‘ભારત જોડો યાત્રા’ તેના છેલ્લા ચરણમાં પહોંચી ગઈ છે. રાહુલ ગાંધી 30 જાન્યુઆરીએ શ્રીનગરમાં પાર્ટી હેડક્વાર્ટરમાં રાષ્ટ્રધ્વજ ફરકાવશે. પાર્ટીના નેતા જયરામ રમેશે કહ્યું છે કે 26 એપ્રિલ સુધી કોંગ્રેસના કાર્યકરો તમામ રાજ્યોમાં ઘરે-ઘરે જઈને મોદી સરકારની નિષ્ફળતા પર રાહુલ ગાંધીનો સંદેશ અને ચાર્જશીટ પહોંચાડશે. આ મુલાકાત અંગે જાણીતા રાજકીય અને સામાજિક ચિંતક અને જેએનયુના ભૂતપૂર્વ પ્રોફેસર ડૉ.આનંદ કુમારે જણાવ્યું હતું કે, સારું, આ મુલાકાતથી રાહુલની છબી સુધરી છે. જો કે, લોકો તેમની સ્વીકૃતિ અંગે ગંભીર છે કે કેમ તે જોવાનું રહે છે. અત્યારે વાત કરીએ તો ‘ગંભીરતા’માં ખાસ કંઈ નથી. આ મુલાકાત દ્વારા કોંગ્રેસ માટે ‘મિશન 24’ સરળ બનશે, આ સંદર્ભે કંઈપણ કહેવું વહેલું ગણાશે. આ પહેલા વેરવિખેર પરિવારના ‘રાજકુમાર’એ ‘કોંગ્રેસ જોડો યાત્રા’ કાઢવી જોઈએ.
કોંગ્રેસનું કુળ હજુ એક થવાનું બાકી છે
પ્રો. આનંદ કુમારે ખાસ વાતચીતમાં જણાવ્યું કે, હાલના સંજોગોમાં રાહુલ ગાંધીએ કોંગ્રેસને ઉમેરવા પર ધ્યાન આપવું પડશે. રાહુલે ભલે ભારત જોડો યાત્રા કાઢી હોય, પરંતુ કોંગ્રેસનું કુળ હજુ એક થવાનું નથી. રાહુલે પ્રયોગ કરવાની જરૂર છે. લોકોમાં રાહુલની ગંભીરતાથી સ્વીકાર આ પ્રયોગો પર આધારિત છે. રાહુલ માટે વિપક્ષમાં પોતાનું સ્થાન બનાવવું સરળ નથી, જ્યાં નવા નેતાઓ ઉભરી રહ્યા છે. લોકશાહીમાં નક્કર પુરાવાના આધારે સરકારની ટીકા કરવી ફાયદાકારક છે. રાહુલ આ કરી રહ્યા છે. તેણે જોવું પડશે કે તેની પાર્ટીમાં ત્રણ પ્રકારના લોકો છે. એક, જે પાર્ટીમાં સુધારો કરવા માંગે છે. બીજું, એવા લોકો છે જેઓ તેમનો હિસ્સો વધુ ઇચ્છે છે. સામાન્ય રીતે આ લોકોની સંખ્યા વધુ રહે છે. ત્રીજું, એવા કેટલાક લોકો છે જેઓ પરિવર્તન ઈચ્છે છે. જોકે આવા લોકોની સંખ્યા ઓછી રહે છે. જો આવું હતું તો પૂર્વ પીએમ ડૉ.મનમોહન સિંહે અન્ના આંદોલનમાંથી બોધપાઠ લઈને બદલાવ લેવો જોઈતો હતો. તે સમયે ભાગ્યે જ ત્રણ ટકા લોકો આવા પરિવર્તનના સમર્થક હશે.
