ભારત વિવિધ ભાષાઓથી સમૃદ્ધ દેશ છે પરંતુ ભારતની ઓળખ મૂળભૂત રીતે હિન્દી ભાષા સાથે છે. હિન્દી દેશની રાજભાષા છે. આ ભાષા ભારતની સાંસ્કૃતિક અને ભાષાકીય એકતાનું પ્રતીક છે. એક એવા દેશમાં જ્યાં સેંકડો ભાષાઓ અને લિપિઓ અસ્તિત્વમાં છે, લગભગ 44 ટકા ભારતીયોની માતૃભાષા હિન્દી છે. હિન્દી માત્ર એક ભાષા નથી પરંતુ ભારતીય ઓળખ અને ગૌરવનું પ્રતીક છે. હિન્દી ભાષાનો વિસ્તાર એટલો વિશાળ છે કે તે ફક્ત ભારતમાં જ નહીં પરંતુ વિદેશમાં પણ ફેલાયેલો છે. તે વિદેશમાં ભારતીય સંસ્કૃતિનો પ્રચાર કરે છે.
દેશ અને વિદેશમાં હિન્દીના મહત્વથી દરેકને વાકેફ કરવા અને હિન્દી ભાષાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે દર વર્ષે વૈશ્વિક સ્તરે હિન્દી દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. જોકે, હિન્દી દિવસ વર્ષમાં બે વાર ઉજવવામાં આવે છે, જેમાંથી એક વિશ્વ હિન્દી દિવસ છે અને બીજો રાષ્ટ્રીય હિન્દી દિવસ છે. ચાલો જાણીએ કે વિશ્વ હિન્દી દિવસનો ઇતિહાસ શું છે, જે વિશ્વમાં હિન્દીને આંતરરાષ્ટ્રીય ભાષા તરીકે સ્થાપિત કરવાના ઉદ્દેશ્યથી ઉજવવામાં આવે છે, તે શા માટે અને ક્યારે ઉજવવામાં આવે છે અને તે રાષ્ટ્રીય હિન્દી દિવસથી કેટલું અલગ છે.
વિશ્વ હિન્દી દિવસ ક્યારે ઉજવવામાં આવે છે?
દર વર્ષે 10 જાન્યુઆરીએ વિશ્વ હિન્દી દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણીનો હેતુ હિન્દી ભાષાના વૈશ્વિક પ્રચાર અને મહત્વને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.
હિન્દી દિવસ ફક્ત 10 જાન્યુઆરીએ જ કેમ ઉજવવામાં આવે છે?
પહેલી વાર, વિશ્વ હિન્દી સંમેલનનું આયોજન 10 જાન્યુઆરી 1975ના રોજ મહારાષ્ટ્રના નાગપુરમાં થયું હતું. આ ઐતિહાસિક પરિષદનો ઉદ્દેશ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે હિન્દી ભાષાને પ્રોત્સાહન આપવાનો હતો. આ પરિષદમાં લગભગ 30 દેશોના 122 પ્રતિનિધિઓએ હાજરી આપી હતી. યુરોપિયન દેશ નોર્વેમાં ભારતીય દૂતાવાસમાં પ્રથમ વિશ્વ હિન્દી દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી.
વિશ્વ હિન્દી દિવસનું મહત્વ
આ દિવસ વૈશ્વિક સ્તરે હિન્દી ભાષાને માન્યતા આપવાનો પ્રયાસ છે.
વિદેશમાં હિન્દી ભાષા પ્રત્યે રસ અને ઉત્સાહ વધારવા માટે આ ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
વિશ્વ હિન્દી દિવસ નિમિત્તે, વિવિધ દેશોમાં ભારતીય દૂતાવાસો અને ઉચ્ચ કમિશન દ્વારા હિન્દી કાર્યશાળાઓ, પરિષદો અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
રાષ્ટ્રીય હિન્દી દિવસ અને વિશ્વ હિન્દી દિવસ વચ્ચેનો તફાવત
ભારતમાં હિન્દી દિવસ બે વાર ઉજવવામાં આવે છે. એક રાષ્ટ્રીય હિન્દી દિવસ છે, જે દર વર્ષે 14 સપ્ટેમ્બરે ઉજવવામાં આવે છે અને બીજો વિશ્વ હિન્દી દિવસ છે, જે 10 જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવે છે. એક રાષ્ટ્રીય સ્તરે ઉજવવામાં આવે છે અને બીજો ભારત સહિત ઘણા દેશોમાં વૈશ્વિક સ્તરે ઉજવવામાં આવે છે. વિશ્વ હિન્દી દિવસનો હેતુ આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ પર હિન્દીને સ્થાપિત કરવાનો છે અને રાષ્ટ્રીય હિન્દી દિવસનો હેતુ હિન્દીને ભારતની સત્તાવાર ભાષા તરીકે મજબૂત બનાવવાનો છે.
