ભારત અને ચીન વચ્ચે લાંબા સમયથી LAC પર તણાવ ચાલી રહ્યો છે. વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે શનિવારે ચીન સાથે ચાલી રહેલા સ્ટેન્ડઓફ પર ભારતનું વલણ સ્પષ્ટ કર્યું. તેમણે કહ્યું કે ધંધો અને ઝઘડો એક સાથે ન થઈ શકે. ચીને સમજવું પડશે કે સીમા વિવાદ ઉકેલ્યા વિના તે અન્ય કોઈ ક્ષેત્રમાં આગળ વધી શકે નહીં. તેમણે સ્પષ્ટ કહ્યું કે ભારત અને ચીન વચ્ચે સરહદો પર કોઈ પરસ્પર સમજૂતી નથી. એવું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે બંને પક્ષો સૈનિકો એકત્રિત કરશે નહીં. એકબીજાને તેમની ગતિવિધિઓ વિશે માહિતી આપશે પરંતુ ચીને 2020માં આ કરારનું ઉલ્લંઘન કર્યું હતું.
VIDEO | “We were the 10th largest economy 10 years ago, we are the fifth largest economy now, and within a few years, we would become the third largest global economy. And no major issue in the world is today decided without consultation or discussion with India. I would say we… pic.twitter.com/bBUcwVzkIJ
— Press Trust of India (@PTI_News) January 13, 2024
વ્યવસાય અને સંઘર્ષ એકસાથે ન ચાલી શકે
જયશંકરે કહ્યું કે ચીન મોટી સંખ્યામાં તેના સૈનિકોને લાઈન ઓફ એક્ચ્યુઅલ કંટ્રોલ (LAC) પર લાવ્યું અને ગલવાનની ઘટના બની. વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે તેમણે પોતાના ચીની સમકક્ષને કહ્યું છે કે ‘જ્યાં સુધી સરહદ પર કોઈ ઉકેલ ન મળે ત્યાં સુધી તેમણે અન્ય સંબંધો સામાન્ય રીતે આગળ વધવાની અપેક્ષા ન રાખવી જોઈએ.’ વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું, ‘આ અસંભવ છે. તમે એક જ સમયે લડવા અને વેપાર કરવા માંગતા નથી. આ દરમિયાન કૂટનીતિ ચાલુ રહે છે અને કેટલીકવાર મુશ્કેલ પરિસ્થિતિઓને ઝડપથી ઉકેલી શકાતી નથી.
ક્યારેક વસ્તુઓ સાચા માર્ગ પર નથી જતી
જ્યારે માલદીવ સાથેના તાજેતરના મતભેદો વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે જયશંકરે કહ્યું, ‘અમે છેલ્લા 10 વર્ષોમાં ઘણી સફળતા સાથે મજબૂત સંબંધો બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.’ જયશંકરે કહ્યું, ‘રાજનીતિમાં ઉતાર-ચઢાવ આવે છે, પરંતુ તેમાં પણ ઉતાર-ચઢાવ હોય છે. સામાન્ય રીતે લોકો ભારત પ્રત્યે સારી લાગણી ધરાવે છે અને સારા સંબંધોના મહત્વને સમજે છે.’ તેમણે એમ પણ કહ્યું કે ભારત રસ્તાઓનું નિર્માણ, પાવર ટ્રાન્સમિશન લાઇન, ઇંધણ પુરવઠો, વ્યાપાર ઍક્સેસ પ્રદાન કરવા, ત્યાં રોકાણ કરવામાં સામેલ છે. વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે આ બતાવે છે કે સંબંધ કેવી રીતે વિકસિત થાય છે, જો કે કેટલીકવાર વસ્તુઓ સાચા માર્ગ પર નથી જતી અને લોકોને તે જ્યાં હોવું જોઈએ ત્યાં પાછા લાવવા માટે લોકોને સમજાવવા પડે છે.
સંયુક્ત રાષ્ટ્રના સભ્યપદ પર જયશંકરે શું કહ્યું?
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની લક્ષદ્વીપની મુલાકાત બાદ માલદીવના કેટલાક મંત્રીઓએ વાંધાજનક ટિપ્પણી કરી હતી જેનાથી વિવાદ શરૂ થયો હતો. યુએન મોટા ભાગના યુદ્ધોને કેમ અટકાવી શક્યું નથી પરંતુ તેના કેટલાક સભ્યો ભારતને સુરક્ષા પરિષદમાં કાયમી બેઠકનો ઇનકાર કરવામાં સફળ રહ્યા છે તેવા પ્રશ્નના જવાબમાં જયશંકરે કહ્યું હતું કે યુએન 1950 અને 1960ના દાયકામાં પ્રાસંગિક હતું. અને આ અંતરને કારણે , સુરક્ષા પરિષદમાં સમાવિષ્ટ પાંચ રાષ્ટ્રો અન્ય દેશો પર પ્રભુત્વ ધરાવે છે.
