ફ્રાન્સના લૂઈ બ્રેઈલે રચેલી બ્રેઈલ લિપી હવે અદ્યતન ટેકનોલોજી સાથે દ્રષ્ટિહીન લોકો માટે અભ્યાસ, રોજિંદી જીવન અને વ્યવસાયમાં વિકાસની શક્તિશાળી સાધન બની ગઈ છે.
લૂઈ બ્રેઈલનો જન્મ 4 જાન્યુઆરી 1809ના રોજ થયો હતો. માત્ર 3 વર્ષની નાની ઉંમરે તેઓ આકસ્મિક અકસ્માતમાં દ્રષ્ટિહિન બન્યા, પણ તેઓએ પોતાની બુદ્ધિ અને કાર્યશક્તિના આધારે દુનિયાભરમાં દ્રષ્ટિહિન લોકોને સાક્ષર બનાવવા માટે બ્રેઈલ લિપીની શોધ કરી. આ લિપિમાં 6 ઉપસાવેલા ટપકાઓનો ઉપયોગ કરી 63 અલગ-અલગ સંજ્ઞાઓનું નિર્માણ કર્યું.
આજના સમયમાં, બ્રેઈલ લિપીને આધુનિક ટેકનોલોજી સાથે સંકલન કરીને તે વધુ સુવિધાજનક અને અસરકારક બની છે. ઈલેક્ટ્રોનિક બ્રેઈલ ઉપકરણોની મદદથી દ્રષ્ટિહિન લોકો સરળતાથી ગ્રંથો અને દસ્તાવેજો વાંચી શકે છે. રિફ્રેશેબલ બ્રેઈલ ડિસ્પ્લેના માધ્યમથી એક નાનકડા ડિવાઇસમાં હજારો પુસ્તકો સંગ્રહ કરી શકાય છે. આ ઉપકરણો અંગ્રેજી સાથે ભારતીય ભાષાઓમાં પણ કાર્યક્ષમ છે.
આધુનિક ઉપકરણોનો પ્રભાવ
- બ્રેઈલ સ્ક્રીન રીડર: દ્રષ્ટિહીન લોકો કોમ્પ્યુટર કે સ્માર્ટફોનમાં આડેજોડે માહિતી વાંચી શકે છે.
- બ્રેઈલ કીબોર્ડ: ટેકસ્ટ લખવાની સુવિધા ધરાવે છે.
- સ્પર્શ દ્વારા દ્રશ્ય માહિતી: આકૃતિઓ અને નકશાઓને ટેકટાઈલ ફોર્મમાં પરિવર્તિત કરી શિક્ષણ વધુ રસપ્રદ બન્યું છે.
- બ્રેઈલ ઘડિયાળ અને સ્માર્ટ વોચ: દ્રષ્ટિહીન લોકોને સમય અને દૈનિક કાર્યોનું સંચાલન સરળ બનાવે છે.
અગાઉના સમયમાં, બ્રેઈલ પુસ્તકોના ભારને સંભાળવું મુશ્કેલ હતું. હવે, પેપરલેસ બ્રેઈલ ઉપકરણો દ્વારા આ સમસ્યા હલ થઈ છે. અભ્યાસ માટેની સામગ્રીને “પ્રોપર એક્સેસિબલ ફોર્મેટ”માં તાત્કાલિક બ્રેઈલમાં પરિવર્તિત કરી શકાય છે. દ્રષ્ટિહીન બાળકો માટે ખાસ બ્રેઈલ અને સ્પર્શના માધ્યમથી બનાવવામાં આવેલી રમતો તેમનો વિકાસ વધુ રોચક બનાવે છે.
લૂઈ બ્રેઈલની શોધે દ્રષ્ટિહિન લોકો માટે માત્ર શિક્ષણ જ નહીં પરંતુ સ્વતંત્ર જીવન જીવવા માટેના અસંખ્ય માર્ગ ખોલ્યા છે. આધુનિક બ્રેઈલ ઉપકરણો દ્વારા રોજિંદા જીવન અને અભ્યાસમાં સહજતા લાવવા માટે કાર્ય થઈ રહ્યું છે, જેનાથી વિશ્વભરમાં લાખો દ્રષ્ટિહીન લોકો માટે આશાની નવી કિરણ પ્રગટ થઈ છે.
