મુંબઈ: ભારતીય ફિલ્મોના આધુનિક સંગીતના પિતા તરીકે ઓળખાતા પીઢ સંગીતકાર ‘આરડી બર્મન’એ આ જ દિવસે 1994માં આ દુનિયાને અલવિદા કહ્યુ હતું. આજે આરડી બર્મન એટલે કે રાહુલ દેવ બર્મનની પુણ્યતિથિ (RD Burman Death Anniversary) છે. પોતાની કારકિર્દીમાં 3 રાષ્ટ્રીય અને 7 ફિલ્મફેર એવોર્ડથી સન્માનિત થયેલા રાહુલ દેવ બર્મને તેમની કલા દ્વારા સંગીત સાથે ફિલ્મોની બે પેઢીઓને પોષી છે. રાહુલ દેવને ફિલ્મી દુનિયામાં ‘પંચમ દા’ કહેવામાં આવે છે. દા એટલે કે તે બંગાળના હતા અને પંચમ કારણ કે તે પોતાના શ્વાસની સાથે સંગીતનો વારસો લઈને ધરતી પર આવ્યા હતા.
રાહુલ દેવનો જન્મ 27 જૂન 1939ના રોજ કોલકાતામાં થયો હતો. રાહુલના પિતા સચિન દેબ બર્મન અને તેમનો આખો પરિવાર સંગીતની દુનિયામાં કામ કરતો હતો. રાહુલ જ્યારે થોડા મહિનાનો હતો ત્યારે તે ખૂબ રડતો હતો. રાહુલના દાદાએ જોયું કે રાહુલનું રડવું પણ પાંચમી નોટમાં છે. અહીંથી તેમનું નામ પંચમ પડ્યું. તે સમયે કોને ખબર હતી કે આ બાળક ભારતીય ફિલ્મ જગતના સંગીતને નવા આયામો ચડશે. રાહુલ દેવ એક સંગીત પરિવારમાં ઉછર્યા હતા અને કિશોરાવસ્થામાં જ ધૂન કંપોઝ કરવાનું શરૂ કર્યું હતું. નાની ઉંમરે રાહુલે તેના પિતા માટે ‘મેરી ટોપી પલટ કે આ’ ગીત કમ્પોઝ કર્યું હતું, તેથી તેમને લાગ્યું કે તેમનો પુત્ર એક દિવસ મહાન સંગીતકાર બનશે અને એવું જ થયું. માત્ર 19 વર્ષની ઉંમરે રાહુલ દેવ બર્મને તેની પહેલી ફિલ્મ ‘ચલતી કા નામ ગાડી’ (1958) કરી હતી. સંગીત જગતના લોકો રાહુલ દેવ બર્મનને પહેલી જ ફિલ્મથી ઓળખી ગયા. અહીંથી શરૂ થયેલી આ સંગીત સફર 101 ફિલ્મો સુધી ચાલી.
ડઝનબંધ ગીતોએ સમયનો માર્ગ બદલી નાખ્યો
આરડી બર્મને તેમની કારકિર્દીમાં ઘણા યાદગાર અને તેજસ્વી ગીતો બનાવ્યા છે. આરડી બર્મનના 50 થી વધુ ગીતો એવા છે જે સમયની અસ્પષ્ટતાને ઓળંગી ગયા છે અને આજે પણ લોકોના હૃદય પર રાજ કરે છે. આમાંથી ઘણા ગીતો એવા છે જે 3 પેઢીઓથી લોકોની જીભ પર છે. જેમાં ‘હમે તુમસે પ્યાર કિતના’, ‘મેરી ભીગી ભીગી સી’, ‘ઓ મેરે દિલ કે ચૌન’, ‘રિમઝિમ ગીરે સાવન’, ‘તુમ આ ગયે હો’, ‘રૈના બીતી જાયે’ સહિતના ડઝનબંધ સદાબહાર ગીતોનો સમાવેશ થાય છે. આરડી બર્મનને ‘બીટી ના બચાયે રૈના’, ‘ક્યા હુઆ તેરા વાદા’ અને ‘મેરા કુછ સામન’ ગીતો માટે રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. આ સાથે તેણે ‘સનમ તેરી કસમ’, ‘માસૂમ’, ‘1942 અ લવ સ્ટોરી’ માટે ફિલ્મફેર એવોર્ડ જીત્યા અને 7 થી વધુ નોમિનેશન પણ મેળવ્યા. આરડી બર્મન વાસ્તવિક જીવનમાં બુદ્ધિશાળી અને સંવેદનશીલ વ્યક્તિથી વિપરીત એક પરાક્રમી વ્યક્તિત્વ ધરાવતા હતા. આરડી બર્મનનું અંગત જીવન કોઈ ફિલ્મી હીરોથી ઓછું નહોતું. રાહુલ દેવ બર્મનની સંગીત રાણી આશા ભોસલે સાથેની પ્રેમ કહાની ઘણી ફેમસ હતી. જોકે આરડી બર્મને આશા ભોસલે સાથે બીજા લગ્ન કર્યા હતા.
અંગત જીવનની વાર્તા ફિલ્મી રહી
1960માં એક છોકરી આરડી બર્મન સાથે પ્રેમમાં પડી હતી. નામ હતું રીટા પટેલ. રીટા અને આરડી બર્મનના લગ્ન 1966માં થયા હતા. પરંતુ તેમના લગ્ન લાંબા સમય સુધી ટકી શક્યા નહીં અને આરડી બર્મને 1971માં છૂટાછેડા લીધા. આ સમય દરમિયાન આરડી બર્મન આશા ભોસલેને મળ્યા અને પ્રેમમાં પડ્યા. જો કે આશા ભોસલે પણ પરિણીત હતી પરંતુ બાદમાં તે પણ પોતાના પતિથી અલગ થઈ ગયા હતા. આરડી બર્મને આશાને લગ્ન માટે પ્રપોઝ કર્યું હતું. પરંતુ આશાએ ના પાડી. વર્ષો સુધી આરડી બર્મન આશાની રાહ જોતા રહ્યા કે તેઓ તેમના પ્રસ્તાવને હા પાડે અને અંતે તેઓ જીતી ગયા. આશા ભોસલેએ આરડી બર્મન સાથે લગ્ન કરવાનું નક્કી કર્યું. આરડી બર્મને 1980માં આશા ભોસલે સાથે બીજા લગ્ન કર્યા. આરડી બર્મનની લવ સ્ટોરી કોઈ ફિલ્મી સ્ટોરીથી ઓછી નથી. આરડી બર્મને આ જ દિવસે 1994માં આ દુનિયાને અલવિદા કહ્યું હતું. પરંતુ આરડી બર્મનનું કામ હજુ પણ લોકોના કાનમાં ગુંજે છે અને સંગીતની દુનિયા તેમના વારસાથી સમૃદ્ધ છે.
