સરકારે નવા આવકવેરા બિલ 2025નો ડ્રાફ્ટ બહાર પાડ્યો છે, જે 13મી તારીખે સંસદમાં રજૂ કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. આ બિલ કર કાયદાઓની ભાષાને સરળ બનાવવા અને તેની પ્રક્રિયાઓને સરળ બનાવવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે લાવવામાં આવ્યું છે. સરકાર આ નવા કાયદાને 1 એપ્રિલ, 2026થી લાગુ કરવાની યોજના ધરાવે છે.
‘કર વર્ષ’નો સીધો ઉપયોગ કરવામાં આવશે
નવા આવકવેરા બિલમાં, હવે ‘આકારણી વર્ષ’ને બદલે ‘કર વર્ષ’ શબ્દનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. કરવેરા વર્ષ 1 એપ્રિલથી 31 માર્ચ સુધી 12 મહિનાનો રહેશે. જો કોઈ નવો વ્યવસાય કે વ્યવસાય શરૂ કરવામાં આવે છે, તો તેનું કર વર્ષ તે જ તારીખથી શરૂ થશે અને વર્તમાન નાણાકીય વર્ષ સાથે સમાપ્ત થશે. આ ફેરફારને ટેક્સ રિપોર્ટિંગને વધુ પારદર્શક અને સરળ બનાવવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું માનવામાં આવી રહ્યું છે.
કાનૂની ભાષા સરળ બનાવી
નવા આવકવેરા બિલમાં કાનૂની શબ્દોને સરળ અને સંક્ષિપ્ત બનાવવામાં આવ્યા છે. જૂના આવકવેરા કાયદાના ૮૨૩ પાનાની સરખામણીમાં, નવું બિલ ૬૨૨ પાનામાં તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે. પ્રકરણોની સંખ્યા 23 રાખવામાં આવી હોવા છતાં, વિભાગોની સંખ્યા 298 થી વધારીને 536 કરવામાં આવી છે. સમયપત્રકની સંખ્યા પણ ૧૪થી વધારીને ૧૬ કરવામાં આવી છે. જૂના કાયદામાં હાજર જટિલ સમજૂતીઓ અને જોગવાઈઓ દૂર કરવામાં આવી છે, જેનાથી કરદાતાઓ માટે તેને સમજવામાં સરળતા રહે છે.
ડિજિટલ વ્યવહારો અને ક્રિપ્ટો પર કડક નિયમો
નવા આવકવેરા બિલમાં વર્ચ્યુઅલ ડિજિટલ સંપત્તિ (જેમ કે ક્રિપ્ટોકરન્સી) પર પણ કડક જોગવાઈઓ કરવામાં આવી છે. હવે ક્રિપ્ટો સંપત્તિઓને અપ્રગટ આવક હેઠળ ગણવામાં આવશે, જેમ હાલમાં રોકડ, સોના-ચાંદી અને ઝવેરાતનો સમાવેશ થાય છે. ડિજિટલ વ્યવહારોને પારદર્શક બનાવવા અને કરચોરી અટકાવવા માટે આ પગલું લેવામાં આવ્યું છે.
કરદાતા ચાર્ટરનો સમાવેશ થશે
આ બિલમાં કરદાતા ચાર્ટરનો પણ સમાવેશ થાય છે, જે કરદાતાઓના અધિકારોનું રક્ષણ કરશે અને કર વહીવટને વધુ પારદર્શક બનાવશે. આ ચાર્ટર કરદાતાઓ અને કર અધિકારીઓ બંનેની જવાબદારીઓ અને સત્તાઓને સ્પષ્ટ કરશે, જેનાથી કર સંબંધિત બાબતોનું નિરાકરણ સરળ બનશે.
આ બિલ કાયદો કેવી રીતે બનશે?
નવા આવકવેરા બિલને કેબિનેટની મંજૂરી મળી ગઈ છે. હવે તેને લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવશે, જ્યાં તેને સ્થાયી સંસદીય સમિતિને મોકલવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. સંસદીય સમિતિની ભલામણો પછી, સરકાર તેમાં જરૂરી સુધારા કરી શકે છે. ત્યારબાદ, બિલને પસાર કરવા માટે સંસદમાં ફરીથી રજૂ કરવામાં આવશે અને રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી પછી તે સત્તાવાર કાયદો બનશે.
કર સુધારાની પ્રક્રિયા લાંબા સમયથી ચાલી રહી હતી
સરકાર છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી આવકવેરા કાયદાને સરળ બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી હતી. આ માટે, 2018માં એક ટાસ્ક ફોર્સની રચના કરવામાં આવી હતી, જેણે 2019માં પોતાનો અહેવાલ રજૂ કર્યો હતો. અગાઉ, યુપીએ સરકારે 2009માં ડાયરેક્ટ ટેક્સ કોડ (DTC) રજૂ કર્યો હતો, પરંતુ તે સંસદમાં પસાર થઈ શક્યો ન હતો. હવે, આવકવેરા બિલ 2025ને આ દિશામાં એક મોટો સુધારો માનવામાં આવી રહ્યો છે, જે કર પ્રણાલીને વધુ અનુકૂળ અને પારદર્શક બનાવશે.
