એક શીખ અલગતાવાદીની હત્યાને લઈને ભારત અને કેનેડા વચ્ચે ચાલી રહેલા મડાગાંઠને ધ્યાનમાં રાખીને, કેનેડિયન રાજદ્વારીઓએ નવી દિલ્હી છોડવી પડી છે. આ દરમિયાન બ્રિટને કેનેડિયન રાજદ્વારીઓને પરત મોકલવાના ભારત સરકારના નિર્ણય પર અસહમતિ વ્યક્ત કરી છે. બ્રિટનના ફોરેન, કોમનવેલ્થ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ઓફિસ (FCDO) એ શુક્રવારે (20 ઓક્ટોબર) એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે આ પગલાથી રાજદ્વારી સંબંધો પર વિયેના કન્વેન્શનના અસરકારક અમલીકરણને અસર થઈ છે.
‘ભારત સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા નિર્ણયો સાથે સહમત નથી’
“મતભેદોને ઉકેલવા માટે સંબંધિત રાજધાનીઓમાં સંવાદ અને મુત્સદ્દીગીરીની જરૂર છે. અમે ભારત સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા નિર્ણયો સાથે સહમત નથી જેના પરિણામે ઘણા કેનેડિયન રાજદ્વારીઓ ભારત છોડી ગયા છે,” FCDO નિવેદનમાં જણાવાયું છે. નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “અમે તમામ રાષ્ટ્રો રાજદ્વારી સંબંધો પરના 1961ના વિયેના કન્વેન્શન હેઠળ તેમની જવાબદારીઓને નિભાવવાની અપેક્ષા રાખીએ છીએ.” નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે. રાજદ્વારીઓને રક્ષણ આપતા વિશેષાધિકારો અને પ્રતિરક્ષાઓને એકપક્ષીય રીતે દૂર કરવી એ વિયેના સંમેલનના સિદ્ધાંતો અથવા અસરકારક કામગીરી સાથે અસંગત છે. અમે ભારતને પ્રોત્સાહિત કરવાનું ચાલુ રાખીએ છીએ. અગાઉ, કેનેડાએ કહ્યું હતું કે તેણે જૂનમાં શીખ અલગતાવાદી નેતા હરદીપ સિંહ નિજ્જરની હત્યામાં ભારતીય એજન્ટોની સંડોવણીના વડા પ્રધાન જસ્ટિન ટ્રુડોના દાવા પર રાજદ્વારીઓનો દરજ્જો એકપક્ષીય રીતે રદ કરવાની ચેતવણી આપ્યા પછી તેણે 41 રાજદ્વારીઓને પાછા બોલાવ્યા છે.
અમેરિકાએ કેનેડાને ટેકો આપ્યો
યુએસએ પણ સ્ટેન્ડઓફ પર કેનેડાને ટેકો આપ્યો છે. યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટે કહ્યું કે તે ભારતમાંથી કેનેડિયન રાજદ્વારીઓની વાપસીથી ચિંતિત છે. તેમણે આશા વ્યક્ત કરી કે ભારત રાજદ્વારી સંબંધો પર 1961ના વિયેના કન્વેન્શન હેઠળ તેની જવાબદારીઓનું પાલન કરશે. ભારતે શુક્રવારે દેશમાંથી 41 કેનેડિયન રાજદ્વારીઓને પરત લાવવાના કેનેડાના પ્રયાસોને આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણોના ઉલ્લંઘન તરીકે ફગાવી દીધા હતા.
‘વિયેના કન્વેન્શનના કોઈપણ ઉલ્લંઘનનો ઇનકાર’
ભારતના વિદેશ મંત્રાલયે નિજ્જરની હત્યામાં ભારતીય એજન્ટોની સંડોવણીના આરોપોને નકારી કાઢ્યા છે અને રાજદ્વારીઓની પરત ફરવા પર વિયેના કન્વેન્શનના કોઈપણ ઉલ્લંઘનનો પણ ઇનકાર કર્યો છે. વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું કે દ્વિ-માર્ગીય રાજદ્વારી સમાનતા સુનિશ્ચિત કરવી એ રાજદ્વારી સંબંધો પર વિયેના કન્વેન્શનની જોગવાઈઓ અનુસાર છે. અમે સમાનતાના અમલીકરણને આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણોના ઉલ્લંઘન તરીકે દર્શાવવાના કોઈપણ પ્રયાસને નકારીએ છીએ. મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે, “અમારા દ્વિપક્ષીય સંબંધોની સ્થિતિ, ભારતમાં કેનેડિયન રાજદ્વારીઓની ખૂબ મોટી સંખ્યા અને અમારી આંતરિક બાબતોમાં તેમની સતત દખલગીરી નવી દિલ્હી અને ઓટાવામાં પરસ્પર રાજદ્વારી હાજરીમાં સમાનતાની ખાતરી આપે છે. બ્રિટન અને અમેરિકા બંને ‘ફાઇવ આઇ’ નેટવર્કનો ભાગ છે. આ એક ગુપ્તચર જોડાણ છે જેમાં અમેરિકા, બ્રિટન, ઓસ્ટ્રેલિયા, કેનેડા અને ન્યુઝીલેન્ડ સામેલ છે. તે સર્વેલન્સ-આધારિત અને સિગ્નલ ઇન્ટેલિજન્સ (SIGINT) બંનેનો ઉપયોગ કરે છે.
ભારતે આરોપોને ફગાવી દીધા હતા
આ વર્ષે જૂનમાં, ટ્રુડોએ કેનેડાની સંસદમાં ખાલિસ્તાની અલગતાવાદી નેતા અને ભારતમાં વોન્ટેડ આતંકવાદી હરદીપ સિંહ નિજ્જરની હત્યામાં ભારતીય એજન્ટની સંડોવણી અંગેના આક્ષેપો કર્યા પછી બંને પક્ષો વચ્ચે રાજદ્વારી તણાવ પેદા થયો હતો. ભારતે કેનેડાના આરોપોને સખત રીતે ફગાવી દીધા હતા. ટ્રુડોએ શુક્રવારે ઓન્ટારિયોના બ્રામ્પટનમાં એક ન્યૂઝ કોન્ફરન્સમાં જણાવ્યું હતું કે ભારત સરકાર ભારત અને કેનેડામાં લાખો લોકો માટે જીવન સામાન્ય રીતે ચાલુ રાખવું અવિશ્વસનીય રીતે મુશ્કેલ બનાવી રહી છે. અને તેઓ મુત્સદ્દીગીરીના અત્યંત મૂળભૂત સિદ્ધાંતનું ઉલ્લંઘન કરીને આમ કરી રહ્યા છે.
