Home Variety Cooking Tips

Cooking Tips

Cooking Tips

રવો તેમજ બટેટાના ઢોકળા

ઈન્સ્ટન્ટ ઢોકળામાં વેરાયટી જોઈતી હોય તો રવા તથા બટેટાના ઢોકળા બનાવી શકાય! જે ઘણાં સ્વાદિષ્ટ બને છે!

સામગ્રીઃ  

  • રવો 1 કપ
  • પાણી ½ કપ
  • ઘી અથવા તેલ 2 ટે.સ્પૂન
  • દહીં 2 ટે.સ્પૂન
  • બટેટા 2
  • ચિલી ફ્લેક્સ 2 ટે.સ્પૂન (અથવા લીલા તીખા મરચાં 2-3)
  • આદુ 1 ઈંચ ખમણેલું
  • ઈનો અથવા બેકીંગ સોડા ½ ટે.સ્પૂન
  • લીંબુનો રસ ½ ટે.સ્પૂન

રીતઃ કાચા બટેટાને ખમણીને પાણીમાં રાખી મૂકો.

મિક્સીમાં રવો, પાણી ½ કપ, ઘી તેમજ દહીં નાખીને બારીક પીસી લો. હવે ખમણેલા બટેટામાંથી પાણી નિતારી લઈ આ બટેટાનું ખમણ રવામાં ઉમેરી દો. તેમાં ચિલી ફ્લેક્સ, સ્વાદ મુજબ મીઠું, ખમણેલું આદુ મેળવી દો. આ ખીરું ઢોકળાના ખીરા જેટલું પાતળું હોવું જોઈએ.

એક કઢાઈ અથવા ઢોકળા બાફવા માટેના કૂકર અથવા વાસણમાં સ્ટેન્ડ અથવા કાંઠો મૂકીને 2 ગ્લાસ જેટલું પાણી ગરમ થવા મૂકો. (થાળીમાં પાણી ન જવું જોઈએ).

મિશ્રણ રેડી થાય એટલે તેમાં ઈનો પાવડર નાખી તેની ઉપર ½ ટે.સ્પૂન લીંબુનો રસ મિક્સ કરીને 2 મિનિટ સુધી એકસરખું હલાવો. આ મિશ્રણને એક થાળીમાં તેલ ચોપડીને તેમાં રેડી દો. અને ઢોકળા બાફવાના વાસણમાં સ્ટેન્ડ પર ગોઠવી દો. ઉપર થાળી અથવા ઢાંકણ એ રીતે ઢાંકો કે વરાળ બહાર ના જાય. ગેસની આંચ મધ્યમ રાખીને 15 મિનિટ માટે થવા દો. ત્યારબાદ બેટરને ચપ્પૂ  વડે તપાસો. જો મિશ્રણ ચપ્પૂમાં ચોંટે તો તે તૈયાર નથી થયું તો ફરીથી પાંચેક મિનિટ થવા દો. ત્યારબાદ ગેસ બંધ કરીને થાળીને બહાર કાઢી ઠંડી થવા દો. આ મિશ્રણ ઠંડું થાય પછી તેના ચપ્પૂ વડે ચોરસ ટુકડા કરો.

એક નોનસ્ટીક તવામાં 1 ટે.સ્પૂન ઘી ગરમ કરી તેમાં જીરુ સાંતળો. ત્યારબાદ ઢોકળાના ટુકડા તેમાં ગોઠવીને શેલો ફ્રાય કરી લો. આ ઢોકળાનો વઘાર રાઈ, લીલા મરચાં અને કળીપત્તા વડે પણ કરી શકાય છે. આ નાસ્તો ટોમેટો કેચ-અપ અથવા લીલી ચટણી સાથે પીરસો.

તળ્યા વગરની વટાણાની કચોરી

ફક્ત ઘઉંનો લોટ અને રવાથી બનતી કચોરી જે તળ્યા વગર બને છે! તો જાણી લો બનાવવાની રીત!

સામગ્રીઃ  

  • ઘઉંનો લોટ 1½ કપ
  • ઝીણો રવો ¼ કપ
  • મીઠું સ્વાદ મુજબ
  • 3-4 ટે.સ્પૂન ઘી
  • અજમો 1 ટી.સ્પૂન
  • કચોરી સાંતળવા માટે તેલ

પૂરણ માટેઃ

  • લીલા વટાણા 2 કપ
  • આદુના 1 ઈંચના 2 ટુકડા
  • લીલા તીખાં મરચાં 4-5
  • લસણની કળી 7-8
  • સફેદ તલ 1 ટે.સ્પૂન
  • ગરમ મસાલો ½ ટે.સ્પૂન
  • હીંગ ¼ ટી.સ્પૂન
  • શેકેલા જીરાનો પાવડર 1 ટી.સ્પૂન
  • લીંબુનો રસ
  • કોથમીર ધોઈને સમારેલી ½ કપ
  • કાજુના ટુકડા 1 ટે.સ્પૂન
  • ખાવાનો સોડા 1 ચપટી
  • તેલ

રીતઃ પૂરણ તૈયાર કરવા માટે મિક્સીમાં આદુ, લસણ, લીલા મરચાં બારીક પીસી લેવા, હવે તેમાં વટાણા ઉમેરી અધકચરા વાટીને મિશ્રણ એક બાઉલમાં કાઢી લેવું.

એક નોનસ્ટીક કઢાઈમાં 2 ટે.સ્પૂન તેલ ગરમ કરી તેમાં પહેલાં કાજુના ટુકડા તળીને કાઢી લો. ત્યારબાદ હીંગનો વઘાર કરી, ખાવાનો સોડા ઉમેરી દો અને તરત જ વટાણાનું મિશ્રણ ઉમેરીને 2-3 મિનિટ માટે ધીમા તાપે સાંતળવું. ત્યારબાદ તેને ઢાંકીને ધીમા તાપે 2 મિનિટ થવા દેવું. સાદી કઢાઈમાં સાંતળવું હોય તો તેલ થોડું વધુ લેવું જોઈશે.

