નવી દિલ્હીઃ નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારામને વડા પ્રધાન મોદીના આત્મનિર્ભર ભારત હેઠળના રૂ. 20 લાખ કરોડના આર્થિક પેકેજનો ચોથો તબક્કો શનિવારે પત્રકાર પરિષદમાં વિગતવાર રજૂ કર્યો હતો. આ પેકેજમાં માળખાકીય સુધારા પર ભાર આપવામાં આવ્યો હતો. તેમણે આઠ સેક્ટરમાં રિફોર્મની યોજના રજૂ કરી હતી. આમાં કોલસા, સંરક્ષણ ક્ષેત્રે ઉત્પાદન, ખનિજ, સિવિલ એવિયેશન, સામાજિક બુનિયાદી ઢાંચો, અંતરીક્ષ વીજ વિતરણ ક્ષેત્ર અને એટોમિક એનર્જી સામેલ છે. આ ક્ષેત્રોમાં મોટા રિફોર્મના એલાન કરવામાં આવ્યા હતા. સરકારે ડિફેન્સ ક્ષેત્રે ઓટોમેટિક રૂપથી સીધા વિદેશી રોકાણની મર્યાદા 49 ટકાથી વધારીને 74 ટકા કરવામાં આવશે. એની સાથે સરકાર છ એરપોર્ટની હરાજી કરશે. આ ઉપરાંત સરકારે કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશોમાં ડિસ્કોમના ખાનગીકરણ કરવાની વાત કરી હતી.
નાણાપ્રધાને કહ્યું હતું કે આત્મનિર્ભર ભારત અભિયાન બનાવવા માટે ભારતને વિશ્વની સમક્ષ આવી રહેલા પડકારોનો સામનો કરવા માટે તૈયાર રહેવું પડશે. એના માટે માળખાકીય સુધારા કરવા બહુ જરૂરી છે. કેન્દ્ર સરકાર નીતિગત સુધારા દ્વારા રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવા માગે છે. ઇન્વેસ્ટમેન્ટ ક્લિયરન્સ માટે એમ્પાવર્ડ ગ્રુપ ઓફ સેક્રેટરીઝ બનાવવામાં આવશે. દરેક મંત્રાલયમાં પ્રોજેક્ટ ડેવલપમેન્ટ સેલ બનાવવામાં આવશે, જે રોકાણ કરવા માટે પ્રોગ્રામની ઓળખ કરશે ઇન્વેસ્ટરની સાથે કોર્ડિનેટ કરશે.
બધા ઔદ્યોગિક વિસ્તારને મેપિંગ કરાશે
નાણાપ્રધાને કહ્યું હતું કે ઔદ્યોગિક જમીનની ઉપલબ્ધતાના હિસાબે નવા રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવાના પ્રયાસો કરશે. એની સાથે ઔદ્યોગિકક ઇન્ફોર્મેશન સિસ્ટમ બનાવવ માં આવશે. આ સિસ્ટમ હેઠળ 3376 ઇન્ડસ્ટ્રિલ પાર્ક અથવા સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોનનું મેપિંગ કરવામાં આવશે. વર્ષ 2021 સુધી દેશના બધા ઔદ્યોગિક વિસ્તારોને આ મેપિંગના દાયરામાં લાવવામાં આવશે.
નાણાપ્રધાન સીતારામને ત્રીજા રાહત પેકેજ હેઠળ કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્રો માટે રૂ. 1.65 લાખ કરોડના રાહત પેકેજની જાહેરાત કરી હતી.
આત્મનિર્ભર ભારત માટે મેક ઇન ઇન્ડિયા
નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારામને કહ્યું છે કે આત્મનિર્ભર ભારત માટે મેક ઇન ઇન્ડિયા પર ફોકસ છે. આમાં સ્થાનિક ખપત સિવાય નિકાસ માટે ફણ આનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. આનાથી ભારત એક વધુ આકર્ષક રોકાણ કેન્દ્ર બનશે.
માળખાકીય સુધારા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત
નાણાપ્રધાને કહ્યું છે કે આજે માળખાકીય સુધારા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત રહેશે. આમાં DBT, GST જેવા પગલાં મહત્ત્વનાં છે. આ સિવાય પાવર ક્ષેત્રથી માંડીને કોલ ક્ષેત્રમાં સુધારા કરવામાં આવ્યા છે.
ફાસ્ટટ્રેક રોકાણ માટે એમ્પાવર્ડ ગ્રુપ બનશે
ફાસ્ટટ્રેક રોકાણ માટે એમ્પાવર્ડની રચના કરવામાં આવશે. દરેક મંત્રાલયમાં સેલ બનશે, જે આનાથી વાતચીત કરશે અને રાજ્યો સાથે પણ વાત કરશે. રાજ્યોનાં રેન્કિંગ પણ થશે. રોકાણ માટે આકર્ષિત યોજનાઓ પર તેમનાં રેન્કિંગ નક્કી થશે, એમ નાણાપ્રધાને કહ્યું હતું.
આઠ સેક્ટરમાં રિફોર્મ પર ફોકસ
આઠ સેક્ટરનાં રિફોર્મ પર ફોકસ છે, જેમાં કોલ, ડિફેન્સ અને એવિયેશન પણ સામેલ છે.
