ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન દ્વારા મોકલવામાં આવેલ ચંદ્રયાન-3નું રોવર પ્રજ્ઞાન ચંદ્રની સપાટી પર પોતાનું કામ પૂર્ણ કર્યા બાદ હવે શાંતિથી સૂઈ ગયું છે. મતલબ કે રોવર પ્રજ્ઞાનને સ્લીપ મોડમાં મૂકવામાં આવ્યું છે. પ્રજ્ઞાન ચંદ્ર પર ઉતર્યું ત્યારે ત્યાં દિવસ હતો, હવે ત્યાં રાત શરૂ થવાની છે. બીજી તરફ, હવે સૂર્યનો વારો ફૂંકી મારવાનો છે. દેશના પ્રથમ સૂર્ય મિશન ‘આદિત્ય L1’ એ રવિવારે પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષા સંબંધિત પ્રથમ પ્રક્રિયાને સફળતાપૂર્વક પાર પાડી છે. હવે 5મી સપ્ટેમ્બરે મોડી રાત્રે ફરી એકવાર સૂર્યયાનની ભ્રમણકક્ષા બદલાશે. સૂર્યયાન વિશે, ISROએ રવિવારે કહ્યું કે આદિત્ય L1 એ સફળતાપૂર્વક ભ્રમણકક્ષા બદલી છે અને ઉપગ્રહ બરાબર અને સામાન્ય રીતે કામ કરી રહ્યો છે. ઈસરોએ કહ્યું કે સૂર્યયાનની ભ્રમણકક્ષા બદલવાની પ્રક્રિયા બેંગલુરુ સ્થિત ઈસરો ટેલિમેટ્રી, ટ્રેકિંગ અને કમાન્ડ નેટવર્કથી હાથ ધરવામાં આવી હતી. હાલમાં સૂર્યયાનની નવી ભ્રમણકક્ષા 245 કિમી x 22459 કિમી છે. આદિત્ય L1ને શનિવારે શ્રીહરિકોટાથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો.
આદિત્ય L1 પૃથ્વીની આસપાસ કુલ 16 દિવસ સુધી ફરશે. આ સમયગાળા દરમિયાન તેની ભ્રમણકક્ષા કુલ પાંચ વખત બદલાશે. રવિવારે તેની ભ્રમણકક્ષા પ્રથમ વખત બદલાઈ છે. 5 સપ્ટેમ્બરે તેની ભ્રમણકક્ષા બીજી વખત બદલવામાં આવશે. ઈસરોએ આપેલી માહિતી અનુસાર, સૂર્યયાન પૃથ્વીથી લગભગ 15 લાખ કિલોમીટરના અંતરે રહીને સૂર્યનો અભ્યાસ કરશે.
સૂર્યયાન મિશનનો ઉદ્દેશ્ય શું છે?
ઈસરોના આ સૂર્યયાન મિશનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સૂર્યના બાહ્ય વાતાવરણનો અભ્યાસ કરવાનો છે. સૂર્યના તાપમાનમાં થતા ફેરફારો અને તેના બાહ્ય પડમાં ઉદભવતા તોફાનોનો અભ્યાસ કરશે. આ માટે સૂર્યયાનને લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ 1 (L1)માં સ્થાપિત કરવામાં આવશે. સોલાર પેનલ સક્રિય થયા બાદ સેટેલાઇટ માટે વીજળી ઉત્પન્ન થવા લાગી છે.
રોવરની બેટરી સંપૂર્ણ ચાર્જ થઈ ગઈ છે
હવે ચંદ્રયાન વિશે વાત કરીએ તો, રોવર પ્રજ્ઞાન ચોક્કસપણે સ્લીપ મોડમાં છે, પરંતુ તેની બેટરી સંપૂર્ણ ચાર્જ છે. હવે ચંદ્ર 22 સપ્ટેમ્બર, 2023 ના રોજ ફરી ઉગશે. ચંદ્રયાનનું રીસીવર ચાલુ રાખવામાં આવ્યું છે. આ એટલા માટે છે કારણ કે જ્યારે ચંદ્ર પર ફરીથી દિવસ આવશે, ત્યારે મિશન ફરીથી શરૂ થવાની અપેક્ષા છે. હાલમાં, વૈજ્ઞાનિકોએ ચંદ્ર પર ફરીથી દેખાવા માટે દિવસની રાહ જોવી પડશે. ઈસરોએ કહ્યું છે કે ચંદ્રયાન ભારતના ચંદ્ર એમ્બેસેડર તરીકે ચંદ્ર પર કાયમ રહેશે.
ચંદ્ર પર ચાલતા રોવરે તેનું કામ પૂર્ણ કર્યું
14 જુલાઈ, 2023ના રોજ લોન્ચ કરાયેલ ચંદ્રયાન-3 અંગે ઈસરોએ કહ્યું છે કે જે કામ માટે રોવર પ્રજ્ઞાન મોકલવામાં આવ્યું હતું તે પૂર્ણ થઈ ગયું છે. હવે ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકો રોવર દ્વારા આપવામાં આવેલી માહિતીનો અભ્યાસ કરશે. ઈસરોએ મોકલેલા ચંદ્રયાન-3ને ચંદ્ર સુધી પહોંચવામાં કુલ 40 દિવસનો સમય લાગ્યો હતો. 23 ઓગસ્ટે સાંજે 6.30 કલાકે લેન્ડર વિક્રમ ચંદ્રની સપાટી પર સોફ્ટ-લેન્ડ થયું હતું. લગભગ ચાર કલાક પછી, રોવર પ્રજ્ઞાને ચંદ્ર પર પગ મૂક્યો.
10 દિવસમાં 100 મીટરની મુસાફરી
રોવર પ્રજ્ઞાને ચંદ્ર પરના શિવશક્તિ બિંદુથી છેલ્લા 10 દિવસમાં કુલ 100 મીટરનું અંતર કાપ્યું છે જ્યાં લેન્ડર વિક્રમ લેન્ડ થયું હતું. આ તે છે જ્યાં તેને સ્લીપ મોડમાં મૂકવામાં આવ્યું છે. રાત્રિ દરમિયાન ચંદ્રનું તાપમાન માઈનસ 200 ડિગ્રી સુધી જવાની શક્યતા છે. આવી સ્થિતિમાં, લેન્ડર વિક્રમ અને રોવર પ્રજ્ઞાનમાં ફીટ કરાયેલા ઉપકરણો જામી શકે છે. જો આવું ન થાય અને સૂર્યપ્રકાશ પછી બંને ફરી જાગી જાય, તો રોવર પ્રજ્ઞાન ફરી એકવાર આગળ વધવાનું શરૂ કરશે.