હવે આ મિશ્રણમાં સફેદ તલ, શેકેલા જીરાનો પાવડર, અડધા લીંબુનો રસ ઉમેરીને મિક્સ કરી લો. સાકર જોઈતા પ્રમાણે ઉમેરવી. 1 મિનિટ સાંતળી લીધા બાદ કોથમીર સમારેલી નાખીને પાણી સૂકાય ત્યાં સુધી એટલે કે, ફરીથી 1 મિનિટ માટે સાંતળી લેવું. તેમાંનું પાણી સૂકાય જાય એટલે ગેસ બંધ કરીને કઢાઈ નીચે ઉતારી લો. હવે તેમાં સ્વાદ મુજબ મીઠું તેમજ ગરમ મસાલો મેળવીને ઠંડું થવા દો.

કચોરી વાળવા માટે એક મોટા વાસણમાં ઘઉંનો લોટ લો. તેમાં રવો ઉમેરી અજમો તેમજ થોડું મીઠું ઉમેરો. 2-3 ટી.સ્પૂન ઘી મોણ માટે ઉમેરો. લોટ મુઠ્ઠીમાં વળે તેટલું મોણ ઉમેરવું જોઈએ. હવે થોડું થોડું પાણી ઉમેરીને ભાખરીના લોટ કરતાં થોડો નરમ લોટ બાંધી લો. ત્યારબાદ તેમાં 1 ટી.સ્પૂન ઘીનું મોણ દઈ લોટને ઢાંકીને 10 મિનિટ માટે રહેવા દો.

પૂરણ ઠંડું થાય એટલે તેમાંથી ગોળા વાળી લો.10 મિનિટ બાદ લોટમાંથી લૂવો લઈ પાટલા પર પૂરી વણી લો. કિનારી પાતળી હોવી જોઈએ. આ પુરીમાં પૂરણનો ગોળો મૂકીને ચારેકોરથી પૂરી વાળીને પેક કરી લો. ઉપર બંધ કર્યા બાદ લોટ વધે તે કાઢી લેવો. આ ગોળાને પેક કર્યા બાદ પાટલા ઉપર મૂકી તેને હાથેથી હળવેથી થાપીને ચપટી પેટીસ જેવો ગોળો બનાવી લેવો. આ જ રીતે બાકીના ગોળા તૈયાર કરી લો.

એક નોનસ્ટીક પેનમાં 2-3 ટી.સ્પૂન ઘી અથવા તેલ ગરમ કરી ગેસની આંચ ધીમી કરીને પેનમાં ગોઠવીને 3-4 મિનિટ શેકાવા દો. ફરીથી ઉથલાવીને, ઢાંકીને બીજી 3 મિનિટ શેકાય એટલે ઢાંકણ ખોલીને ઉથલાવીને થોડી વધુ શેકાવા દો. સોનેરી રંગની થાય એટલે પેનની કિનારીએ તેને ઉભી કરી દો. જેથી કચોરીની કિનારી પણ શેકાઈ જાય. વચ્ચે ખાલી જગ્યામાં બીજી કાચી કચોરી શેકાવા માટે ગોઠવી દો. બીજી કચોરી પણ આગળની કચોરીની જેમ શેકી લેવી.

આ કચોરી લીલી ચટણી સાથે અથવા ચા સાથે પણ સારી લાગે છે.

મિક્સ વેજીટેબલ પરાઠા

સ્ટફિંગ ભરીને વણવાની કડાકૂટ વિના બની જાય છે આ સ્વાદિષ્ટ વેજીટેબલ પરાઠા!!!

સામગ્રીઃ

  • ઘઉંનો લોટ 2 કપ
  • મિક્સ શાકભાજી (1 બટેટો , ગાજર 1, ફ્લાવરના ટુકડા ¾ કપ, ફણસી 8-10 નંગ, લીલા વટાણા ½ કપ, પાલક અથવા મેથીની ભાજી 1½ કપ)
  • કોથમીર ½ કપ
  • આદુ-મરચાં પેસ્ટ 2-3 ટે.સ્પૂન
  • લાલ મરચાં પાવડર 1 ટી.સ્પૂન
  • ધાણાજીરૂ પાવડર 1 ટી.સ્પૂન
  • ગરમ મસાલો 1 ટી.સ્પૂન
  • હીંગ ¼ ટી.સ્પૂન
  • પરાઠા શેકવા માટે ઘી અથવા તેલ

રીતઃ મિક્સ શાક (ગાજર, ફ્લાવર, ફણસી)ને નાના ટુકડામાં સમારી લો. આ શાક તેમજ લીલા વટાણાને એક તપેલીમાં પાણી ઉકળવા મૂકી, તેની ઉપર ચાળણીમાં આ શાક મૂકીને તેને ઢાંકીને વરાળમાં બાફી લો. સ્ટીમર હોય તો તેમાં બાફી લેવા. (કૂકરમાં પાણી નાખી તેમાં એક ડબ્બામાં મૂકીને 2 સીટી પાડીને પણ બાફી શકો છો.)

પાલકને સારી રીતે ધોઈને, પાનમાંથી પાણી નિતારી લઈને તેને ઝીણી સમારી લેવી. કોથમીર પણ ધોઈને સમારી લેવી.

