ઘણી વખત ચૂંટણી દરમિયાન ઘરથી દૂર રહેતા મતદારો તેમના બંધારણીય અધિકારનો ઉપયોગ કરી શકતા નથી. ચૂંટણી પંચે એક નવો પ્રોટોટાઈપ તૈયાર કર્યો છે જેથી અન્ય રાજ્યોમાં રહેતા લોકો જ્યાં હોય ત્યાંથી મતદાન કરી શકે. જેનો હેતુ ઘરથી દૂર રહેતા વિદેશીઓને તેમના ગૃહ રાજ્યમાં બોલાવ્યા વિના મતદાન કરવા માટેનો રહેશે.
ખરેખર ચૂંટણી પંચ રિમોટ વોટિંગ સિસ્ટમ શરૂ કરવા જઈ રહ્યું છે. જેના કારણે ઘરથી દૂર રહેતા લોકો પણ મતદાન કરી શકશે. ચૂંટણી પંચે ઘરેલું સ્થળાંતરિત મતદારો માટે રિમોટ ઇવીએમનો પ્રોટોટાઇપ તૈયાર કર્યો છે, તે સિંગલ રિમોટ પોલિંગ બૂથથી 72 મતવિસ્તારમાં રિમોટ વોટિંગને નિયંત્રિત કરી શકે છે. અન્ય તમામ રાજકીય પક્ષોને આ સિસ્ટમ વિશે માહિતી આપવા માટે, ચૂંટણી પંચે તેનો લાઈવ ડેમો 16 જાન્યુઆરીએ રાખ્યો છે.
જોકે, વિપક્ષે રિમોટ વોટિંગના આ નવા ફોર્મ્યુલા સામે વાંધો ઉઠાવ્યો છે. તેઓ તેનો વિરોધ કરવા લાગ્યા છે. વિપક્ષનું કહેવું છે કે શાસક પક્ષને રાજકીય ફાયદો કરાવવા માટે આ ફોર્મ્યુલા લાવવામાં આવી છે. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ ઉઠે છે કે આ રિમોટ વોટિંગ સિસ્ટમ શું છે અને વિપક્ષ શા માટે તેનો વિરોધ કરી રહ્યા છે.
દૂરસ્થ મતદાન પ્રક્રિયા શું છે?
આ એક એવી પદ્ધતિ છે જેની મદદથી બીજા રાજ્યમાં રહેતા વિદેશી લોકો ઘરે આવ્યા વિના મતદાન કરી શકશે. જો સરળ ભાષામાં સમજીએ તો ધારો કે કોઈ વ્યક્તિ ઝારખંડમાં રહે છે. પરંતુ તે બિહારનો રહેવાસી છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તે વ્યક્તિએ અત્યાર સુધી મતદાન કરવું છે, તો તેણે બિહાર આવવું પડશે. પરંતુ રિમોટ વોટિંગ પ્રક્રિયા હેઠળ એવી સિસ્ટમ લાવવાની તૈયારી કરવામાં આવી રહી છે જેમાં મતદારો અન્ય રાજ્યમાં રહેતાં પણ મતદાન કરી શકશે.
આ સુવિધા માટે દૂરસ્થ મતદાતાએ ઘરના મતવિસ્તારના રિટર્નિંગ ઓફિસરને ઓનલાઈન અથવા ઓફલાઈન અરજી કરીને ચૂંટણી પહેલા પૂર્વ નોંધણી કરાવવી પડશે. નોંધણી પછી, અન્ય રાજ્યમાં રહેતા મતદારના વર્તમાન રહેઠાણની જગ્યાએ એક મતદાન મથક બનાવવામાં આવશે.
આ મતદાન EVM જેવા મશીનથી થશે. ચૂંટણી પંચના મતે ઈવીએમની જેમ આરવીએમ પણ ઈન્ટરનેટથી કનેક્ટ થશે નહીં. દૂરસ્થ સ્થાન પરનો આરઓ લેપટોપનો ઉપયોગ કરીને ઉમેદવારોના ચિહ્નોને યુનિટમાં લોડ કરશે.
મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર રાજીવ કુમારના જણાવ્યા અનુસાર, રિમોટ વોટિંગની આ ફોર્મ્યુલા તે લોકો માટે ફાયદાકારક રહેશે જેઓ તેમના મત આપવા માટે દૂર સુધી મુસાફરી કરવા માંગતા નથી. તેમણે કહ્યું કે આ મશીન ક્રાંતિકારી પરિવર્તન લાવશે, જેથી એક મતદાન મથકથી ઓછામાં ઓછા 72 મતવિસ્તારોને આવરી લેવામાં આવશે.
