ચક્રવાતી તોફાન બિપરજોય પહેલાથી જ તેની અસર બતાવી રહ્યું છે. મુંબઈથી કેરળના દરિયાકાંઠે દરિયામાં તોફાની મોજાઓ ઉછળી રહ્યાં છે. હવામાનશાસ્ત્રીઓનું કહેવું છે કે 14 જૂન સુધીમાં તે ઉત્તર તરફ અને પછી સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છના દરિયાકાંઠા તરફ આગળ વધશે, જેને તે 15 જૂનની બપોર સુધીમાં પાર કરશે. 15મી જૂને ગુજરાતના કચ્છ અને પાકિસ્તાનના કરાચી વચ્ચે બિપરજોયના કારણે ભૂસ્ખલન થવાની સંભાવના છે. આ દરમિયાન ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રને હાઈ એલર્ટ પર રાખવામાં આવ્યા છે. એનડીઆરએફની સાથે ત્રણેય દળો પણ એલર્ટ મોડ પર છે.
હવામાનશાસ્ત્રીઓએ બાયપરજોયને લઈને ચેતવણીઓ જારી કરી છે. આવી સ્થિતિમાં એ જાણવું જરૂરી છે કે બિપરજોયને લઈને શું ચેતવણી આપવામાં આવી છે? ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્ર કેવી રીતે બિપરજોયની તૈયારી કરી રહ્યા છે. કેન્દ્ર સરકાર કેવી રીતે મદદ કરી રહી છે?
સૌથી પહેલા જાણીએ કે બિપરજોય શું છે?
આ વર્ષે અરબી સમુદ્રમાં સર્જાયેલા ચક્રવાતને ‘બિપરજોય’ નામ આપવામાં આવ્યું છે. આ ચક્રવાતી તોફાન 6 જૂનની મોડી રાત્રે વધુ તીવ્ર બન્યું હતું. આ પછી તેને ચક્રવાત ‘બિપરજોય’ નામ આપવામાં આવ્યું. ‘બિપરજોય’ બંગાળી શબ્દ છે જેનો અર્થ ‘આપત્તિ’ થાય છે. આ ખતરનાક તોફાનને બિપરજોય નામ બાંગ્લાદેશે જ આપ્યું છે.
બિપરજોયને લઈને કઈ ચેતવણીઓ જારી કરવામાં આવી છે?
Biperjoy અરબી સમુદ્રમાં કેન્દ્રિત છે. વાવાઝોડું મંગળવારે અત્યંત તીવ્ર ચક્રવાતથી અત્યંત તીવ્ર ચક્રવાતમાં નબળું પડ્યું હતું, પરંતુ તે ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ દરિયાકાંઠે રહ્યું હતું. ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) અનુસાર, તે 15 જૂનની બપોર સુધીમાં 125-135 કિમી પ્રતિ કલાકની ઝડપે પવન ફૂંકીને કચ્છના કાંઠાને પાર કરશે.
સાવચેતીના પગલા તરીકે, પશ્ચિમ રેલ્વેએ 67 ટ્રેનો રદ કરી છે અને 43 અન્યને આંશિક રીતે રદ કરી છે. ચક્રવાતની તીવ્રતામાં ઘટાડો થયો હોવા છતાં, IMD એ સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છના દરિયાકાંઠે તેની નારંગી ચેતવણી ચાલુ રાખી હતી કારણ કે બિપરજોય ભારે વરસાદ અને તેજ પવન લાવશે તેવી અપેક્ષા છે. દરમિયાન કેન્દ્રીય મંત્રી મનસુખ માંડવિયા પરિસ્થિતિનું નિરીક્ષણ કરવા કચ્છના જિલ્લા મથક ભુજની મુલાકાત લેશે.
અગાઉ, હવામાનશાસ્ત્રના મહાનિર્દેશક ડૉ. મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે વાવાઝોડાનો સૌથી વધુ ખતરો 15 જૂને છે અને દરેક વ્યક્તિએ સુરક્ષિત જગ્યાએ ઘરની અંદર રહેવું જોઈએ. તેના આવવાથી વૃક્ષો, વિજળીના થાંભલા, સેલફોન ટાવર ઉખડી શકે છે, જેના કારણે વીજળી અને દૂરસંચારમાં વિક્ષેપ આવી શકે છે. જેના કારણે ઉભા પાકને પણ નુકસાન થશે.
ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્ર બિપરજોય માટે કેવી તૈયારી કરી રહ્યા છે?
ચક્રવાત બિપરજોયની સૌથી વધુ અસર દરિયાકાંઠાના રાજ્ય ગુજરાત પર થઈ શકે છે. તો વાવાઝોડાની કોઈપણ અસરને પહોંચી વળવા માટે તેણે અત્યારથી જ તૈયારીઓ કરી લીધી છે. ગુજરાતના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં આર્મી, નેવી, એરફોર્સ અને કોસ્ટ ગાર્ડની સાથે NDRF અને SDRFની ટીમો તૈનાત કરવામાં આવી રહી છે.