 

શાક બફાઈ જાય એટલે તેને ગરમા ગરમ જ એક બાઉલમાં લઈ અધકચરા મેશ કરી લો. ત્યારબાદ તેમાં સમારેલી પાલક તેમજ કોથમીર ઉમેરો. હવે તેમાં બધાં સૂકા મસાલા, આદુ-મરચાંની પેસ્ટ, સ્વાદ મુજબ મીઠું, હીંગ  તેમજ લોટ પણ મેળવી દો. પાણી ઉમેર્યા વગર લોટ બાંધી દો. લોટ બંધાઈ જાય એટલે તેમાંથી લૂવો લઈ હળવે હળવે ગોળ પરાઠા વણીને તરત જ પરાઠા શેકી લેવા. (લોટ રાખી મૂકવાથી તેમાંથી પાણી છૂટશે.) ગેસની આંચ મધ્યમ રાખવી.

આ ગરમા ગરમ પરાઠા દહીં અને લીલી ચટણી અથવા ટોમેટો કેચ-અપ સાથે પીરસો.

 

ક્રિસ્પી લીલી મેથીના વડા

શિયાળામાં લીલી ભાજી ઘણી જ સરસ મળે છે! તેમાંય લીલી મેથીની ભાજીના થેપલા, મુઠીયા તો બહુ જ ખવાય છે. પણ આજે જાણીએ તદ્દન અલગ એવા ક્રિસ્પી સ્વાદિષ્ટ લીલી મેથીના વડા!

સામગ્રીઃ

  • લીલી મેથીના પાન 2 કપ
  • કોથમીર ધોઈને સમારેલી 1 કપ
  • પૌઆ ½ કપ
  • ચણાનો લોટ ½ કપ
  • કાંદા 2 (કાંદા ન ખાતા હોવ તો કોબી સમારેલી 1 કપ લેવી)
  • લીલાં મરચાં 3-4
  • આદુનો ટુકડો 1 ઈંચ
  • લસણ 5-6 કળી (લસણ ન ખાવું હોય તો skip કરવું)
  • સ્વાદ મુજબ મીઠું
  • હીંગ ¼ ટી.સ્પૂન
  • હળદર ½ ટી.સ્પૂન
  • લાલ મરચાં પાવડર 1 ટી.સ્પૂન
  • આમચૂર પાવડર 1 ટી.સ્પૂન જીરૂ 1 ટી.સ્પૂન
  • આખા ધાણા 1 ટી.સ્પૂન
  • સફેદ તલ 3 ટી.સ્પૂન
  • વડા શેલો ફ્રાઈ કરવા માટે તેલ

રીતઃ મિક્સી અથવા ખાંડણીયામાં, લીલા મરચાં, આદુનો ટુકડો, આખા ધાણા, જીરુને અધકચરા વાટી લો. પૌઆને 2-3 પાણીએથી ધોઈને 2 મિનિટ માટે નરમ થવા માટે રહેવા દો.

લીલી મેથીના પાન સરખાં ધોઈને પાણી નિતારી લેવું.

એક મોટા વાસણમાં પલાળેલા પૌઆ લઈ, તેમાં મેથીના પાનના હાથેથી ટુકડા કરીને ઉમેરો. તેમાં તલ, સ્વાદ મુજબ મીઠું, હીંગ, હળદર, મરચાં પાવડર તેમજ આદુ-મરચાં-લસણની પેસ્ટ ઉમેરી દો.  આ મિશ્રણને હાથેથી એકસરખું મિક્સ કરો, એમાંથી પાણી છૂટશે. હવે તેમાં ચણાનો લોટ મેળવીને મિક્સ કરો. જો મિશ્રણ ઢીલું હોય તો તેમાં ચોખાનો અથવા ચણાનો લોટ ઉમેરી શકાય. આ મિશ્રણનો લોટ રોટલીના લોટ કરતાં થોડો ઢીલો હોવો જોઈએ. વડા બની શકે તેવો.

મિશ્રણમાંથી ચપટાં વડા હાથેથી જ બનાવી લો. બધાં વડા તૈયાર કરી લો.

એક ફ્રાઈ પેનમાં અથવા પહોળી કઢાઈમાં અડધો કપ તેલ રેડીને તેને ગેસ પર ગરમ કરવા મૂકો. તેમાં વડા ગોઠવીને ગેસની આંચ મધ્યમ કરી  દો. વડાને બંને બાજુએથી ગોલ્ડન રંગના ક્રિસ્પી થાય તે રીતે શેલો ફ્રાઈ કરી લો.

આ વડા લીલી ચટણી, ટોમેટો કેચ-અપ અથવા ચા સાથે પિરસી શકાય છે.

ચીઝી ક્રિસ્પી પોટેટો સ્ટીક્સ્

બટેટા અને ચીઝની વાનગી સ્વાદિષ્ટ જ બને છે! આ વાનગી બાળકોને તો બહુ જ ભાવશે, પરંતુ મોટેરાંને પણ એનો સ્વાદ દાઢે વળગશે. જો જો એકવાર બનાવશો તો તમને પણ વારંવાર બનાવવાનું મન થશે. કારણ કે, આ વાનગી બનાવવી બહુ જ સહેલી છે!

સામગ્રીઃ

  • મોટી સાઈઝના બટેટા 3,
  • મીઠું સ્વાદ મુજબ
  • કોથમીર ધોઈને સુધારેલી 1 કપ
  • મોઝરેલા ચીઝ 1 કપ (100 ગ્રામ)
  • લસણની કળી 7-8
  • કાળાં મરી પાવડર 1 ટી.સ્પૂન
  • લીલા મરચાં 2 ઝીણાં સમારેલાં
  • કોર્નફ્લોર 5 ટે.સ્પૂન તેમજ બીજો 3 ટે.સ્પૂન

રીતઃ બટેટાને છોલીની ધોઈને 2-3 ટુકડામાં કટ કરીને એક તપેલીમાં ડૂબતું પાણી રાખીને તેમાં 1 ચમચી મીઠું નાખીને ઢાંકણ ઢાંકીને 15 મિનિટ માટે બફાવા દો.

