અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે 23 મે, 2025ના રોજ ટ્રુથ સોશિયલ પ્લેટફોર્મ પર એપલના CEO ટિમ કૂકને ચેતવણી આપી, જેમાં જણાવ્યું કે જો અમેરિકામાં વેચાતા આઈફોનનું ઉત્પાદન ભારત સહિત અન્ય કોઈ દેશમાં થશે તો એપલે 25% ટેરિફ ચૂકવવો પડશે. ટ્રમ્પે કહ્યું, “મેં ઘણા સમય પહેલા ટિમ કૂકને જણાવ્યું હતું કે અમેરિકામાં વેચાતા આઈફોન અમેરિકામાં જ બનવા જોઈએ, ભારત કે અન્ય કોઈ સ્થળે નહીં.” આ નિવેદન એપલની ભારતમાં 2025 સુધીમાં વૈશ્વિક આઈફોન ઉત્પાદનના 25%નો હિસ્સો હાંસલ કરવાની યોજનાને આંચકો આપે છે, જેનો હેતુ ચીન પરની નિર્ભરતા ઘટાડવાનો છે.
ટ્રમ્પે અગાઉ ટિમ કૂક સાથે ચર્ચા દરમિયાન ભારતમાં ઉત્પાદન બંધ કરી અમેરિકામાં ઉત્પાદન વધારવા જણાવ્યું હતું. કતારમાં એક બિઝનેસ ઇવેન્ટ દરમિયાન તેમણે કહ્યું, “અમે તમને $500 બિલિયનનું રોકાણ લાવવાની મંજૂરી આપી, પરંતુ હવે તમે ભારતમાં બનાવી રહ્યા છો. હું નથી ઇચ્છતો કે તમે ભારતમાં બનાવો, ભારત પોતાનું જોઈ લેશે.” ટ્રમ્પની ‘અમેરિકા ફર્સ્ટ’ નીતિ હેઠળ સ્થાનિક ઉત્પાદન અને રોજગાર વધારવાનો ઉદ્દેશ છે, જેના ભાગરૂપે તે આ ટેરિફ નીતિ લાગુ કરી રહ્યા છે. ટ્રમ્પે 2 એપ્રિલ, 2025ના રોજ 180થી વધુ દેશો પર રેસિપ્રોકલ ટેરિફ લાદ્યા, જેમાં ભારત પર 26% ટેરિફ લાગુ કરાયો, જોકે 9 જુલાઈ સુધી આ ટેરિફમાં રાહત આપવામાં આવી છે. ચીન પર 54% અને વિયેતનામ પર 46% ટેરિફની તુલનામાં ભારતનો ટેરિફ દર ઓછો છે, જે એપલ માટે ભારતને આકર્ષક ઉત્પાદન સ્થળ બનાવે છે. જોકે, ટ્રમ્પની નવી 25% ટેરિફ નીતિ એપલની ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ યોજનાને અસર કરી શકે છે, કારણ કે એપલે 2024માં ભારતમાં $22 બિલિયનના આઈફોનનું ઉત્પાદન કર્યું હતું, જેમાં 60%નો વધારો થયો છે.
એપલે ચીનમાંથી ઉત્પાદન ઘટાડી ભારત, વિયેતનામ અને અન્ય દેશોમાં ઉત્પાદન વધારવાની યોજના બનાવી છે, જેમાં ભારત 2025 સુધીમાં વૈશ્વિક આઈફોનના 25%નું ઉત્પાદન કરવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે. પરંતુ, ટ્રમ્પની ટેરિફ નીતિને કારણે એપલને ત્રણ વિકલ્પોનો સામનો કરવો પડી શકે છે. ટેરિફની કિંમત ચૂકવી નફો ઘટાડવો, આઈફોનની કિંમતો વધારવી, અથવા અમેરિકામાં ઉત્પાદન શરૂ કરવું. નિષ્ણાતોના મતે, અમેરિકામાં ઉત્પાદનથી આઈફોનની કિંમત $1,500-$3,500 સુધી વધી શકે છે, જે ગ્રાહકો માટે નુકસાનકારક હોઈ શકે છે.
ભારતની ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ યોજના હેઠળ એપલના પાર્ટનર્સ જેમ કે ફોક્સકોન, ટાટા ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને પેગાટ્રોન દ્વારા આઈફોન અને એરપોડ્સનું ઉત્પાદન વધી રહ્યું છે. 2024માં ભારતે $12.8 બિલિયનના આઈફોન નિકાસ કર્યા, જેમાંથી 81.9% નિકાસ અમેરિકા માટે હતી. ટ્રમ્પની ટેરિફ નીતિ ભારતની આ નિકાસ વૃદ્ધિને અસર કરી શકે છે, પરંતુ ચીન અને વિયેતનામની તુલનામાં ઓછો ટેરિફ દર ભારતને હજુ પણ આકર્ષક બનાવે છે. ભારતીય અધિકારીઓએ એપલ સાથે ચર્ચા કરી, જેમાં એપલે ભારતમાં રોકાણ યથાવત રાખવાની ખાતરી આપી છે.