હવામાન વિભાગની ચેતવણી બાદ કચ્છ, જામનગર, મોરબી, ગીર સોમનાથ, પોરબંદર અને દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લાઓને એલર્ટ પર રાખવામાં આવ્યા છે. આ જિલ્લાઓ 13-15 જૂન દરમિયાન ભારે વરસાદ અને ખૂબ જ તીવ્ર પવનની ઝડપ સાથે ચક્રવાતી તોફાનથી પ્રભાવિત થવાની સંભાવના છે, જે 150 કિમી પ્રતિ કલાક સુધી પહોંચી શકે છે.
ચક્રવાતના જોખમને ધ્યાનમાં રાખીને દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લામાં શાળાઓ 15 જૂન સુધી બંધ રહેશે. કચ્છમાં દેવભૂમિ દ્વારકા અને શિવરાજપુરમાં માંડવીનો બીચ જનતા માટે બંધ કરવામાં આવ્યો છે. આ સાથે ઓખા બેટ દ્વારકા જવા માટે બોટની મુસાફરી પર પણ પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે. તે જ સમયે, માછીમારોને 15 જૂન સુધી દરિયાકાંઠે જવાની ચેતવણી આપવામાં આવી છે.
આ ઉપરાંત કચ્છના 72 ગામોના આઠ હજારથી વધુ લોકોને એલર્ટ કરાયા છે. પરિસ્થિતિને જોતા NDRF અને SDRFની ટીમો તૈનાત કરવામાં આવી છે. જામનગર, મોરબી અને કચ્છ જિલ્લામાં બીજા દિવસ સુધી ટીમો દ્વારા મોનીટરીંગ કરવામાં આવશે.
સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાંથી સ્થળાંતર શરૂ
અધિકારીઓએ પણ સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાંથી ખાલી કરાવવાનું શરૂ કરી દીધું છે. દેવભૂમિ દ્વારકાના જિલ્લા કલેક્ટર અશોક શર્માના જણાવ્યા અનુસાર, ઝૂંપડા અને કચ્છના મકાનોમાં રહેતા લોકોનું સ્થળાંતર શરૂ થઈ ગયું છે. તે જ સમયે, કચ્છ જિલ્લામાં 4,509 ખેડૂતો અને 2,221 નાગરિકોને સલામત સ્થળે ખસેડવામાં આવ્યા છે.
જિલ્લા વહીવટીતંત્રના જણાવ્યા અનુસાર, 13 જૂન સુધીમાં દરિયાકાંઠાના 120 ગામોના કુલ 9,579 નાગરિકોને સ્થળાંતર કરવામાં આવશે. કચ્છના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં કલમ 144 લાગુ કરવામાં આવી છે. અહીં 15 જૂન સુધી તમામ શાળાઓ અને કોલેજો બંધ કરી દેવામાં આવી છે. બીચથી 10 કિમીની ત્રિજ્યામાં આવતા ગામોના લગભગ 23,000 લોકોને અસ્થાયી કેમ્પમાં રાખવામાં આવશે. દરિયાકાંઠાના 30-31 ગામના લોકો માટે આશ્રયસ્થાનો બનાવવામાં આવ્યા છે. 4500 માછીમારી બોટોને સુરક્ષિત રાખવામાં આવી છે.
સરકાર જૂનાગઢ, પોરબંદર, દેવભૂમિ દ્વારકા, જામનગર, મોરબી અને કચ્છના છ દરિયાકાંઠાના જિલ્લાઓમાં કામચલાઉ આશ્રયસ્થાનો પણ સ્થાપશે. મોરબી જિલ્લામાં 3,500 લોકોને કામચલાઉ આશ્રય આપવા માટે 18 ઈમારતો તૈયાર કરવામાં આવી છે. વલસાડના તિથલ બીચ, પોરબંદરની ચોપાટી, દ્વારકા પાસેના શિવરાજપુર અને કચ્છ જિલ્લામાં માંડવી જેવા લોકપ્રિય દરિયાકિનારા પણ પ્રવાસીઓ માટે બંધ કરવામાં આવ્યા છે.
મહારાષ્ટ્રમાં શું છે તૈયારી?
ગુજરાત બાદ બિપરજોય મહારાષ્ટ્રમાં સૌથી વધુ અસર કરી શકે છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, IMD એ મુંબઈ અને તેના પડોશી શહેરો થાણે અને પાલઘર માટે સોમવાર માટે યલો એલર્ટ જારી કર્યું છે, જેમાં વિવિધ સ્થળોએ ભારે પવનની આગાહી કરવામાં આવી છે.
જોકે, વાવાઝોડાની અસર મુંબઈમાં પહેલાથી જ દેખાઈ રહી છે. સપ્તાહના અંતે અહીં પવન ફૂંકાયો હતો. મુંબઈમાં જોરદાર પવનને કારણે ધૂળના કણોને કારણે હવાની ગુણવત્તા અને દૃશ્યતા પર પણ અસર પડી હતી. ચક્રવાતને કારણે અહીં ભરતીના ઊંચા મોજા જોવા મળી રહ્યા છે. દરમિયાન, ખરાબ હવામાનને કારણે ઘણી ફ્લાઇટ્સ મોડી અથવા રદ કરવામાં આવી છે.