અમે આગળ વધતા રહીશું
જયશંકરે કહ્યું કે છેલ્લા 30-40 વર્ષોમાં જે કંઈ પણ થયું છે તેનાથી કોઈ ફરક પડતો નથી. તેમણે કહ્યું કે યુએનની મર્યાદાઓ હવે દેખાઈ રહી છે અને ઘણા માને છે કે ભારત, વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓમાંની એક તરીકે, ત્યાં (સ્થાયી સભ્ય તરીકે સુરક્ષા પરિષદમાં) હોવું જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે ગયા વર્ષે ભારતની અધ્યક્ષતામાં યોજાયેલી જી-20 બેઠકો પછી કોઈને સંયુક્ત પરિણામની અપેક્ષા નહોતી પરંતુ ‘અમે સફળ થયા’. વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું, ‘દરેક વીતતા વર્ષ સાથે વિશ્વને લાગે છે કે ભારત હોવું જોઈએ, પરંતુ વિશ્વ સરળતાથી અને ઉદારતાથી વસ્તુઓ આપતું નથી. ક્યારેક તમારે તે લેવું પડશે. અમે આગળ વધતા રહીશું.
અન્ય દેશોમાં રહેતા ભારતીયો વિશે તમે શું કહો છો?
ભારત વિશ્વની પાંચમી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા હોવા છતાં વિદેશમાં સ્થાયી થવા માટે મોટી સંખ્યામાં ભારતીયો તેમના પાસપોર્ટ ‘સમર્પણ’ કરવા વિશે પૂછવામાં આવતા, જયશંકરે કહ્યું કે તે વ્યક્તિગત પસંદગી છે. તેમણે કહ્યું, ‘લોકશાહીમાં, તમારે કેટલીક વ્યક્તિગત પસંદગીઓ સ્વીકારવી પડશે કારણ કે તે જીવનનો સ્વભાવ છે. પરંતુ શ્રેષ્ઠ જવાબ એ છે કે આપણે ભારતમાં રોજગારીની વધુ અને સારી તકો કેવી રીતે પૂરી પાડી શકીએ.
અમેરિકા સાથેના સંબંધો સુધર્યા
જયશંકરે કહ્યું કે વિદેશ જતા લોકોને નકારાત્મક દૃષ્ટિએ ન જોવું જોઈએ કારણ કે તે ગૌરવની વાત છે કે ભારતીયો હોસ્પિટાલિટી, એવિએશન, શિપિંગ જેવા ક્ષેત્રોમાં યોગદાન આપવા માટે રોજગાર લેવા તૈયાર છે. જ્યારે વિદેશ બાબતોમાં દેશની કેટલીક મોટી સિદ્ધિઓ વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે કહ્યું કે 1947થી આગામી 50 વર્ષ સુધી અમેરિકા સાથેના સંબંધો નકારાત્મક અથવા મુશ્કેલ હતા, પરંતુ અટલ બિહારી વાજપેયીના વડાપ્રધાન તરીકેના કાર્યકાળ દરમિયાન વધુ સારા માટે પરિવર્તનની શરૂઆત થઈ હતી.
અમેરિકા આજે ભારતને કેવી રીતે જુએ છે?
જયશંકરે કહ્યું કે અમેરિકા આજે ભારતને કેવી રીતે જુએ છે તેમાં ફરક છે. વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું, ‘તેઓ ભારતના મહત્વને ઓળખે છે, ખાસ કરીને ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં. અમેરિકન ઉદ્યોગોમાં ભારત પ્રત્યેનો ઉત્સાહ બદલાયો છે. તેઓ શરૂઆતમાં બહુ મજબૂત ન હતા. ઓસ્ટ્રેલિયા સાથેના સંબંધોમાં ઘણો બદલાવ આવ્યો છે.તેમણે કહ્યું કે વેપાર, રાજકીય અને સુરક્ષા વિશ્વાસ પર નજર કરીએ તો ગલ્ફ દેશો સાથેના સંબંધોમાં પણ બદલાવ આવ્યો છે. તેમણે કહ્યું, ‘આવતા મહિને અમે અબુ ધાબીમાં સ્વામિનારાયણ મંદિરનું ઉદ્ઘાટન જોઈશું.
