લોકસભા ચૂંટણીના પરિણામોનું ચિત્ર ધીમે ધીમે સ્પષ્ટ થઈ રહ્યું છે, જેમાં ભાજપની આગેવાની હેઠળની એનડીએ સરકાર બની રહી છે. જો કે ભાજપ આ વખતે બહુમતીના આંકડાથી દૂર જણાઈ રહ્યું છે. આ વખતે ભાજપે સાથી પક્ષોનો હાથ પકડીને જ સત્તાની સીડી ચડવી પડશે. આ રસપ્રદ ચૂંટણી પરિણામો વચ્ચે રાજનીતિના ઈતિહાસને યાદ કરીએ તો એક સમય એવો હતો જ્યારે લોકસભા ચૂંટણીમાં સૌથી મોટી પાર્ટીને સત્તાથી દૂર રહેવું પડ્યું હતું.
નૈતિકતાના આધારે લેવાયેલા નિર્ણયો
રાજકારણમાં દરેક વખતે છેતરપિંડી કે ચાલાકી થતી નથી. ઘણી વખત રાજકીય પક્ષો કે મોટા નેતાઓ પણ નૈતિકતાના આધારે નિર્ણયો લેતા હોય છે. 1989ની ચૂંટણીના પરિણામો પછી પણ કંઈક આવું જ બન્યું હતું.
કોંગ્રેસે સૌથી વધુ બેઠકો હોવા છતાં સરકાર બનાવી નથી
1984 બાદ 1989માં દેશમાં લોકસભાની ચૂંટણી યોજાઈ હતી, પરંતુ આ ચૂંટણીઓમાં કોંગ્રેસને મોટો ફટકો પડ્યો હતો. કોંગ્રેસ 200 થી વધુ બેઠકો ગુમાવી હતી અને 197 બેઠકો પર ઘટી હતી, જોકે આ વખતે પણ કોંગ્રેસ સૌથી મોટી પાર્ટી હતી. કોંગ્રેસ પછી જનતા દળ 143 બેઠકો સાથે બીજા ક્રમે છે. કારણ કે કોંગ્રેસ સૌથી મોટી પાર્ટી હતી, તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ આર વેંકટરામને કોંગ્રેસને સરકાર બનાવવા માટે આમંત્રણ આપ્યું હતું.
જનતા દળે રજૂઆત કરવાનો દાવો કર્યો હતો
રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હોવા છતાં, રાજીવ ગાંધીએ વડાપ્રધાન પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું અને કહ્યું કે જનાદેશ તેમની વિરુદ્ધ આવ્યો છે. એટલે કે કોંગ્રેસે સૌથી મોટી પાર્ટી હોવા છતાં સરકાર બનાવવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. આ પછી જનતા દળે સરકાર બનાવવાનો દાવો કર્યો હતો. ભાજપ અને ડાબેરી પક્ષોના સમર્થનથી સરકાર રચાઈ હતી અને વીપી સિંહને વડાપ્રધાન બનાવવામાં આવ્યા હતા. જો કે આ સરકાર માત્ર 11 મહિના જ ચાલી શકી અને ભાજપે પોતાના હાથ પાછા ખેંચી લીધા.
1996માં ભાજપ સરકાર બનાવી શકી ન હતી
હવે, 1989માં ઘણી ઉથલપાથલ બાદ, 1996ની ચૂંટણીમાં પણ કંઈક આવું જ જોવા મળ્યું, જ્યારે ભાજપ સૌથી મોટી પાર્ટી હોવા છતાં સરકાર બનાવી શકી ન હતી. આ ચૂંટણીમાં ભાજપને 161 બેઠકો મળી હતી. જ્યારે કોંગ્રેસને 140 બેઠકો મળી હતી, ભાજપે મહત્તમ બેઠકો મેળવીને સરકાર બનાવવાનો દાવો કર્યો હતો અને અટલ બિહારી વાજપેયીએ પણ વડા પ્રધાન તરીકે શપથ લીધા હતા, જો કે ભાજપ અન્ય પક્ષોનું સમર્થન એકત્ર કરી શક્યું ન હતું અને માત્ર 13 દિવસ પછી સરકાર પડી ગઈ હતી. .
આ પછી એચડી દેવગૌડાએ યુનાઈટેડ ફ્રન્ટ ગઠબંધન સાથે સરકાર બનાવી, પરંતુ આ સરકાર પણ માત્ર 18 મહિના જ ચાલી. આ પછી ઈન્દર કુમાર ગુજરાલનો યુગ આવ્યો અને થોડા સમય બાદ 1998માં મધ્યસત્ર ચૂંટણી યોજાઈ. એકંદરે, 1996માં બીજી વખત ચૂંટણીમાં સૌથી વધુ બેઠકો મેળવનાર પાર્ટી સરકાર બનાવી શકી ન હતી.
