સ્થૂળતા અથવા વધુ વજનની સમસ્યા વૈશ્વિક સ્તરે તમામ ઉંમરના લોકોમાં વધતી જોવા મળી રહી છે. વજન વધવાથી ફક્ત તમારા દેખાવમાં જ બગાડ નથી થતો, પરંતુ તે ગંભીર અને ક્રોનિક રોગોનું જોખમ પણ અનેકગણું વધારે છે. અભ્યાસો દર્શાવે છે કે જે લોકોનું વજન વધારે છે તેમની રોગપ્રતિકારક શક્તિ પણ નબળી હોય છે, જે તેમને ચેપી રોગોનું જોખમ વધારે છે. જો તમે પણ વધારે વજનની સમસ્યાથી પરેશાન છો, તો આજથી જ તેને ઘટાડવાનો પ્રયાસ શરૂ કરો. વિશ્વભરમાં ઝડપથી વધી રહેલી સ્થૂળતાની સમસ્યા અને તેનાથી થતી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ વિશે જાગૃતિ લાવવા અને લોકોને સ્થૂળતા ઘટાડવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા માટે દર 4 માર્ચે વિશ્વ સ્થૂળતા દિવસ (World Obesity Day) ઉજવવામાં આવે છે. અગાઉ તે 11 ઓક્ટોબરના રોજ ઉજવવામાં આવતો હતો.
તાજેતરના લેન્સેટ અભ્યાસમાં આગાહી કરવામાં આવી છે કે વર્ષ 2050 સુધીમાં ભારતની વસ્તીના લગભગ એક તૃતીયાંશ ભાગ, લગભગ 449 મિલિયન લોકો વધુ વજનવાળા અથવા મેદસ્વી હશે. અભ્યાસનો અંદાજ છે કે ભારતમાં 21.8 કરોડ પુરુષો અને 23.1 કરોડ મહિલાઓ સ્થૂળતાથી પ્રભાવિત થશે. વૈશ્વિક સ્તરે 2050 સુધીમાં અડધાથી વધુ પુખ્ત વયના લોકો અને એક તૃતીયાંશ બાળકો અને કિશોરો વધુ વજનવાળા અથવા મેદસ્વી હોવાની ધારણા છે.
કયા વય જૂથના લોકો વધુ સંવેદનશીલ હોય છે
ખાસ કરીને મોટી ઉંમરના કિશોરો (15-24 વર્ષ) માં સ્થૂળતાનો દર ચિંતાજનક છે. યુવાનોમાં, સ્થૂળતા 1990માં 0.4 કરોડથી વધીને 2021માં 1.68 કરોડ થઈ ગઈ છે અને2050 સુધીમાં તે 2.27 કરોડ સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે. યુવાન મહિલાઓ માટે આ સંખ્યા 1990 માં 0.33 કરોડથી વધીને 2021 માં 1.3 કરોડ થઈ ગઈ છે અને 2050 સુધીમાં વધીને 1.69 કરોડ થઈ શકે છે. 2021 માં ભારતે આ શ્રેણીમાં સંપૂર્ણ સંખ્યામાં ચીન અને અમેરિકાને પાછળ છોડી દીધા.
આ ચિંતાનો વિષય કેમ છે?
2021 માં વિશ્વના અડધા મેદસ્વી પુખ્ત વયના લોકો ભારત સહિત માત્ર આઠ દેશોમાં રહેતા હતા. વધતી જતી સ્થૂળતા બાળપણમાં કુપોષણ અને ચેપી રોગોનું મિશ્રણ ભારતની આરોગ્યસંભાળ વ્યવસ્થા પર ગંભીર દબાણ લાવી શકે છે. બાળપણમાં કુપોષણ ઘણીવાર પુખ્તાવસ્થામાં ચરબીનો સંચય તરફ દોરી જાય છે, જેના કારણે ડાયાબિટીસ, હૃદય રોગ અને કેટલાક પ્રકારના કેન્સરનું જોખમ વધે છે.
સ્થૂળતા એક મહામારી બની રહી છે
આ વધારા પાછળનું એક સૌથી મોટું પરિબળ મીઠું, ખાંડ અને ચરબીથી ભરપૂર પ્રોસેસ્ડ ખોરાકનો વધતો વપરાશ છે. બહુરાષ્ટ્રીય ખાદ્ય નિગમો અને ફાસ્ટ-ફૂડ ચેઇન્સ ઓછી અને મધ્યમ આવક ધરાવતા દેશોમાં તેમના બજારોનું વિસ્તરણ કરી રહી છે, જ્યાં વધતી આવક અને નબળા નિયમો અનુકૂળ વાતાવરણ બનાવે છે. 2009 અને 2019 ની વચ્ચે, ભારત, કેમરૂન અને વિયેતનામમાં અલ્ટ્રા-પ્રોસેસ્ડ ખોરાક અને પીણાંના વેચાણમાં સૌથી વધુ વૃદ્ધિ જોવા મળી. આ કટોકટીનો સામનો કરવા માટે, વધતી જતી સ્થૂળતાના રોગચાળાને રોકવા માટે મજબૂત નિયમો, જાહેર આરોગ્ય નીતિઓ અને જાગૃતિ અભિયાનોની જરૂર છે.
