ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ ફરી એક વખત અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ બનવા જઈ રહ્યા છે. ટ્રમ્પે પોતાના ચૂંટણી પ્રચારમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને ઘણી વખત પોતાના મિત્ર તો કહ્યા છે, પરંતુ સાથે સાથે તેઓ ભારતની નીતિઓ ઉપર પ્રહાર પણ કરતા રહ્યા છે. ટ્રમ્પ એમના ભાષણોમાં અમેરિકાની આર્થિક નીતિઓ ‘અમેરિકા ફર્સ્ટ’ પર કેન્દ્રિત રહેશે એવું હંમેશા કહેતા આવ્યા છે. પ્રથમ કાર્યકાળમાં પણ એમણે અમેરિકન ઉદ્યોગોને રક્ષણ આપવાની નીતિ અપનાવી હતી અને ચીન-ભારત સહિત ઘણા દેશોમાંથી આયાત થતી વસ્તુઓ ઉપર ભારે ટેરિફ લાદ્યા હતા.
સ્વાભાવિક રીતે જ સવાલ ઉઠે કે, શું ટ્રમ્પ હવે બાઇડનના સમયની ભારત માટેની નીતિઓ બદલી નાખશે? ટ્રમ્પ 2.0 માં ભારત સાથેના અમેરિકાના વેપારી સંબંધો કેવા રહેશે? ચિત્રલેખા.કોમએ ઇન્ડો-અમેરિકન ચેમ્બર ઓફ કોર્મસના ગુજરાત શાખાના અધ્યક્ષ તેજિન્દરપાલસિંહ ઓબરોય સાથે ‘છોટી સી મુલાકાત’માં વાત કરી.
તેજિન્દરપાલસિંહ ઓબરોય: ઓવરઓલ મને એવું લાગે છે ભારત માટે તો ટ્રમ્પના આવવાથી સારો જ સમય રહેશે. ભારતને અત્યારે જે તકો મળે છે તેનાં કરતાં વધુ તકો પણ મળી શકે છે. હા, કેટલીક પોલીસીમાં ફેરફાર આવી શકે છે. અમેરિકા ચીન સાથેના તેનાં સંબંધોને પણ બેલેન્સ કરવાનો પ્રયત્ન કરશે. એવામાં ભારત પોતાની બાજી કઈ રીતે રમે છે તેના પર ઘણું બધું નિર્ભર રહેશે. જો કે ઓવરઓલ મને એવું લાગે છે કે માર્કેટ શેરમાં વધારો થશે, નવી તકોમાં વધારો થશે. વિદેશ મંત્રાલય પણ અમેરિકા સાથેના આપણા સંબંધોને વિકસાવવા પર ધ્યાન આપી જ રહ્યું છે તેથી ભારત માટે તો ચોક્કસથી સારો જ સમય રહેશે.
ટેરિફમાં વધારો થાય તેવી સામાન્ય વાતો બની શકે છે. જો કે આ બધી વાતોમાં પણ એ વાતનું તો ધ્યાન રાખવામાં આવશે જ કે મેનુફેક્ચરિંગ ચાલુ રહે. કારણ કે અમેરિકા પાસે તેની જ જરૂરિયાતોના મેનુફેક્ચરિંગને પહોંચી વળવા માટેનો મેન પાવર નથી. આથી જેટલી તેમની જરૂરિયાતો છે તેટલું તો તેમણે ઇમ્પોર્ટ તો કરવું જ પડશે. જો કે એ જોવું રહ્યું કે એવી કઈ પ્રોડક્ટ છે અથવા તો કઈ જરૂરિયાત છે જેમાં તેઓ ટેરિફ વધારી શકે છે. પરંતુ ઈન જનરલ તો તેમણે ઇમ્પોર્ટ તો કરવું જ પડશે.
સા
મને એવું લાગે છે કે ફાર્માસ્યુટિકલ, આઈ.ટી. કે ટેક્સટાઈલ સેક્ટરને જો ટ્રમ્પ સરકાર નવી ઇમ્પોર્ટ ડ્યૂટી નાખે છે તો તેની અસર થઈ શકે છે. બાકી તો મને લાગે છે કે ટેરિફ જો થોડું ઘણું વધે છે તો પણ કરેક્શન તો આવી જ જાય છે. એવો કોઈ મેજર ઈસ્યુ મને હાલમાં તો લાગી રહ્યો નથી. કારણ કે સપ્લાય ચેઈન પણ જોઈએ ને?
અમેરિકાની જરૂરિયાતો પ્રોડક્ટ્સ માટેની ઘટવાની નથી. જે લોકો વસ્તુઓ ત્યાંના લોકો ખાય છે, પહેરે છે કે વાપરે છે તે સેક્ટર તો તેમના તેમ જ રહેવાના છે. હા, આઇ.ટી. સેક્ટરમાં અસર થઈ શકે છે. કારણ કે આઇ.ટી.માં આપણી પાસે મેન પાવર છે. ટેક્નોલોજી અપગ્રેડ થશે તો એ કામ પણ ચાલુ તો રહેવાનું જ છે. હા, જો અમેરિકા કોઈ વસ્તુની આયાત બંધ પણ કરી દે છે તો પણ એમની પાસે ડિમાન્ડને પહોંચી વળવા માટેની પોતાના દેશમાં ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર નથી. જો ભારત પાસેથી નહીં લે તો બીજા કોઈ પાસેથી લેશે. પરંતુ તેમને આઉટસોર્સિંગ તો કરવું જ પડશે.
બીજું કે મને નથી લાગતું કે ભારત સરકાર પણ આ બધાં પાસાઓ વિશે વિચાર નહીં કર્યો હોય. સરકાર હાથ ઉપર હાથ રાખીને તો નહીં જ બેસી રહે. તેઓ પણ ભારતીય બજારો પણ કોઈપણ પ્રકારની નેગેટિવ ઈમપેક્ટ ના પડે તે માટે એગ્રેસિવલી એક્શન તો લેશે જ એટલે મને નથી લાગતું કે ભારતના વેપાર કે GDP પર મોટો નકારાત્મક ફરક પડે.
(રાધિકા રાઓલ – અમદાવાદ)