ભારતને અપલિંકિંગ હબ તરીકે રજૂ કરવા માટે સરકારે ગુરુવારે ટેલિવિઝન ચેનલો માટે માર્ગદર્શિકા જાહેર કરી છે. આ માર્ગદર્શિકામાં મુખ્યત્વે મનોરંજન ચેનલો માટે દૈનિક 30 મિનિટનું ‘જનહિત પ્રસારણ’ ફરજિયાત બનાવ્યું. આ પગલાથી ભૂટાન, બાંગ્લાદેશ, શ્રીલંકા અને નેપાળની ટેલિવિઝન ચેનલોને સિંગાપોરના બદલે ભારતમાંથી અપલિંક કરવાની મંજૂરી મળશે તેવી અપેક્ષા છે. જે ઉપખંડમાં પ્રસારણ કરતી ચેનલો માટે પસંદગીનું અપલિંકિંગ હબ છે. અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે હાલમાં માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયમાં નોંધાયેલા કુલ 897માંથી માત્ર 30 ચેનલો જ ભારતમાંથી અપલિંક છે.
હવે લાઈવ માટે પરવાનગીની જરૂર નહીં
જોઈન્ટ સેક્રેટરી સંજીવ શંકરે મીડિયાને જણાવ્યું હતું કે, પ્રોગ્રામ્સના લાઈવ ટેલિકાસ્ટ માટે પરવાનગી લેવાની જરૂરિયાતને દૂર કરવામાં આવી છે. લાઈવ બ્રોડકાસ્ટ માટે જ પ્રોગ્રામનું પ્રી-રજીસ્ટ્રેશન જરૂરી રહેશે. સ્ટાન્ડર્ડ ડેફિનેશન (SD) થી હાઈ ડેફિનેશન” (HD) અથવા તેનાથી વિપરિત ભાષામાં ફેરફાર અથવા ટ્રાન્સમિશન મોડમાં ફેરફાર માટે કોઈ પૂર્વ પરવાનગીની જરૂર રહેશે નહીં. ચેનલે ફક્ત મંત્રાલયને ફેરફારો વિશે જાણ કરવાની રહેશે.
11 વર્ષ પછી નિયમોમાં કરાયો સુધારો
માર્ગદર્શિકા સૌપ્રથમ 2005માં જારી કરવામાં આવી હતી અને 2011માં તેમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો. વચગાળાના સમયગાળામાં તકનીકી પ્રગતિને ધ્યાનમાં રાખીને વર્તમાન સુધારો 11 વર્ષ પછી કરવામાં આવ્યો છે. નવી માર્ગદર્શિકા જણાવે છે કે કંપની ડિજિટલ સેટેલાઇટ ન્યૂઝ ગેધરિંગ (DSNG) સિવાયના અન્ય ન્યૂઝ ગેધરિંગ ડિવાઇસ જેવા કે ઓપ્ટિક ફાઇબર, બેક પેક, મોબાઇલનો ઉપયોગ કરી શકે છે, જેના માટે અલગથી પરવાનગીની જરૂર રહેશે નહીં.
દરરોજ 30 મિનિટની જાહેર હિતની સામગ્રીનું પ્રસારણ કરવું જરૂરી
માર્ગદર્શિકા જણાવે છે કે ઇલેક્ટ્રોનિક સમાચાર એકત્ર કરવા માટેના ઉપકરણોનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. ટેલિવિઝન ચેનલોએ શિક્ષણ અને સાક્ષરતાનો ફેલાવો, કૃષિ અને ગ્રામીણ વિકાસ, આરોગ્ય અને કુટુંબ કલ્યાણ, વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી, મહિલાઓનું કલ્યાણ, નબળા વર્ગોનું કલ્યાણ જેવા રાષ્ટ્રીય હિતના વિષયો પર દરરોજ 30 મિનિટની જાહેર હિતની સામગ્રીનું પ્રસારણ કરવું પડશે.
સરકાર કોઈપણ સામગ્રી, ચેનલ સ્વતંત્ર આપશે નહીં
માહિતી અને પ્રસારણ સચિવ અપૂર્વ ચંદ્રાએ કહ્યું, એવું નથી કે સરકાર જાહેર હિતની સામગ્રી હેઠળ પ્રસારણ માટે ટેલિવિઝન ચેનલોને કોઈ કાર્યક્રમ આપશે. માર્ગદર્શિકામાં ઉલ્લેખિત વિષયો પર ચેનલો પોતાની સામગ્રી બનાવવા માટે સ્વતંત્ર છે. માર્ગદર્શિકા ન્યૂઝ એજન્સીને પાંચ વર્ષ માટે પરવાનગી આપે છે જે વર્તમાનમાં એક વર્ષ છે. માર્ગદર્શિકા ટીવી ચેનલો માટે સી-બેન્ડ સિવાયના ફ્રીક્વન્સી બેન્ડમાં અપલિંકિંગ માટે તેમના સિગ્નલોને એન્ક્રિપ્ટ કરવાનું ફરજિયાત બનાવે છે.