બટેટા બફાઈ જાય એટલે તેમાંનું પાણી નિતારી લો. આ બટેટાને એક ચમચી વડે મેશ કરી લો. અને ચાળણીમાં ચાળી લો. જેથી તેમાં લમ્પ્સ્ ના રહે. લસણની કળીઓ ખમણીને બટેટામાં ઉમેરી દો. કોથમીર સમારેલી મેળવી દો. ચીઝને પણ ખમણીને ઉમેરો. સ્વાદ મુજબ મીઠું મેળવો. હવે તેમાં કોર્નફ્લોર મેળવીને હાથેથી જ લોટ બાંધતાં હોય તે રીતે મિશ્રણને સરખું મિક્સ કરો.

મિશ્રણના બે ભાગ કરી લો. પાટલા ઉપર કોર્નફ્લોર ભભરાવીને મિશ્રણના એક ભાગનો ગોળો તેની ઉપર મૂકીને વેલણ વડે રોટલો વણી લો. રોટલાની જાડાઈ ½ સે.મી. જેટલી હોવી જોઈએ. (જો રોટલો વણતા ન ફાવે તો તેને એક પ્લાસ્ટીક ઉપર મૂકીને ઉપર બીજું પ્લાસ્ટીક પાથરીને રોટલો વણી શકાય) એક ચપ્પૂ વડે ચારે બાજુએથી કટ કરીને રોટલાનો આકાર ચોરસ કરી દો. હવે  આ રોટલામાંથી ચપ્પૂ વડે 1 સે.મી.ની પહોળાઈવાળી લાંબી પટ્ટીઓ કટ કરી લો.

હવે એક ફ્રાઈ પેન અથવા કઢાઈમાં તેલ ગરમ કરવા મૂકો. તેલ ગરમ થાય એટલે આ ચીઝી પટ્ટીઓ હળવેથી એક એક ઉપાડીને તેલમાં તળવા મૂકો. ક્રિસ્પી પટ્ટીઓને સોનેરી રંગની તળી લો.

આ ચીઝી ક્રિસ્પી પોટેટો સ્ટીક્સ્ ટોમેટો કેચ-અપ સાથે સારી લાગશે. પણ તેના વગર પણ બહુ જ સ્વાદિષ્ટ લાગશે!

ચીઝ-પાલક-ગાર્લિક પરોઠા

શિયાળામાં શાક માર્કેટમાં ચારેકોર લીલાં શાક જોઈને ન ભાવતાં શાક હોય તો પણ ખાવાનું મન થઈ જાય! જો કે, સારાં સ્વાસ્થ્ય માટે શાક ખાવાં જરૂરી છે! લીલાં શાકની જેમ લીલાં રંગના પરોઠા તે પણ યમ્મી, હેલ્ધી હોય, જે પિઝા જેવાં સ્વાદિષ્ટ હોય તો કેવું રહેશે?  તો જાણી લો, નવા પ્રકારનાં પરોઠા બનાવવાની રીત!!!

સામગ્રીઃ

  • ઘઉંનો લોટ 2 કપ
  • પાલકના પાન ધોયેલા 2 કપ
  • અજમો 1 ટી.સ્પૂન
  • 2 લીલા મરચાં
  • આદુનો ટુકડો 1 ઈંચ

પૂરણ માટેઃ

  • લીલા મરચાં 2-3
  • સિમલા મરચું ઝીણું સમારેલું ½ કપ
  • લીલું લસણ ધોઈને ઝીણું સમારેલું ½ કપ
  • કોથમીર ધોઈને ઝીણી સમારેલી ½ કપ
  • પિઝા સિઝનિંગ 2 ટી.સ્પૂન
  • ચિલી ફ્લેક્સ 1 ટી.સ્પૂન
  • કાળાં મરી પાવડર ½ ટી.સ્પૂન
  • ચાટ મસાલો ½ ટી.સ્પૂન
  • પિઝા ચીઝ અથવા મોઝરેલા ચીઝ 1 કપ
  • ઘી પરોઠા શેકવા માટે
  • પનીર ખમણેલું ½ કપ

રીતઃ 3-4 કપ પાણી એક બાઉલમાં ઉકળવા મૂકવું. પાલકના પાનને 2-3 પાણીએથી ધોઈને આ ઉકળતાં પાણીમાં 2-3 મિનિટ માટે ઉકાળીને તરત પાણીમાંથી કાઢીને બીજા બાઉલમાં મૂકી દેવા. ફ્રીજમાંનું ઠંડું પાણી આ પાન પર રેડી તેને ઠંડા કરી લઈ, પાણી નિતારીને મિક્સીમાં નાખી સાથે 2 લીલાં મરચાં તેમજ આદુનો ટુકડો પણ સમારીને, ઉમેરીને પીસી લેવા.

એક મોટા બાઉલમાં પાલકની પ્યુરી ઉમેરી દો. તેમાં ઘઉંનો લોટ, અજમો તેમજ સ્વાદ મુજબ અંદાજે ½ ટી.સ્પૂન મીઠું ઉમેરી દો. લોટને પાણી નાખ્યા વિના બાંધો. જો જરૂર લાગે તો મિક્સીમાં થોડું પાણી લઈ લોટ માટે જરૂરી તેટલું ઉમેરીને લોટ બાંધી દો. લોટને ઢાંકીને 10 મિનિટ માટે રાખી મૂકો.

