છત્તીસગઢ અને મધ્યપ્રદેશમાં સીએમનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. મુખ્યમંત્રીઓના નવા નામો બહાર આવ્યા બાદ ભાજપની મોદી-શાહ યુગની કાર્યશૈલીને લઈને રાજકીય વર્તુળોમાં ભારે ચર્ચા ચાલી રહી છે.મધ્યમાં કેવી રીતે જનભાવનાનો અનાદર કરવામાં આવ્યો તેની ભાજપના વિરોધીઓને મજા પડી રહી હોય તે સ્વાભાવિક છે. લોકો કહે છે કે શિવરાજ ચૌહાણ મધ્યપ્રદેશના મુખ્યમંત્રી બનવા માટે યોગ્ય ઉમેદવાર હતા. તેઓને જાણી જોઈને બાજુ પર રાખવામાં આવ્યા છે.
પરંતુ ભાજપ આવી ટીકાઓના દબાણમાં આવતું નથી. આજે ભાજપ નિર્ણય લેવામાં કોઈપણ પ્રકારનું દબાણ લેતું નથી. આજે નિર્ણયો માત્ર એક મુદ્દા અને એક મુદ્દા પર આધારિત છે. તે એક બિંદુથી આગળ, ન તો કોઈ મિત્રતા કે કોઈ વ્યક્તિ દ્વારા શક્તિનું પ્રદર્શન કોઈ કામનું નથી. આજના ભાજપમાં નિર્ણયનો આધાર માત્ર પક્ષનું હિત છે. પક્ષનું હિત એટલે આગામી ચૂંટણીમાં એક નિર્ણયને કેટલો જનસમર્થન વધશે? જો કોઈ આ માપદંડ પર ખરા ઉતરે તો તેના નામ પરના ડાઘા પણ સફેદ થઈ જાય છે. ચાલો જોઈએ કે આજે પક્ષના હિતની સામે બધું કેવી રીતે અર્થહીન છે.
ભાજપના નેતાઓએ હવે સમજવું જોઈએ કે રાજકીય દેખાડો કરવાને બદલે કાર્યકરોની જેમ કામ કરનારાઓને જ ખુરશી મળશે. પીઆર એજન્સીને હાયર કરીને અથવા ઇમેજ બ્રાન્ડિંગ કંપનીઓ પર પૈસા ખર્ચીને મૂર્ખ બનવાની જરૂર નથી. પાર્ટી હાઈકમાન્ડની સમાંતર તમારી પોતાની ઈમેજ ચમકાવવાનો પ્રયાસ કરીને તમે તમારી જાતને નુકસાન પહોંચાડી શકો છો. હરિયાણાના સીએમ મનોહર લાલ ખટ્ટર, ઝારખંડના પૂર્વ સીએમ રઘુબર દાસ, બિહારના પૂર્વ ડેપ્યુટી સીએમ તારકિશોર પ્રસાદ અને ઉમા દેવી વગેરેને કોઈ જાણતું ન હતું. પાર્ટીએ તેમના પાયાના કામ અને તેમના જાતિના સમીકરણના આધારે તેમને જવાબદારી સોંપી હતી.શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ ભલે નેતા હોય પરંતુ તેમને એ વાતનો ગર્વ પણ હતો કે તેમની લાડલી બેહના યોજનાને કારણે રાજ્યમાં ભાજપ સત્તામાં આવી છે. મધ્યપ્રદેશના ભાજપના અગ્રણી નેતા કૈલાશ વિજય વર્ગિયાએ કહ્યું હતું કે છિંદવાડામાં લાડલી બ્રાહ્મણોને કેમ મત ન મળ્યા? છત્તીસગઢ અને રાજસ્થાનમાં પણ લાડલી બેહના સ્કીમ ન હતી, તેમ છતાં ત્યાં ભાજપને જંગી બહુમતી કેવી રીતે મળી.
જ્ઞાતિ સમીકરણ ટોચ પર
હવે ભારતીય જનતા પાર્ટીમાં મહત્વના પદોનો સૌથી મહત્વનો આધાર જ્ઞાતિના સમીકરણો છે. વિપક્ષ પોતાની વસ્તી પ્રમાણે હિસ્સાની વાત કરે છે, પરંતુ માત્ર ભાજપે જ તેનો યોગ્ય અમલ કર્યો છે. મનોહર લાલ ખટ્ટર પંજાબી હોવાને કારણે હરિયાણામાં જ રહે છે. હરિયાણામાં જાટ પછી પંજાબીઓની સંખ્યા સૌથી વધુ છે. યુપીમાં યોગી આદિત્યનાથની કોઈ જાતિ નથી. તે એક સંત છે અને તેથી તમામ જાતિઓ તેમને પ્રેમ કરે છે. જો કે, પૂર્વીય યુપીમાં તે રાજપૂત નેતાના પ્રિઝમ દ્વારા જ જોવા મળે છે. પરંતુ પશ્ચિમમાં આવું બિલકુલ નથી. યુપીના બંને ડેપ્યુટી સીએમમાં એક બ્રાહ્મણ અને એક ઓબીસીને સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે.