દેશમાં મૌન છે, વિરોધ પણ છે…
રાહુલ ગાંધીએ સમજવું પડશે કે લોકશાહીમાં ઘણી બાબતો મધ્યમ વર્ગ દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે. ઉપેક્ષિત સમુદાય સાથે કોઈ વાત કરવામાં આવતી નથી. આદિવાસી વર્ગ સાથે કોઈ સીધી વાત કરતું નથી. ભારતનો મોટો હિસ્સો આજે પણ મૌન છે. રાહુલે પોતાનું મૌન તોડવાનો પ્રયાસ કરવો પડશે. આમ છતાં આવા સર્વે માર્કેટમાં આવતા રહે છે કે પીએમ પદ માટે કયો ઉમેદવાર વધુ પસંદ છે કે ઓછો. આવા સર્વે માટે કોઈ નક્કર આધાર નથી. દેશમાં પરિવર્તનનો અવાજ સંભળાય છે, પરંતુ વિપક્ષ તેને બરાબર સાંભળી શકતો નથી. હાલની સરકાર ખેડૂત વિરોધી હોવાની વાત ખેડૂતોમાં ફેલાઈ છે. મધ્યમ વર્ગના બાળકો પાસે રોજગાર નથી. મોંઘવારી છે, ભાજપના સમર્થકો પણ માને છે. આજે વિપક્ષમાં એવો કોઈ નેતા નથી જે સરકારની જવાબદારીને એક સામાન્ય લક્ષ્યમાં ફેરવી શકે. દરેક વ્યક્તિમાં વિશ્વસનીયતાની કટોકટી હોય છે. રાજસ્થાનમાં અશોક ગેહલોત મુખ્યમંત્રી છે, પરંતુ તેઓ યુપીના સીએમ યોગીની જેમ અલગ ચમક ઉભી કરી શક્યા નથી.
દેશમાં વિકલ્પને લઈને ભૂતકાળમાં પણ કંઈક આવું બન્યું છે
પ્રો. આનંદ કુમારે કહ્યું, દેશમાં પસંદગીની વાત છે, તેથી ઘણી વખત આ વાત યોગ્ય નથી રહી. કોને ખબર હતી કે રાજીવ ગાંધી પીએમ બનશે. વીપી સિંહ વિશે કોઈ વિચારી પણ ન શકે. ખુદ મનમોહન સિંહને ખબર ન હતી કે તેઓ પીએમ બની રહ્યા છે. મોદીને ખબર નહોતી કે દિલ્હીનો રસ્તો ગુજરાતમાંથી જ નક્કી થશે. આજે રાહુલ ગાંધી મોદી સામે ટકી શક્યા નથી. છેલ્લા કેટલાક સમયથી તેઓ KCR, નીતિશ કુમાર, મમતા બેનર્જી કે અરવિંદ કેજરીવાલની જેમ ‘ચાન્સ’ રમી રહ્યા છે. આજે મુદ્દો રાહુલનો નથી, મોદીનો છે.
કોંગ્રેસના ક્રાઉન પ્રિન્સે સમજવું પડશે કે ભાજપ કયા તબક્કે નબળી પડી રહી છે. ત્યાં જ ડેન્ટ બનાવવાનું હોય છે. અકાલી દળ અને શિવસેના ભાજપથી કેમ અલગ થયા? પાસવાનનો પક્ષ બે ભાગમાં વહેંચાઈ ગયો. નીતિશ કુમાર કેમ પાછા પડ્યા? ભાજપના સમર્થકો ઘટી રહ્યા છે. આનંદ કુમારની વાત કરીએ તો, રાહુલ આ પ્રવાસમાં ચમક્યો છે. તેમને સન્માન મળી રહ્યું છે, પરંતુ દેશના નેતાની કસોટી હજુ બાકી છે. કોંગ્રેસમાં સામાજિક અને આર્થિક શબ્દો અલગ છે. જ્યારે મુખ્યમંત્રી ભૂપેશ બઘેલ ઉદ્યોગપતિના વખાણ કરી રહ્યા છે ત્યારે રાહુલ તેમના પર નિશાન સાધતા રહે છે. રાહુલ ગાંધીની આ મુલાકાત ત્યારે જ સાર્થક થશે જ્યારે તેઓ 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં પોતાની પાર્ટીને મજબૂતીથી લઈ જઈ શકશે.