એક વાસણમાં લીલાં મરચાં ઝીણાં સમારી લો. તેમાં ઝીણાં સમારેલાં સિમલાં મરચું, લીલું લસણ, કોથમીર લઈ લો. તેમાં ચીઝ, કાળાં મરી પાવડર, પિઝા સિઝનિંગ, ચિલી ફ્લેક્સ, ચાટ મસાલો તેમજ ખમણેલું પનીર પણ ઉમેરી દો. મોઝરેલા ચીઝ ઉમેરી દો. જો તે ન હોય તો ચીઝ ક્યૂબને ખમણીને ઉમેરી દો. સ્વાદ મુજબ મીઠું ઉમેરી દો. એક ચમચી વડે આ મિશ્રણ મિક્સ કરી લો.

લોટમાંથી મોટો લૂવો લઈ તેને ગોળ વણી લો. હવે તેમાં પૂરણમાંથી 2-3 ટે.સ્પૂન પૂરણ વચ્ચે મૂકીને પરોઠાની બે સામસામી બાજુએથી વાળીને ચોરસ આકાર આપીને કિનારીઓ સરખી દાબીને બંધ કરી દો. હવે સ્ટફિંગ ભરેલો લૂવો વેલણથી હળવે હળવે સીધી બાજુએથી થોડો થોડો વણી લો. જેથી તેનો ચોરસ આકાર જળવાઈ રહે.

ગેસ પર નોનસ્ટીક અથવા લોખંડનો તવો મૂકો. તવો ગરમ થાય એટલે ગેસની આંચ ધીમી કરીને વણેલું પરોઠું હળવેથી તવા પર મૂકી દો. એકબાજુ 1 મિનિટ શેકાય એટલે ઉથલાવીને બીજી બાજુએથી થોડું વધારે વાર શેકી લો. ત્યારબાદ ઘી રેડીને ફરી ઉથલાવીને શેકી લો. આ પરોઠું બંને બાજુએ ગોલ્ડન રંગનું શેકી લેવું. આ જ રીતે બધા પરોઠા તૈયાર કરીને ટોમેટો કેચ-અપ સાથે ગરમાગરમ પીરસો.

કાંદા-બટેટાના કુરકુરા ભજીયા

કાંદાના કુરકુરા ભજીયા તો તમે ખાધાં જ હશે. હવે બનાવો કાંદા તેમજ બટેટાના કુરકુરા ભજીયા!

સામગ્રીઃ

  • બટેટા 4
  • કાંદા 2
  • લીલા મરચાં 2 (ભજીયામાં નાખવા) અને 5-6 તળવા માટે
  • આદુનો ટુકડો 1½ ઈંચ
  • લસણની કળીઓ 8-10 (optional)
  • કોથમીર ધોઈને સમારેલી 2 ટે.સ્પૂન
  • લાલ મરચાં પાવડર 2  ટી.સ્પૂન
  • હળદર ¼ ટી.સ્પૂન
  • મીઠું સ્વાદ મુજબ
  • તેલ ભજીયા તળવા માટે
  • ચોખાનો લોટ 2 ટે.સ્પૂન
  • ચણાનો લોટ 5-6 ટે.સ્પૂન

રીતઃ બટેટા છોલીને ધોઈને એક સુતરાઉ કાપડથી લૂછીને સૂકાં કરીને ખમણી લો. ત્યારબાદ તેને 2-3 પાણીએથી ધોઈને ફરીથી એજ બાઉલમાં પાણીમાં પલાળી રાખો. બીજી બાજુએ કાંદાની લાંબી પાતળી  ચીરી સમારી લો.  આદુ-લસણ તેમજ લીલા મરચાંને ખાંડણીયામાં અધકચરા વાટી લો અથવા મિક્સીમાં અધકચરા પીસી લો.

બટેટાની છીણને બે હાથમાં લઈ તેમાંથી પાણી નિચોવીને એક બાઉલમાં કાઢી લો. હવે તેમાં લાંબી ચીરી સમારેલાં કાંદાની ચીરીઓને ચોળીને, છૂટ્ટી પાડીને મેળવી દો. કોથમીર તેમજ આદુ-લસણની પેસ્ટ તેમજ સૂકો મસાલો મેળવી દો. સ્વાદ મુજબ મીઠું ઉમેરી દો. આ મિશ્રણને ચોળીને મિક્સ કરો. ત્યારબાદ તેમાં ચોખાનો લોટ ઉમેરો અને ચણાનો લોટ પણ ઉમેરીને પાણી નાખ્યા વગર મિક્સ કરો. હવે આ મિશ્રણ હાથમાં લઈને વાળતાં થોડું પણ બંધાઈ તેવું બને તો તેમાંથી ભજીયા બનાવવા. પરંતુ જો છૂટું પડતું હોય તો 1-2 ચમચી ચણાનો લોટ ઉમેરી દો.

એક કઢાઈમાં તેલ ગરમ કરીને ભજીયાનું મિશ્રણ અંગૂઠા અને બે આંગળીને મદદ વડે એ રીતે લો કે ભજીયા ગોળાકાર ના બનતાં આકાર વિનાના ભજીયા બને. જેમાં કાંદા તેમજ બટેટાની સળીઓ પણ છૂટ્ટી બહાર દેખાય, તો જ ભજીયા ક્રિસ્પી બનશે.

ભજીયા તળી લીધાં બાદ લીલા મરચાંમાં કાપા પાડીને તળી લો. આ ભજીયા ગરમાગરમ સારાં લાગશે!

જામનગરનાં પ્રખ્યાત તીખાં ઘુઘરા

દિવાળીમાં ફરસાણ માટે ગળ્યાં ઘુઘરા તો આપણે બનાવ્યા જ છે, પરંતુ દિવાળીની રજાઓમાં ગરમ નાસ્તો પણ તો ખાવો ગમશે જ ને. તો બનાવી લો જામનગરનાં પ્રખ્યાત તીખાં ઘુઘરા, ગળી, તીખી તેમજ લસણની ચટણી સાથે!!!