મધ્યપ્રદેશ અને છત્તીસગઢના સીએમ અને ડેપ્યુટી સીએમના નામ ચોક્કસ જાતિઓને ધ્યાનમાં રાખીને જાહેર કરવામાં આવ્યા છે. જો તમારી જાતિ ચૂંટણીની રાજનીતિમાં બંધબેસતી નથી, તો પછી તમે પીએમ નરેન્દ્ર મોદી અથવા ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહના સમર્થક હોવા છતાં, તમે કોઈનું પદ મેળવી શકતા નથી. રાજ્યપાલ, ઉપરાષ્ટ્રપતિ અને રાષ્ટ્રપતિના પદ પર પણ ભાજપ એવા લોકોને જ નિયુક્ત કરી રહી છે જેમના ચહેરાને ભવિષ્યમાં મત મેળવવા માટે દેખાડવાના છે. તમે જોયું જ હશે કે પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદ અને વર્તમાન રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુની નિયુક્તિ આને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવી હતી. રામનાથ કોવિંદને રાષ્ટ્રપતિ બનાવીને યુપી વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં દલિત મતો મેળવવાનો હેતુ હતો. એ જ રીતે મુર્મુને રાષ્ટ્રપતિ બનાવીને તેમણે મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન, છત્તીસગઢ વગેરેમાં આદિવાસીઓમાં પ્રવેશ કરવાનો હતો જેમાં ભાજપને સફળતા પણ મળી છે. જગદીપ ધનખરને ઉપાધ્યક્ષ બનાવવા પાછળનું કારણ રાજસ્થાન અને હરિયાણા-પશ્ચિમ યુપીના જાટોમાં પ્રવેશ કરવાનું હતું.
ઘણા નેતાઓ મોદી અને શાહના ખાસ છે પણ જ્ઞાતિ મુજબના ન હોવાને કારણે ભટકી રહ્યા છે. જરા ઓમ માથુરને જુઓ. શાહ અને મોદી બંને માટે ખૂબ જ ખાસ છે. અને તેમણે અનેક રાજ્યોમાં ભાજપને ચૂંટણી જીતાડીને પોતાની ક્ષમતા બતાવી છે પરંતુ તેમની જાતિ કાયસ્થ હોવાને કારણે તેમનો તાજ પહેરાવવામાં આવી રહ્યો નથી. કાયસ્થ લોકો કોઈપણ રાજ્યમાં એટલી સંખ્યામાં નથી કે તેઓ કોઈની જીત કે હારનું કારણ બની શકે.
પાવરફુલની સીએમ જરૂર નથી, મોદી-શાહ પૂરતા
એક કહેવત છે કે ઘણા જોગીઓ મઠનો નાશ કરે છે. કોંગ્રેસ પાર્ટીમાં જ્યાં સુધી ઈન્દિરા ગાંધીનો યુગ હતો ત્યાં સુધી તમામ સત્તાઓ એક જગ્યાએ કેન્દ્રિત રહી હતી. કોઈ જૂથને માથું ઊંચું કરવાની મંજૂરી નહોતી. ઈન્દિરા ગાંધી પછી, રાજીવ ગાંધી અને સોનિયા ગાંધી સક્રિય રહ્યા ત્યાં સુધી તે આમ જ રહ્યું. પરંતુ રાહુલ અને પ્રિયંકાના જમાનામાં કોંગ્રેસમાં કોઈ ચાલતું નથી. આ જ કારણ છે કે જીતેલા રાજ્યો કોંગ્રેસના હાથમાંથી નીકળી ગયા. મધ્યપ્રદેશ અને ગોવામાં છેલ્લી વિધાનસભા ચૂંટણી જીત્યા બાદ પણ કોંગ્રેસ સરકાર બનાવી શકી નથી. રાજસ્થાન અને પંજાબમાં કોંગ્રેસ એટલી મજબૂત સ્થિતિમાં હતી કે તે ફરીથી સત્તામાં આવી શકે, પરંતુ બંને રાજ્યોમાં કોંગ્રેસની આંતરિક લડાઈ ખતમ થઈ શકી નહીં. તેથી, કેટલીકવાર લોકશાહીમાં પણ, સરમુખત્યારશાહીનું મર્યાદિત સ્વરૂપ ખૂબ ફાયદાકારક બને છે. આ કારણે ઈન્દિરા યુગ અને મોદી યુગને ભારતના સૌથી મજબૂત યુગ તરીકે ગણવામાં આવે છે. આજે ભાજપમાં પાર્ટી હાઈકમાન્ડ દ્વારા એક રેખા દોરવામાં આવે છે, જેનું દરેક સંજોગોમાં પાલન કરવામાં આવે છે. આ જ કારણ છે કે પાર્ટીને સફળતા બાદ સફળતા મળી છે.
