જીનીવા: શુક્રવારે સંયુક્ત રાષ્ટ્રની માનવ અધિકાર સંસ્થાએ ભારતના નવા નાગરિકત્વ કાયદા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરતાં કહ્યું કે તેનો સ્વભાવ ‘મૂળભૂત રીતે ભેદભાવપૂર્ણ’ છે. નવા નાગરિકત્વ કાયદામાં પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ અને અફઘાનિસ્તાનના બિનમુસ્લિમ દલિત લઘુમતીઓને નાગરિકત્વ આપવાની જોગવાઈ છે. “અમે ભારતના નવા નાગરિકત્વ (સુધારા) અધિનિયમ 2019 વિશે ચિંતિત છીએ, જેનો સ્વભાવ સ્વાભાવિક રીતે ભેદભાવકારક છે,” જિનીવામાં સંયુક્ત રાષ્ટ્રની માનવ અધિકાર સંસ્થાના પ્રવક્તા જેરેમી લોરેન્સે આમ જણાવ્યું હતું.
તેમણે કહ્યું, “સુધારેલો કાયદો ભારતના બંધારણમાં સમાવિષ્ટ કાયદા અને આંતરરાષ્ટ્રીય નાગરિક અને રાજકીય હક નિયમોમાં ભારતની જવાબદારીઓ અને જાતિવાદી ભેદભાવ નિવારણ સમાધાનની સમક્ષ ભારતની સમાનતા પ્રત્યેની ભારતની પ્રતિબદ્ધતાને નબળી પાડે છે, જેમાંથી ભારત એક પક્ષ છે, જે જાતિ અથવા ધાર્મિક આધાર પર ભેદભાવ પર મનાઈ ફરમાવે છે.
દિલ્હીમાં વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું હતું કે નવા કાયદામાં ભારતમાં પહેલેથી જ રહેતાં કેટલાક પાડોશી દેશોના દલિત ધાર્મિક લઘુમતીઓને ભારતીય નાગરિકત્વ આપવા માટે ઝડપી વિચારણા કરવાની હાકલ કરવામાં આવી છે. મંત્રાલયે કહ્યું હતું કે દરેક દેશને વિવિધ નીતિઓ દ્વારા તેના નાગરિકોની ચકાસણી અને ગણતરી કરવાનો અધિકાર છે.લોરેન્સે કહ્યું કે ભારતમાં હજી પણ નાગરિકત્વ આપવાના વ્યાપક કાયદા છે, પરંતુ આ સુધારાઓથી નાગરિકત્વ મેળવનારા લોકો પર ભેદભાવપૂર્ણ અસર પડશે.
તેમણે કહ્યું કે, સ્થળાંતરની સ્થિતિને ધ્યાનમાં લીધા વિના, બધા સ્થળાંતરીઓને તેમના માનવાધિકારની સન્માન, સુરક્ષા અને પરિપૂર્ણતા માટે હકદાર છે. લોરેન્સે કહ્યું કે માત્ર 12 મહિના પહેલા ભારતે ‘ગ્લોબલ કોમ્પેક્ટ ફોર સેફ, નિયમિત અને વ્યવસ્થિત સ્થળાંતર’ ને ટેકો આપ્યો હતો. આ અંતર્ગત, રાજ્ય સુરક્ષાની સ્થિતિમાં સ્થળાંતર કરનારાઓની જરૂરિયાતોને પ્રતિભાવ આપવા, મનસ્વી અટકાયત અને સામૂહિક સ્થળાંતરને ટાળશે અને સ્થળાંતરથી સંબંધિત સિસ્ટમ માનવ અધિકાર આધારિત છે તેની ખાતરી કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. પ્રવક્તાએ દલિત જૂથોને સુરક્ષા પૂરી પાડવાના લક્ષ્યને આવકાર્યું અને કહ્યું કે આ એક મજબૂત રાષ્ટ્રીય આશ્રય પ્રણાલી દ્વારા થવું જોઈએ જે સમાનતા પર આધારિત હોય, ભેદભાવને આધારે નહીં.
તેમણે કહ્યું કે તે તે બધાને લાગુ થવું જોઈએ જેને ખરેખર દમન અને માનવાધિકારના અન્ય ઉલ્લંઘનોથી રક્ષણની જરૂર હોય અને જાતિ, જાતિ, ધર્મ, રાષ્ટ્રીયતા અને અન્યમાં કોઈ ભેદ ન હોવો જોઇએ. લોરેન્સે કહ્યું, “અમે સમજીએ છીએ કે ભારતની સુપ્રીમ કોર્ટ નવા કાયદાની સમીક્ષા કરશે અને આશા છે કે ભારત આંતરરાષ્ટ્રીય માનવ અધિકારની જવાબદારીઓ સાથે કાયદાની સુસંગતતા પર કાળજીપૂર્વક વિચારણા કરશે.”