સામગ્રીઃ

  • મેંદો 1½ કપ
  • સ્વાદ મુજબ મીઠું
  • તેલ મોણ માટે 1½ ટે.સ્પૂન
  • તેલ ઘૂઘરા તળવા માટે

ગાર્નિશ માટેઃ

  • ઝીણી ચણાના લોટની નાયલોન સેવ
  • કોથમીર ધોઈને સમારેલી
  • મસાલા શીંગદાણા
  • 1 કાંદો ઝીણો સમારેલો

પુરણ માટેઃ

  • બાફેલાં બટેટા 5-6
  • બાફેલાં લીલા વટાણા 1 કપ
  • આદુ-મરચાંની પેસ્ટ 1 ટે.સ્પૂન
  • સ્વાદ મુજબ મીઠું
  • ધાણાજીરૂ ½ ટી.સ્પૂન
  • લાલ મરચાં પાવડર ½ ટી.સ્પૂન
  • ગરમ મસાલો 1½ ટે.સ્પૂન
  • આમચૂર પાવડર (અથવા લીંબુનો રસ) ½ ટી.સ્પૂન
  • કોથમીર ધોઈને સમારેલી 2 ટે.સ્પૂન

ગળી ચટણીઃ

  • આમલી ½ કપ
  • ગોળ ઝીણો સમારેલો ½ કપ
  • કોર્નફ્લોર 1 ટી.સ્પૂન
  • મરચાં પાવડર 1 ટી.સ્પૂન
  • મીઠું સ્વાદ મુજબ

લીલી ચટણીઃ

  • તીખાં લીલા મરચાં 2
  • આદુનો ટુકડો 1 ઈંચ
  • સ્વાદ પ્રમાણે મીઠું
  • લીંબુનો રસ 1 ટે.સ્પૂન
  • શીંગદાણા 2 ટે.સ્પૂન

લસણની ચટણીઃ

  • લાલ સૂકાં મરચાં
  • લસણની કળીઓ 8-10
  • કાશ્મીરી લાલ મરચાં પાવડર 1 ટે.સ્પૂન
  • સ્વાદ પ્રમાણે મીઠું

રીતઃ મેંદામાં તેલનું મોણ નાખ્યા બાદ થોડો લોટ મુઠ્ઠીમાં લઈ વાળી જુઓ. જો લોટ મુઠ્ઠીમાં થોડો બંધાય તેવો થાય એટલે તેમાં થોડું થોડું પાણી ઉમેરીને મિડિયમ લોટ બાંધી દો. 15 મિનિટ માટે લોટને ઢાંકીને મૂકી રાખો.

પુરણ તૈયાર કરવા માટે બાફેલાં બટેટાને અધકચરા મેશ કરી લો. તેમાં બાફેલાં વટાણા, આદુ-મરચાંની પેસ્ટ, ધાણાજીરૂ, મરચાં પાવડર, ગરમ મસાલો, આમચૂર પાવડર, સ્વાદ મુજબ મીઠું, સમારેલી કોથમીર મેળવીને પુરણ તૈયાર કરી લો.

ગળી ચટણીઃ આમલીને ગરમ પાણીમાં થોડીવાર પલળવા મૂકો. આમલી પાણીમાં નરમ થાય એટલે તેને હાથેથી મેશ કરી લો અને ચાળણીમાં ગાળી લો. ત્યારબાદ તેમાં ગોળ, મરચાં પાવડર, કોર્નફ્લોર, મીઠું તેમજ થોડું પાણી નાખીને ગેસ પર ગરમ કરવા મૂકો. થોડીવાર ઉકળીને ઘટ્ટ થવા આવે એટલે ગેસ બંધ કરીને ઉતારી લો.

લીલી ચટણીઃ મિક્સીમાં મરચાં, સુધારેલો આદુનો ટુકડો, સ્વાદ પ્રમાણે મીઠું, લીંબુનો રસ તથા શીંગદાણા તેમજ જરૂર મુજબ થોડું પાણી ઉમેરીને ચટણી પીસી લો.

લસણની ચટણીઃ લાલ સૂકાં મરચાં, લસણની કળીઓ, કાશ્મીરી લાલ મરચાં પાવડર, સ્વાદ પ્રમાણે મીઠું તેમજ થોડું પાણી મેળવીને મિક્સીમાં આ ચટણી પીસી લો.

ઘુઘરા બનાવવા માટેનો લોટ ફરીથી કુણી લેવો. ત્યારબાદ તેમાંથી મિડિયમ સાઈઝનો લૂવો લઈ ગોળ પુરી વણી લો. પુરીની અડધી બાજુએ 1 ચમચી પૂરણ મૂકી દો. તેજ બાજુની પુરીની અડધી કિનારી પર પાણી લગાડીને પુરીની બાકીની અડધી બાજુ બંધ કરીને ચોંટાડી દો અને દાબીને કાંગરી વાળીને ઘુઘરા બનાવી લો.

બધા ઘુઘરા વાળી લીધા બાદ ગેસ પર કઢાઈમાં તેલ ગરમ કરવા મૂકો. તેલ ગરમ થાય એટલે લોટની થોડી કણી નાખીને જો તે તરત ઉપર આવી જાય એટલે તેલ ગરમ થઈ ગયું છે. હવે ઘુઘરા તેલમાં હળવેથી નાખીને ગેસની આંચ ધીમી કરીને ઘુઘરા બંને બાજુએથી સોનેરી રંગના તળી લો.

