આતંકવાદને જોરદાર ફટકો આપ્યા બાદ ભારત ભવિષ્યની કટોકટી માટે તેની તૈયારીઓને મજબૂત બનાવવામાં વ્યસ્ત છે. ઓપરેશન શીલ્ડ હેઠળ, છ સરહદી રાજ્યો ગુજરાત, રાજસ્થાન, પંજાબ, હરિયાણા, ચંદીગઢ અને જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં મોક ડ્રીલ કરવામાં આવી રહી છે. મોક ડ્રીલ માટે પસંદ કરાયેલ સમય સાંજે 5 થી રાત્રે 9 વાગ્યા સુધીનો છે. કેટલાક રાજ્યોમાં બ્લેકઆઉટ મોક ડ્રીલ પણ કરવામાં આવી હતી.
Junagadh, Gujarat: A blackout was observed in Keshod as part of the mock drill conducted under Operation Shield
(Deferred visuals) pic.twitter.com/6hD0H4bK99
— IANS (@ians_india) May 31, 2025
આ મોક ડ્રીલનો હેતુ આરોગ્ય, આપત્તિ વ્યવસ્થાપન અને સુરક્ષા એજન્સીઓની સંભવિત કટોકટીની પરિસ્થિતિઓ, પછી ભલે તે સરહદ પારના હુમલા હોય કે આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓ, પ્રત્યે પ્રતિભાવ ક્ષમતા ચકાસવાનો અને લોકોને જાગૃત કરવાનો છે. ભારતના મોક ડ્રીલને કારણે પડોશી દેશ પાકિસ્તાન ડરમાં છે. તેને ડર છે કે યુદ્ધવિરામ પછી પણ ભારતમાં આવી તૈયારીઓ કેમ કરવામાં આવી રહી છે.
Jodhpur, Rajasthan: A mock drill is being conducted under Operation Shield pic.twitter.com/TozmP0F5qL
— IANS (@ians_india) May 31, 2025
જમ્મુ, અનંતનાગ, બારામુલ્લા અને જમ્મુ-કાશ્મીરના અન્ય સંવેદનશીલ જિલ્લાઓમાં સુરક્ષા દળો દ્વારા હવાઈ હુમલા અને બ્લેકઆઉટ ડ્રીલ કરવામાં આવી રહી છે. જમ્મુમાં રાત્રે 8 વાગ્યાથી સંપૂર્ણ બ્લેકઆઉટ હતું. અખનૂર વિસ્તારમાં હવાઈ હુમલા જેવી પરિસ્થિતિની મોક ડ્રીલ કરવામાં આવી હતી જેમાં હવાઈ હુમલાથી બચવા માટે પ્રેક્ટિસ કરવામાં આવી હતી અને લોકોને તેના વિશે જણાવવામાં આવ્યું હતું.
Jodhpur, Rajasthan: A mock drill is being conducted under Operation Shield pic.twitter.com/TozmP0F5qL
— IANS (@ians_india) May 31, 2025
તેવી જ રીતે, ગુજરાતની ગણતરી સરહદી રાજ્યોમાં પણ થાય છે. ત્યાં પણ મોક ડ્રીલ કરવામાં આવી હતી. જેમાં હવાઈ હુમલાની ચેતવણી અને સાયરનનો અવાજ પણ સંભળાયો હતો. ગુજરાતના પાટણ અને વલસાડમાં હવાઈ હુમલાની મોક ડ્રીલ દરમિયાન સાયરન વગાડવામાં આવ્યા હતા. પાટણ તહસીલ કચેરીમાં મોક ઇમરજન્સી હેઠળ એક રૂમમાં આગ લાગી હતી. રૂમમાં ફસાયેલા ત્રણ લોકોને બચાવ ટીમ દ્વારા સુરક્ષિત રીતે બચાવી લેવામાં આવ્યા હતા.
જયપુરમાં અચાનક વિસ્ફોટ અને હવાઈ ફાયરિંગની મોક ડ્રીલ કરવામાં આવી હતી. લોકોમાં નાસભાગ મચી જવાની સ્થિતિ સર્જાઈ હતી અને SDRF સહિતની તબીબી ટીમો તાત્કાલિક ઘટનાસ્થળે પહોંચી ગઈ હતી અને કટોકટી રાહત કાર્ય કરવામાં આવ્યું હતું. લોકોને સુરક્ષિત રીતે બચાવી લેવામાં આવ્યા હતા.
હરિયાણા, પંજાબ અને ચંદીગઢમાં સાંજથી રાત સુધી બ્લેકઆઉટ ડ્રીલ
આ રાજ્યોમાં સાંજે 5 વાગ્યાથી રાત્રે 9 વાગ્યા સુધી મોક ડ્રીલ કરવામાં આવી રહી છે. રાત્રે 8 વાગ્યાથી રાત્રે 8:15 વાગ્યા સુધીનો સમય સંપૂર્ણ બ્લેકઆઉટ માટે નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. પોલીસ, ફાયર બ્રિગેડ, નાગરિક સંરક્ષણ અને તબીબી એકમોને એલર્ટ પર રાખવામાં આવ્યા છે.