રિમોટ વોટિંગથી શું ફાયદો થશે
સ્થાનિક વિદેશીઓ દ્વારા મતદાન કરવામાં અસમર્થતા દૂરસ્થ મતદાનની રજૂઆત પછી મતદાનની ટકાવારીમાં સુધારો થઈ શકે છે. હકીકતમાં, ચૂંટણી પંચ દેશના 30 કરોડથી વધુ મતદારોના મતાધિકારનો ઉપયોગ ન કરવાને લઈને ચિંતિત છે. ચૂંટણી દરમિયાન નોકરીથી માંડીને મતદાર સુધીના વિવિધ કારણોસર મતદારો મતદાન કરવા માટે તેમના ઘરે મતદાન મથક પર પાછા ફરી શકતા નથી. ઘરેલું સ્થળાંતર કરનારાઓ મતદાન કરી શકતા નથી એ ચિંતાનો વિષય છે.
રિમોટ વોટિંગનું પ્રારંભિક મોડલ 16 જાન્યુઆરીએ બતાવવામાં આવશે
ન્યૂઝ એજન્સી પીટીઆઈ અનુસાર, 16 જાન્યુઆરીએ ચૂંટણી પંચે તમામ પક્ષોને ઘરેલું સ્થળાંતરિત મતદારો માટે રિમોટનું ડેમો મોડલ બતાવવા આમંત્રણ આપ્યું છે. તે જ સમયે, તેને લાગુ કરવા માટે અન્ય રાજકીય પક્ષોના મંતવ્યો પણ માંગવામાં આવ્યા છે.
વિપક્ષનું શું કહેવું છે
- ચૂંટણી પ્રણાલી સામે વિરોધ કરીને, કોંગ્રેસ, ડીએમકે અને ટીએમસીએ તેનામાં વિશ્વાસ પુનઃસ્થાપિત કરવાની માંગ કરી છે. આ સિવાય રાષ્ટ્રીય જનતા દળ (RJD), ભારત રાષ્ટ્ર સમિતિ (BRS) સહિત ઘણા પક્ષોનું કહેવું છે કે તેઓ આ મુદ્દાની વિગતવાર તપાસ કર્યા પછી જ સ્ટેન્ડ લેશે.
- સમાજવાદી પાર્ટીનું કહેવું છે કે ચૂંટણી પેનલે સિસ્ટમ સમક્ષ ઈવીએમના દુરુપયોગ અંગેના વિપક્ષના પ્રશ્નોના જવાબ આપવા પડશે.
- ડીએમકેના રાજ્યસભાના સાંસદ પી વિલ્સને કહ્યું, ‘ચૂંટણી પંચ પાસે આવા પ્રોટોટાઈપને લાગુ કરવાની સત્તા નથી. તેમણે કહ્યું કે આ પ્રોટોટાઈપને લાગુ કરવા માટે પહેલા વર્તમાન કાયદામાં સુધારો કરવો જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે બોગસ વોટિંગ નવી રીતે થઈ શકે છે, જેના કારણે સૌથી મોટો ખતરો નિષ્પક્ષ મતદાનની પ્રક્રિયાને પ્રભાવિત કરવાનો છે.
- રાજ્યસભાના સાંસદ પી વિલ્સને જણાવ્યું હતું કે, જો આપણે બિહારમાં યોજાનારી વિધાનસભાની ચૂંટણી માટે તમિલનાડુમાં રહેતા મતદારોને ત્યાંથી મતદાન કરવાની મંજૂરી આપીએ, તો બિહારના પ્રાદેશિક પક્ષો તેને કેવી રીતે ન્યાયી ઠેરવી શકશે.
- તૃણમૂલ કોંગ્રેસના રાજ્યસભા સાંસદ સુખેન્દુ શેખરે રિમોટ વોટિંગ વિશે ટ્વિટ કર્યું અને લખ્યું, ‘VVPAT સિસ્ટમ પારદર્શક સાબિત થઈ શકી નથી. તે બળ દ્વારા લાદવામાં આવ્યું હતું અને જે હેતુ માટે તેનો અમલ કરવામાં આવ્યો હતો તે નિષ્ફળ ગયો છે. હવે સ્થળાંતર કરનારાઓ માટે તેમની હાલની જગ્યાએથી મતદાન કરવા માટે એક નવી પદ્ધતિ અપનાવવામાં આવી રહી છે. કોઈ તર્ક આને સમર્થન આપી શકે નહીં.