એક પ્લેટમાં ઘુઘરા મૂકીને ઘુઘરાને ઉપરથી આંગળી વડે ખાડો કરીને તેની ઉપર તીખી ચટણી, ગળી ચટણી, લસણની ચટણી ચમચી વડે રેડો. તેની ઉપર ઝીણાં સમારેલાં કાંદા, કોથમીર, 2-4 શીંગદાણા તેમજ નાયલોન સેવ ભભરાવીને ચટાકેદાર સ્વાદિષ્ટ ઘુઘરા પીરસો.

રાજસ્થાની મીઠાઈ સાંકલી (ખાજા)

 

દિવાળી સ્પેશ્યલ રેસિપી

Reena Mohnot

જોધપુર જાણીતું છે ઘીમાં બનતી એની દરેક વાનગી માટે! અપવાદ કે ફક્ત આ જ એક મીઠાઈ સાંકલી (ખાજા) તેલમાં બને છે!

દિવાળીની રાજસ્થાની મીઠાઈ સાંકલી (ગળ્યા ખાજા) ખાઈને હું મોટી થઈ છું! આ ખાજા દિવાળીમાં ખાસ બનાવવામાં આવે છે અને તે તેલમાં બને છે! મને આ વાતની ત્યાંસુધી ખબર નહોતી, જ્યાં સુધી મેં એ મીઠાઈ બનાવવાની શરૂઆત ન કરી. મારાં ભાભી પાસેથી મેં જ્યારે જાણ્યું કે, આ મીઠાઈ તેલમાં જ બને છે. ત્યારે મને સંદેહ સાથે આશ્ચર્ય થયું હતું! પણ એક વાત પાક્કી કે, વાનગી અને તેના સ્વાદની વાત હોય તો જોધપુરીઓ તેમનાથી બનતું શ્રેષ્ઠ કરી જાણે છે. ખરેખર, તમે વિશ્વાસ કરજો કે, આ મીઠાઈ તેલમાં જ બહુ સ્વાદિષ્ટ બને છે! તેમાં રહેલાં તલ, ગોળ અને તેલ મળીને જે સ્વાદ બને છે. તે ખરેખર, મંત્રમુગ્ધ કરનારો છે!

સામગ્રીઃ મેંદો 1 કપ, ગોળનો પાવડર 1 કપ, તલ 2 ટે.સ્પૂન, મોણ માટે તેલ 4 ટે.સ્પૂન, ચપટી મીઠું, પાણી ¼ કપ, તળવા માટે તેલ

રીતઃ એક પેનમાં ¼ કપ પાણી તેમજ ગોળનો પાવડર મેળવી પેનને ગરમ કરવા મૂકો. ગોળ ઓગળે એટલે તરત ગેસ બંધ કરી દો. ઉકાળવાનું નથી.

એક બાઉલમાં મેંદો લઈ તેમાં તલ, ચપટી મીઠું તથા 4 ટે.સ્પૂન તેલ નાખીને મિક્સ કરો. ગોળનું પાણી હૂંફાળું ઠંડું કરી લો. આ પાણી તેમાં થોડું થોડું ઉમેરતાં જઈ મધ્યમ કડક લોટ બાંધો. લોટ બહુ કડક ના હોવો જોઈએ. લોટને 15 મિનિટ માટે ઢાંકીને રહેવા દો. ત્યારબાદ તેમાંથી નાના લૂવા કરી લઈ પૂરી વણી લો. પૂરી પર કાંટા ચમચી વડે કાંણા પાડી લો. પૂરીની કિનારીઓ ક્યારેય એકસરખી ગોળ નહીં બનશે. મારાં દાદીમા કહેતાં કે, સારાં ખાજા/મઠરી/સાંકલીની કિનાર હંમેશા અસમાન જ હોવી જોઈએ.

બધી મઠરી વણાઈ જાય એટલે કઢાઈમાં તેલ ગરમ કરી લો. તેલ ગરમ થાય એટલે ગેસની આંચ ધીમી કરીને બધી મઠરી ગોલ્ડન બ્રાઉન રંગની તળી લો. મેં તળેલી મઠરી આપેલ ફોટોમાં થોડી વધુ પડતી ડાર્ક થઈ છે, કારણ કે, મેં તેમાં દેશી ગોળ વાપર્યો છે. તમે પ્રોસેસ્ડ ગોળ વાપરશો તો રંગ હલકો રહેશે. જો જો, સાંકલી તળતી વખતે તમારું રસોડું તલ અને ગોળની સોડમથી મઘમઘી ઉઠશે. હું તો સાંકલી તળતી વખતે જ 4-5 સાંકલી ખાઈ જાઉં છું.

તો આ દિવાળીએ તમારા પરિવાર માટે બનાવી લો ખાસ રાજસ્થાની સ્પેશ્યલ મઠરી. Enjoy!

નોંધઃ જ્યારે સાંકલી તળીને બહાર કાઢો. ત્યારે તે નરમ હશે! પણ થોડીવાર બાદ તે કડક ક્રિસ્પી થઈ જશે. એટલે જેવી તે ગોલ્ડન બ્રાઉન તળાઈ જાય કે તરત જ તેલમાંથી બહાર કાઢી લેવી.

(રીના મોહનોત)

(સાયન્સ ગ્રેજ્યુએટ રીના મોહનોતને એમની પેશન રાજસ્થાની રસોઈકળા તરફ દોરી ગઈ અને નિર્માણ થયું ક્લાઉડ કિચન, ધોરા!  જે અમદાવાદના સ્વાદ રસિયાઓને પીરસે છે અસલ પરંપરાગત રાજસ્થાની સ્વાદિષ્ટ વાનગીઓ! અનેક કઠિનાઈ, પેન્ડેમિકનો ફટકો સહીને પણ ક્લાઉડ કિચન ચાલુ રાખવાના મક્કમ નિર્ધારને કારણે રીનાબહેન, ટાઈમ્સ ફુડ એવોર્ડ, રાષ્ટ્રવ્યાવી મેરીટ એવોર્ડ અને મહિલાપ્રેન્યોર જેવા અનેક એવોર્ડના સતત વિજેતા રહ્યાં છે!)