ચંદીગઢમાં પણ મોક ડ્રીલ
ચંદીગઢમાં પણ મોક ડ્રીલ કરવામાં આવી હતી. મોક ડ્રીલ દરમિયાન, હવાઈ હુમલામાં ઘાયલ થયેલા લોકોને સેક્ટર 47 ના કોમ્યુનિટી સેન્ટરમાં લાવવામાં આવ્યા હતા. મોક ડ્રીલના ભાગ રૂપે 20 લોકોને બહાર કાઢવામાં આવ્યા હતા. ઘાયલોની સારવાર માટે 30 યુનિટ રક્ત અને વધારાની તબીબી ટીમોની વ્યવસ્થા સહિત તબીબી પ્રતિભાવનું પણ પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. આ કવાયત વિવિધ વિભાગો અને કટોકટી દળો વચ્ચે સંકલન પદ્ધતિઓનું પરીક્ષણ અને પ્રતિભાવ વ્યૂહરચનાઓ સુધારવાના પ્રયાસનો એક ભાગ છે.
નાગરિક સંરક્ષણ સ્વયંસેવકો, હોમગાર્ડ્સ, સ્થાનિક સત્તાવાળાઓ અને NCC, NSS અને NGO જેવા યુવા સંગઠનોએ મોક ડ્રીલમાં ભાગ લીધો હતો. આ કવાયતમાં હવાઈ હુમલા, ડ્રોન અને મિસાઈલ હુમલા, હવાઈ હુમલાના સાયરનનું સંચાલન અને વાયુસેના અને નાગરિક સંરક્ષણ નિયંત્રણ રૂમ વચ્ચે સંકલન જેવા પ્રેક્ટિસ દૃશ્યોનો સમાવેશ થતો હતો.
જમ્મુ અને કાશ્મીરના અખનૂરમાં SDRF, નાગરિક સંરક્ષણ મોક ડ્રીલ
ઓપરેશન શીલ્ડ હેઠળ જમ્મુના સરહદી વિસ્તાર અખનૂરમાં એક મોક ડ્રીલ કરવામાં આવી હતી. જમ્મુ અને કાશ્મીર પોલીસ, SDRF, નાગરિક સંરક્ષણ, ફાયર બ્રિગેડ, આરોગ્ય વિભાગે સાથે મળીને આ મોક ડ્રીલનું આયોજન કર્યું હતું. ઓપરેશન સિંદૂર દરમિયાન, અમે જોયું કે જ્યારે પાકિસ્તાન આપણા નાગરિક વિસ્તારોને નિશાન બનાવી રહ્યું હતું ત્યારે આ કર્મચારીઓએ અહીં બચાવ કામગીરી કેવી રીતે કરી હતી. શ્રીનગરમાં ડીસી ઓફિસમાં એક મોક ડ્રીલ કરવામાં આવી હતી.
મોક ડ્રીલ અને બ્લેકઆઉટ કસરત શું છે?
મોક ડ્રીલ એક પ્રકારની રિહર્સલ પ્રક્રિયા છે, જેમાં તપાસ કરવામાં આવે છે કે જો હવાઈ હુમલો, બોમ્બ હુમલો, આતંકવાદી હુમલો અથવા કુદરતી આફત જેવી કટોકટી હોય, તો વહીવટીતંત્ર, સુરક્ષા એજન્સીઓ અને સામાન્ય લોકો કેટલી ઝડપથી અને યોગ્ય રીતે પ્રતિક્રિયા આપે છે અને લોકોને સુરક્ષિત રાખવાની સાથે સાથે પોતાને સુરક્ષિત રાખે છે. સામાન્ય રીતે તેમાં સાયરન વગાડવું, લોકોને સલામત સ્થળે લઈ જવું, ઘાયલોને બચાવવા, તબીબી ટીમોની તૈનાતી, પોલીસ અને સેનાની ફિલ્ડ તૈયારીઓનો સમાવેશ થાય છે.
બ્લેકઆઉટ કસરત
બ્લેકઆઉટ કસરતનો અર્થ એ છે કે ચોક્કસ વિસ્તારની વીજળી અને બધી લાઇટો ચોક્કસ સમય માટે બંધ કરવી. તેનો હેતુ એ છે કે જો દુશ્મન દેશ તરફથી હવાઈ હુમલો અથવા મિસાઇલ હુમલો થાય છે, તો તે વિસ્તારને અંધારામાં સુરક્ષિત રાખી શકાય અને દુશ્મનને લક્ષ્ય ઓળખવામાં મુશ્કેલી પડી શકે. આ કસરત રાત્રે થાય છે. લોકોને પહેલાથી જ તેના વિશે જાણ કરવામાં આવે છે. પોલીસ, સેના અને વહીવટી એજન્સીઓ આમાં સામેલ છે.
