દેશની નાણાકીય ખાધ સતત વધી રહી છે. નાણાકીય વર્ષ 2022-23ના પ્રથમ 8 મહિનામાં રાજકોષીય ખાધ વધીને 9.78 લાખ કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે, જે સમગ્ર વર્ષ માટે સરકારના લક્ષ્યાંકના 58.9 ટકા છે. ગયા નાણાકીય વર્ષમાં સમાન સમયગાળામાં, દૈનિક રાજકોષીય ખાધ 46.2 ટકા હતી. સરકારે આ આંકડા જાહેર કર્યા છે.
આ સમયગાળા દરમિયાન સરકારની આવક વધીને 14.65 લાખ કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે જ્યારે સરકારનો ખર્ચ 24.43 લાખ કરોડ રૂપિયા રહ્યો છે. જે ચાલુ નાણાકીય વર્ષના બજેટ લક્ષ્યના 64.1 ટકા અને 61.9 ટકા છે. જેમાં રેવન્યુમાંથી 14.23 લાખ કરોડ રૂપિયાની આવક થઈ છે. જેમાં ટેક્સમાંથી 12.25 લાખ કરોડ રૂપિયા અને નોન ટેક્સમાંથી 1.98 લાખ કરોડ રૂપિયાની આવક થઈ છે. કરની આવક બજેટના લક્ષ્યાંકના 63.3 ટકા છે અને કર સિવાયની આવક 73.5 ટકા છે. જે ગત વર્ષના સમાન ગાળામાં 73.5 ટકા અને 91.8 ટકા કરતાં ઓછું છે.
આ વર્ષે મે 2022 માં, આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ક્રૂડ ઓઇલની કિંમતોમાં થયેલા ભારે વધારાની અસરને ઘટાડવા માટે, સરકારે પેટ્રોલ ડીઝલ પર એક્સાઇઝ ડ્યુટીમાં ઘટાડો કર્યો હતો, જેના કારણે સરકારને આવક ગુમાવવી પડી હતી. તો પીએમ ઉજ્જવલા યોજના હેઠળ વર્ષમાં 200 રૂપિયાની સબસિડી સાથે 12 સિલિન્ડર આપવાની જોગવાઈ કરવાની સાથે ખાતરની સબસિડીમાં વધારો કરવામાં આવ્યો, જેના કારણે ખાધ વધી છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં સરકાર દ્વારા વધારાના ખર્ચના કારણે રાજકોષીય ખાધ સરકારના અંદાજ કરતા 1 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુ હોઈ શકે છે. કેન્દ્ર સરકારે રોડથી રેલવે સુધીના ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને મજબૂત કરવા માટે મૂડી ખર્ચમાં 40 ટકાનો વધારો કર્યો છે, જેના કારણે ખાધ પણ વધી છે. આ આઠ મહિનામાં, સરકારે ખોરાક, ખાતર અને પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનો માટે સબસિડી પર 3.01 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચ્યા છે, જે આખા વર્ષના બજેટના 95 ટકા છે. જ્યારે ગયા વર્ષના સમાન ગાળામાં તે 69 ટકા હતો.
બજેટ રજૂ કરતાં નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું હતું કે ભારત ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં તેની રાજકોષીય ખાધને જીડીપીના 6.4 ટકા પર રાખવાનો પ્રયાસ કરશે.