રાજસ્થાની પાપડ વડી, પાન ઠંડાઈ

દિવાળી સ્પેશ્યલ રેસિપી

Reena Mohnot

રાજસ્થાની પાપડ વડી

સામગ્રીઃ પાપડ 2, વડી ½ કપ, બારીક સુધારેલો કાંદો 1, બારીક સુધારેલું ટામેટું 1, 2 ટામેટાંની પ્યુરી, 1 લીલું મરચું બારીક સુધારેલું, આદુ-લસણ પેસ્ટ 1 ટી.સ્પૂન, ધાણાજીરુ 1 ટી.સ્પૂન, લાલ મરચાં પાવડર 1 ટી.સ્પૂન, હળદર ½ ટી.સ્પૂન, ગરમ મસાલો ½ ટી.સ્પૂન, દહીં 1 કપ, સ્વાદ અનુસાર મીઠું, કસૂરી મેથી 1 ટી.સ્પૂન, કોથમીર ધોઈને બારીક સમારેલી 1 ટે.સ્પૂન, ઘી 4 ટે.સ્પૂન

વઘાર માટેઃ જીરૂ ½ ટી.સ્પૂન, ચપટી હીંગ, તેજપત્તા 1, આખાં લાલ મરચાં 2,

રીતઃ વડીનો વેલણ વડે બારીક ભૂકો કરી લો. પાપડના નાના ટુકડા કરી લો. કઢાઈમાં ઘી ગરમ કરી તેમાં પાપડના ટુકડા તળીને કાઢી લો. આ જ ઘીમાં જીરૂ, હીંગ, તેજપત્તા તેમજ લાલ મરચાં વઘારી લો.

હવે તેમાં કાંદા સાંતડીને આદુ-લસણની પેસ્ટ તેમજ સુધારેલું લીલું મરચું નાખી દો. ટામેટાં તેમાં સાંતડીને ટામેટાં પ્યુરી નાખીને થોડીવાર ધીમા તાપે ચઢવા દો. તેમાંનું ઘી છૂટું પડે એટલે દહીંમાં બધા મસાલા મેળવીને કઢાઈમાં નાખી દો. ધીમા તાપે થવા દો. જ્યારે તેમાંનું ઘી ઉપર આવવા લાગે ત્યારે 1 કપ પાણી મેળવીને શાક ઉકળવા લાગે ત્યારે તેમાં તળેલા પાપડના ટુકડા તેમજ વડી નાખીને થોડીવાર બાદ કસૂરી મેથી નાખીને ગેસ બંધ કરીને ઉતારી લો. ઉપરથી સમારેલી કોથમીર ભભરાવીને સર્વ કરો.


 

પાન ઠંડાઈ

સામગ્રીઃ કાજુ 4 ટે.સ્પૂન, પિસ્તા 4 ટે.સ્પૂન, બદામ 4 ટે.સ્પૂન, ખસખસ 1 ટે.સ્પૂન, વરિયાળી 2 ટે.સ્પૂન, ગુલકંદ 2 ટે.સ્પૂન, કાળાં મરી પાવડર 1 સ્પૂન, નાગરવેલના પાન 8, મિશ્રી 1 કપ, દૂધ 1 લિટર, ગુલાબની પાંખડી 1 ટે.સ્પૂન, બદામની કાતરી 1 ટી.સ્પૂન, પિસ્તાની કાતરી 1 ટી.સ્પૂન, ટુટી-ફ્રુટી 1 ટી.સ્પૂન

રીતઃ બદામ, પિસ્તા, ખસખસ, કાજુ અને વરિયાળીને અલગ અલગ વાસણમાં 4-5 કલાક માટે પાણીમાં પલાળી રાખો. 4-5 કલાક બાદ બદામની છાલ કાઢીને બદામ, પિસ્તા, ખસખસ, કાજુ તેમજ પાનના પત્તા અને ગુલકંદને પણ મિક્સીમાં પીસી લેવા. વરિયાળીને અલગથી વાટીને તેમાં 1 કપ દૂધ મેળવીને આ મિશ્રણ ગળણીથી ગાળી લો.

ગુલકંદવાળા મિશ્રણમાં પીસેલી વરિયાળી મેળવી દો. હવે આ મિશ્રણમાં બાકી રહેલું દૂધ, ગુલાબની પાંખડીઓ, મિશ્રી તેમજ કાળાં મરી પાવડર મેળવીને ફ્રીજમાં ઠંડુ કરવા માટે મૂકી દો. ઠંડાઈ પિરસતી વખતે તેમાં બદામ-પિસ્તાની કાતરી તેમજ ટુટી-ફ્રુટી મેળવી દો.

(રીના મોહનોત)

(સાયન્સ ગ્રેજ્યુએટ રીના મોહનોતને એમની પેશન રાજસ્થાની રસોઈકળા તરફ દોરી ગઈ અને નિર્માણ થયું ક્લાઉડ કિચન, ધોરા!  જે અમદાવાદના સ્વાદ રસિયાઓને પીરસે છે અસલ પરંપરાગત રાજસ્થાની સ્વાદિષ્ટ વાનગીઓ! અનેક કઠિનાઈ, પેન્ડેમિકનો ફટકો સહીને પણ ક્લાઉડ કિચન ચાલુ રાખવાના મક્કમ નિર્ધારને કારણે રીનાબહેન, ટાઈમ્સ ફુડ એવોર્ડ, રાષ્ટ્રવ્યાવી મેરીટ એવોર્ડ અને મહિલાપ્રેન્યોર જેવા અનેક એવોર્ડના સતત વિજેતા રહ્યાં છે!)