આ વર્ષે પ્રયાગરાજના મહાકુંભમાં 45 કરોડ લોકો સ્નાન કરશે એવો અંદાજ છે. 13 જાન્યુઆરીથી 26 ફેબ્રુઆરી સુધી ચાલનારા આ કુંભમાં છ શાહી સ્નાન છે. પહેલું સ્નાન 13 જાન્યુઆરીએ પોષ પૂર્ણિમાના દિવસે અને છેલ્લું સ્નાન 26 ફેબ્રુઆરીએ શિવરાત્રીના દિવસે છે. આ દરમિયાન, 14 જાન્યુઆરીએ મકરસંક્રાંતિ, 29 જાન્યુઆરીએ મૌની અમાવસ્યા, 3 ફેબ્રુઆરીએ વસંત પંચમી અને 12 ફેબ્રુઆરીએ માઘી પૂર્ણિમાના શાહી સ્નાનનો કાર્યક્રમ યોજાશે. 44 દિવસ સુધી ચાલનારા આ કાર્યક્રમમાં 45 કરોડ લોકો સ્નાન કરશે તે માનવું મુશ્કેલ છે.
જો આપણે દેશની વસ્તી 140 કરોડ ધારીએ, તો પણ 45 કરોડની સંખ્યા ખૂબ વધારે છે. કુલ વસ્તીના લગભગ ત્રીજા ભાગ. જ્યારે હિન્દુઓની વસ્તી ફક્ત 110 કરોડની આસપાસ હશે. આમાંથી 30 કરોડ લોકો એવા છે જેઓ સનાતન હિન્દુ પરંપરામાં માનતા નથી. બાકી રહેલા ઘણા લોકોને સ્નાન કરવામાં રસ નહીં હોય. ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યમંત્રીએ પોતે X પર કહ્યું છે કે મકરસંક્રાંતિના દિવસે 3.5 કરોડ લોકોએ સ્નાન કર્યું હતું.
અતિશયોક્તિપૂર્ણ અંદાજ
મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથે એવો પણ દાવો કર્યો છે કે મૌની અમાવસ્યા (29 જાન્યુઆરી) પર 10 કરોડ લોકો સ્નાન કરશે. તેમનો અંદાજ એવો પણ છે કે 26 ફેબ્રુઆરી સુધીમાં 45 કરોડ લોકો સ્નાન કરશે. આ આંકડો અતિશયોક્તિપૂર્ણ લાગે છે. ઉત્તર પ્રદેશ સરકારની જાહેરાતોને કારણે આ વખતે કુંભ સ્નાનનો ક્રેઝ વધ્યો છે તેમાં કોઈ શંકા નથી. પરંતુ લોકો સદીઓથી કુંભમાં કોઈ પણ પ્રચાર વિના આવી રહ્યા છે. જ્યારે ટ્રેનો, બસો અને જાહેર પરિવહન નહોતું, ત્યારે પણ લોકો ભેગા થતા હતા.
આ મેળાવડાને કુંભ કહેવામાં આવે છે. કુંભમાં વિદ્વાનો વચ્ચે ચર્ચા થતી, વેપારીઓ પોતાનો માલ લાવતા અને ખરીદી પણ થતી. પ્રાચીન ભારતમાં, જ્યારે આજના જેવા બજારો નહોતા, ત્યારે લોકો મેળાઓમાંથી જ ઘરવપરાશનો સામાન ખરીદતા હતા. કુંભમાં લોકો મોટી ખરીદી માટે ભેગા થતા.
વૈજ્ઞાનિકતાનો અભાવ
આપણા દેશમાં ઘણી બધી બાબતો એટલી બધી મિશ્રિત થઈ ગઈ છે કે વૈજ્ઞાનિક અભિગમના આધારે કંઈ પણ સમજી શકાતું નથી. ન તો ઇતિહાસ, ન સંસ્કૃતિ, ન સભ્યતા. અતિશયોક્તિ બધે જ પ્રચલિત છે. એક તરફ એવા લોકો છે જે ભારતીય પુરાણોને બકવાસ કહીને નકારે છે. તે વેદોને ફક્ત આદિમ માનવીની કલ્પના માને છે. બીજી બાજુ, એવા લોકો પણ છે જે વેદ અને પુરાણોથી આગળ કંઈપણમાં માનતા નથી. તેમના મતે, તમામ જ્ઞાન અને વિજ્ઞાન ફક્ત વેદ અને પુરાણોમાં જ હાજર છે. આવી સ્થિતિમાં, વાસ્તવિકતા સ્વીકારવી અને વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિકોણ વિકસાવવો ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. કુંભમાં સ્નાન કરવા આવતા લોકોની ગણતરી અંગે પણ આવી જ સ્થિતિ છે. કેટલાક લોકો કહે છે કે આ સંખ્યા હજારોમાં છે, કેટલાક લાખોમાં છે અને કેટલાક કરોડોમાં છે. આવી સ્થિતિમાં, કોના આંકડા સાચા માનવા જોઈએ તે અંગે મૂંઝવણ છે.
