત તપાસ કરી. રેપિડ ટેસ્ટ અને હોસ્પિટલોમાં ક્લોરોક્વિન, પ્રીમાક્વિન જેવી દવાઓ દ્વારા રેડિકલ સારવાર આપવામાં આવે છે. 2021થી ફેબ્રુઆરી 2025 સુધી 18,469 કેસ નોંધાયા, જે 2018ના 22,114 કેસની તુલનામાં ઓછા છે. અમદાવાદમાં 2019થી 2024 દરમિયાન માત્ર 96 કેસ નોંધાયા, અને છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં મલેરિયા કે ડેન્ગ્યુથી કોઈ મૃત્યુ નથી થયું. મલેરિયા પોઝિટિવ દર 1,000ની વસતીએ 1થી નીચે છે, જેના કારણે ગુજરાતને મલેરિયા નિર્મૂલનની કેટેગરી-1માં સ્થાન મળ્યું.
મચ્છરજન્ય રોગો ખાસ કરીને ચોમાસામાં વધે છે, જેના નિયંત્રણ માટે અમદાવાદમાં નવીન પગલાં લેવાય છે. 2024ના નવેમ્બરથી ચાંગોદર અને સાણંદના GIDC વિસ્તારોમાં AI આધારિત ડ્રોન ટેકનોલોજી દ્વારા મચ્છરોના ઉત્પત્તિ સ્થાનો શોધીને લાર્વિસાઈડ છંટકાવ કરવામાં આવે છે. આ પ્રોજેક્ટ સનાથલ, મોરૈયા, ચા.વાસણા, બોળ, છારોડી જેવા વિસ્તારોમાં શરૂ થયો છે. આ પ્રયાસો દ્વારા ગુજરાત મચ્છરજન્ય રોગો સામે લડવા અદ્યતન ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે, જે ભવિષ્યમાં વધુ અસરકારક નિવારણ લાવી શકે છે.
