ઉત્તરાખંડના મહિલા આરક્ષણ બિલને મંગળવારે રાજ્યપાલની મંજૂરી મળી ગઈ છે. રાજભવનની મંજૂરીથી મહિલા ઉમેદવારોને સરકારી નોકરીઓમાં 30 ટકા આડી અનામતનો કાયદેસર અધિકાર પણ મળી ગયો છે. 30 નવેમ્બર, 2022 ના રોજ, રાજ્ય સરકારે વિધાનસભામાં સર્વસંમતિથી બિલ પસાર કર્યું અને તેને રાજભવન મોકલ્યું. મહિલા અનામત ખરડો, વિધાનસભાના શિયાળુ સત્ર દરમિયાન ગૃહમાં પસાર કરાયેલા 14 ખરડાઓ સાથે, મોટાભાગે સંશોધિત બિલોને પણ રાજ્યપાલની સંમતિ મેળવવી પડી હતી.
મોટાભાગના બિલોને રાજભવનમાંથી મંજૂરી મળી ગઈ હતી, પરંતુ મહિલા આડું અનામત બિલ વિચારણા હેઠળ રહ્યું હતું. રાજભવને બિલને મંજૂરી આપતા પહેલા ન્યાય અને કાયદાકીય નિષ્ણાતો દ્વારા તેની તપાસ કરાવી હતી. જેના કારણે બિલ મંજૂર થતા એક મહિનાનો સમય લાગ્યો હતો. મુખ્યમંત્રી પુષ્કર સિંહ ધામીએ તાજેતરમાં મહિલા આડા આરક્ષણ કાયદાના વહેલા અમલીકરણ અંગે સંકેત આપ્યો હતો. રાજભવનના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર રાજ્યપાલની મંજુરી સાથે આ બિલને વિધાન વિભાગને મોકલવામાં આવ્યું છે.
ત્યારે શું થયું જ્યારે મહિલા આડુંઅવળું અનામત
- જુલાઈ 18, 2001ના રોજ, વચગાળાની સરકારે 20 ટકા અનામત માટે આદેશ જારી કર્યો.
- 24 જુલાઈ, 2006ના રોજ, તત્કાલીન તિવારી સરકારે તેને 20 થી વધારીને 30 ટકા કરી.
- 26 ઓગસ્ટ, 2022ના રોજ, હાઈકોર્ટે એક અરજી પર સુનાવણી દરમિયાન અનામતના આદેશ પર સ્ટે મૂક્યો હતો.
- 04 નવેમ્બર, 2022ના રોજ, સુપ્રીમ કોર્ટે સરકારની SLP પર સુનાવણીમાં હાઈકોર્ટના આદેશ પર સ્ટે મૂક્યો.
- 29 નવેમ્બર 2022ના રોજ, સરકારે વિધાનસભા ગૃહમાં બિલ રજૂ કર્યું.
- 30 નવેમ્બર, 2022 ના રોજ, સરકારે સર્વસંમતિથી બિલ પસાર કર્યું અને તેને રાજભવન મોકલ્યું.
- 10 જાન્યુઆરી, 2022ના રોજ રાજ્યપાલે બિલને મંજૂરી આપી.
એનડી તિવારી સરકારે આદેશ કર્યો હતો
24 જુલાઈ, 2006ના રોજ, કોંગ્રેસની નારાયણ દત્ત તિવારી સરકારે ઉત્તરાખંડની મહિલાઓ માટે રાજ્યની સરકારી નોકરીઓમાં 30 ટકા આડી અનામતનો આદેશ જારી કર્યો હતો. અરજદારોએ આ આદેશને હાઈકોર્ટમાં પડકાર્યો હતો. જેના પર હાઈકોર્ટે આદેશ પર સ્ટે આપ્યો હતો. અરજદારોના વકીલ દ્વારા એવી રજૂઆત કરવામાં આવી હતી કે રાજ્ય સરકારને રાજ્યના રહેઠાણના આધારે અનામત આપવાની સત્તા નથી. ભારતનું બંધારણ સંસદને માત્ર નિવાસના આધારે આરક્ષણ કરવાની મંજૂરી આપે છે. રાજ્ય સરકારનો 2006નો આદેશ બંધારણની કલમ 14, 16, 19 અને 21નું ઉલ્લંઘન છે.
12 બિલ મંજૂર, બે બાકી
14 બિલોને મંજૂરી માટે રાજભવન મોકલવામાં આવ્યા હતા. જેમાં મહિલા અનામત સહિત 12ને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. જ્યારે ભારતીય સ્ટેમ્પ ઉત્તરાખંડ સુધારા બિલ અને હરિદ્વાર યુનિવર્સિટી બિલને રાજભવન દ્વારા મંજૂર કરવાના બાકી છે.