કોલ સેક્ટરમાં કોમર્શિયલ માઇનિંગની જાહેરાત
નાણાપ્રધાને એક મોટો સુધારો કરતાં કોલ સેક્ટરમાં કોમર્શિયલ માઇનિંગનું એલાન કર્યું છે. કોમર્શિયલ કોલ માઇનિંગને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે. જેથી હવે કોલ સેક્ટર પર સરકાર એકાધિકાર નહીં હોય. દેશની જરૂરિયાત મુજબ કોલની આયાત થશે. વિશ્વના ત્રણ મોટા કોલ બ્લોકમાં ભારત પણ સામેલ છે. 50 નવા બ્લોકની લિલામી કરવામાં આવશે. આંશિક રૂપથી એક્સપ્લોર ખાણ પણ ખોલવામાં આવશે. ખાનગી ક્ષેત્રને વધુ ખનન કરવા દેવામાં આવશે. સમયથી પહેલાં ખનનની પ્રક્રિયા પૂરી કરવા પ્રોત્સાહન મળશે. સરકાર ગેસમાં કન્વર્ટ કરવા માટે ઇન્સેન્ટિવ આપશે. કોલબેડ મિથેનની પણ હરાજી થશે. એના વિકાસ માટે રૂ. 50,000 કરોડ ખર્ચ થશે.
સંરક્ષણ ઉત્પાદનમાં મેક ઇન ઇન્ડિયા પર ભાર, FDI લિમિટ ઓટોમેટિક રૂટથી 74 ટકા થઈ
સંરક્ષણ ક્ષેત્રે ઉત્પાદનમાં આત્મનિર્ભરતા માટે મેક ઇન ઇન્ડિયા જરૂર છે. ડિફેન્સ ક્ષેત્રમાં હથિયારોની લિસ્ટ તૈયાર કરવામાં આવશે. જોકે આની આયાત પર પ્રતિબંધ લાગશે. એના માટે બજેટનું એલાન કરાશે
આ ઉપરાંત ડિફેન્સ ફેક્ટરી બોર્ડ બનાવવામાં આવશે. આનું ખાનગીકરણ કરવામાં નહીં આવે. આના કામકાજમાં સુધારો કરવામાં આવશે, જેથી સેનાને સારાં હથિયાર મળી શકે. આમ સંરક્ષણ ક્ષેત્રની આયાતમાં ઘટાડો કરવામાં આવશે. સંરક્ષણ ઉત્પાદન માટે FDI મર્યાદા ઓટોમેટિક રૂટથી 49 ટકાથી કરીને 74 ટકા કરવામાં આવશે.
સિવિલ એવિયેશન ક્ષેત્રે ત્રણ જાહેરાત, છ એરપોર્ટની હરાજી કરાશે
એરલાઇન્સના ખર્ચ ઘટાડવા પર ભાર મૂકવામાં આવશે. વધુ એર સ્પેસ ખોલવાની યોજના પર કામ જારી કરવામાં આવશે. જેનાથી નાગરિક વિમાનો માટે ઓઠો સમય લાગે. મિલિટરી વિભાગની સાથે સમન્વય કરીને એને જલદી તૈયાર કરાશે, એનાથી રૂ. 1000 કરોડનું ફ્યુઅલ બચશે. AIA છ નવા એરપોર્ટની હરાજી કરવામાં આવશે. PPP દ્વારા આની લિલામી કરાશે.દેશમાં 12 એરપોર્ટના ખાનગીકરણથી રૂ. 13,000 કરોડનું રોકાણ આવશે.
પાવર ડિસ્કોમના ખાનગીકરણની યોજના
પાવર ક્ષેત્ર સેક્ટરમાં કેટલાંક પરિવર્તનો થશે. પાવર ક્ષેત્રે ખાનગીકરણ કરવામાં આવશે. જેથી વીજઉત્પાદન વધશે. જેથી પાવર જનરેશન કંપનીઓમાં હરીફાઈ વધશે.
સોશિયલ ઇન્ફ્રા માટે રૂ. 8100 કરોડની ફાળવણી
સામાજિક બુનિયાદી ઢાંચામાં રોકાણ કરવા માટે કેટલાંક બદલાવ કરવામાં આવ્યા છે. 30 ટકા કેન્દ્ર અને 30 ટકા રાજ્ય સરકાર વાયેબિલિટી ગેપ ફન્ડિંગમાં આપશે, પરંતુ બાકીનાં ક્ષેત્ર 20-20 ટકા જ આપશે. આના માટે લગભગ રૂ. 8,100 કરોડની ફાળવણી કરવામાં આવી છે.
સ્પેસ ક્ષેત્રમાં ખાનગી ભાગીદારી વધારવા પર ભાર
સ્પેસ ક્ષેત્રે ભારતે પાછલાં વર્ષોમાં સારું કામ કર્યું છે. ખાનગી ક્ષેત્રને આમાં ભાગીદાર બનાવવાનો અવસર છે. ખાનગી ક્ષેત્ર હવે ISROની સુવિધા લઈ શકશએ. નવા ગ્રહોની શોધ અથવા અંતરિક્ષ યાત્રામાં ખાનગી ક્ષેત્ર પ્રોત્સાહન અપાશે.
PPP નીતિથી ઉત્પાદન
પરમાણુ ઊર્જા સંબંધિત સુધારા પર કામ કરવામાં આવશે. મેડિકલ ઇક્વિપમેન્ટના ઉત્પાદનને વધારવા માટે PPP મોડલથી કંપનીઓ બનશે અને એનાથી માનવતાની સેવાને બળ મળશે. મેડિકલ આઇસોટોપ માટે PPP નીતિથી ઉત્પાદનને પ્રોતસાહન આપવામાં આવશે. રેડિયેશન ટેક્નોલોજી દ્વારા સ્ટોરેજને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે.
