નવી દિલ્હીઃ નાના કરિયાણા દુકાનોને ઈ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ સાથે સ્પર્ધા કરવામાં મદદ માટે સરકાર રાષ્ટ્રીય છૂટકબજાર માળખું તૈયાર કરી રહી છે. યોજના અંતર્ગત, રિટેલર્સને વનટાઇમ નોંધણી ફી, વર્કિંગ કેપિટલ માટે સોફ્ટ લોન અને ઇલેક્ટ્રોનિક ચૂકવણી જેવી સુવિધાઓ પૂરી પાડવામાં આવશે. સરકારી અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે રાષ્ટ્રીય માળખા પર કામ શરૂ થયું છે જેને રાજ્યો અપનાવી શકે છે.
છૂટકબજારને લગતી બાબતો રાજ્ય સરકાર હેઠળ છે. તમામ રાજ્યોએ આ ક્ષેત્રને લગતી જુદી જુદી નીતિઓ અપનાવી છે. માળખું તૈયાર કરવા માટે, ઉદ્યોગ અને આંતરિક વેપાર પ્રમોશન વિભાગ (ડીપીઆઇઆઇટી) એ રાજ્યોને આવા સ્ટોર્સની સંખ્યા વિશે માહિતી આપવા જણાવ્યું છે.
સ્થાનિક વેપારનો દેશના જીડીપીમાં 15% હિસ્સો છે. 60 કરોડથી વધુ વ્યવસાયિક સાહસો છે. એક અનુમાન મુજબ ઘરેલુ વેપાર 25 કરોડ લોકોને રોજગારી પૂરી પાડે છે અને દર વર્ષે આ આંકડો 15% વધી રહ્યો છે. મોટાભાગના રાજ્યોમાં સ્ટોર્સ સંબંધિત નિયમો હોય છે જેના હેઠળ સ્ટોર્સ રજિસ્ટર થાય છે. નોંધણી નીતિ, ફી અને અન્ય નિયમો દરેક રાજ્યમાં અલગ હોય છે. કેટલાક રાજ્યોમાં દર વર્ષે દુકાનોની નોંધણી કરવી પડે છે તો કેટલાકમાં દર વર્ષે થાય છે.
સરકાર રાષ્ટ્રીય નીતિ દ્વારા નિયમોને સરળ, સમાન અને ઓછા જટિલ બનાવવા અને કરિયાણાની દુકાનમાં ખર્ચની કિંમત ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. ફ્રેમવર્કમાં આજીવન નોંધણી માટે ઓનલાઇન નોંધણી સુવિધા પર વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે. અધિકારીએ કહ્યું કે, અમે નાના દુકાનદારોની સમસ્યાઓ સમજવા અને હલ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છીએ. અમે તેમના માટે સોફ્ટ લોન, ડિજિટલ પેમેન્ટ મિકેનિઝમ્સ જેવી સુવિધાઓ પર પણ વિચાર કરી રહ્યાં છીએ.
કન્ફેડરેશન ઓફ ઓલ ઈન્ડિયા ટ્રેડ (સીએઆઈટી) ના મહાસચિવ પ્રવીણ ખંડેલવાલના જણાવ્યા મુજબ, લગભગ 65% સ્ટોર્સ એવા છે જેનું ડિજિટાઇઝેશન કરવામાં આવ્યું નથી. સી.આઈ.ટી. દ્વારા ઈ-કોમર્સ કંપનીઓ સામે રિટેલર્સ તરફથી કરવામાં આવેલી ફરિયાદોનું નિયંત્રણ કરાયું છે. તેણે ઓનલાઇન પ્લેટફોર્મ પર ડિસ્કાઉન્ટ નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરવાનો આરોપ મૂક્યો છે. જોકે, ઇ-કોમર્સ કંપનીઓએ આ આરોપોને નકારી કાઢ્યાં છે.
રાષ્ટ્રીય નીતિ હેઠળ સરકાર અને રિટેલર જૂથો વચ્ચે રાજ્યને દેવા પૂરાં કરવાની બાંયધરી આપવાની ચર્ચા પણ થઈ છે. આનાથી બેન્કોને દુકાનદારોને ઓછા વ્યાજ દરે લોન આપવામાં મદદ મળશે. ધીરાણ પ્રક્રિયાથી સંબંધિત દસ્તાવેજો પણ કાપવામાં આવશે. અધિકારીએ જણાવ્યું કે, ડીપીઆઈઆઈટી રાષ્ટ્રીય વેપારી કલ્યાણ બોર્ડનો વિસ્તાર પણ વધારી રહી છે. છૂટક સમુદાયના ફાયદા માટે સરકારે દુકાનદારો, છૂટક વેપારીઓ અને સ્વરોજગાર માટેની પેન્શન યોજનાને પહેલાથી મંજૂરી આપી દીધી છે. 60 વર્ષની ઉંમરે તેમને 3,000 રૂપિયા માસિક પેન્શન મળશે.
