20 વર્ષના ઇતિહાસમાં પહેલી વાર G20 સમિટ દક્ષિણ આફ્રિકામાં યોજાઈ રહી છે. આ ઐતિહાસિક પ્રસંગે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી પણ જોહાનિસબર્ગ પહોંચ્યા છે. તેઓ સમિટના ત્રણેય સત્રોમાં ભાગ લેશે અને સમાવિષ્ટ વિકાસ, આબોહવા સંકટ અને કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા જેવા મુખ્ય મુદ્દાઓ પર પોતાના વિચારો શેર કરશે. મુલાકાત પહેલા, પીએમ મોદીએ જણાવ્યું હતું કે આ સમિટ ભારત માટે પણ ખાસ છે કારણ કે 2023 માં તેના પ્રમુખપદ દરમિયાન, ભારતે આફ્રિકન યુનિયનને G20 નું સભ્ય બનવામાં મદદ કરી હતી. જોકે, વિશ્વના ત્રણ સૌથી શક્તિશાળી નેતાઓ – યુએસ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ, ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ અને રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન – આ સમિટમાંથી ગેરહાજર છે. પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે વિશ્વના ત્રણ સૌથી શક્તિશાળી નેતાઓ આ સમિટમાં કેમ હાજરી આપી રહ્યા નથી?
ટ્રમ્પે શ્વેત ખેડૂતો પરના અત્યાચારનો મુદ્દો ઉઠાવીને પોતાને દૂર રાખ્યા
અમેરિકા G20 નું સ્થાપક સભ્ય છે અને આગામી પ્રમુખપદ ધરાવે છે, જેના કારણે તેની ગેરહાજરી વધુ ચિંતાજનક બની છે. અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે અગાઉ કહ્યું હતું કે તેઓ G20 સમિટમાં હાજરી આપશે નહીં. તેમણે આરોપ લગાવ્યો હતો કે દક્ષિણ આફ્રિકામાં શ્વેત ખેડૂતો પર અત્યાચાર થઈ રહ્યો છે. ટ્રમ્પે સોશિયલ મીડિયા પર પોસ્ટ કરીને દાવો કર્યો હતો કે નવા જમીન સુધારણા કાયદાને કારણે દક્ષિણ આફ્રિકામાં શ્વેત ખેડૂતો વંશીય અત્યાચારનો સામનો કરી રહ્યા છે. જોકે, સમિટના એક દિવસ પહેલા, ટ્રમ્પે પોતાનું વલણ બદલ્યું. અમેરિકાએ તેના કાર્યકારી રાજદૂત માર્ક ડી. ડિલાર્ડને સમિટના અંતિમ સત્રમાં હાજરી આપવા મોકલ્યા.
ધરપકડના ભયને કારણે પુતિન હાજર રહ્યા ન હતા
રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન પણ દક્ષિણ આફ્રિકામાં હાજરી આપી ન હતી. આનું કારણ એકદમ સ્પષ્ટ છે: આંતરરાષ્ટ્રીય ફોજદારી અદાલત (ICC) એ યુક્રેન યુદ્ધ અંગે પુતિન સામે ધરપકડ વોરંટ જારી કર્યું છે. દક્ષિણ આફ્રિકા રોમ કાયદાનું સભ્ય છે, જેનો અર્થ છે કે તે ICC વોરંટનું પાલન કરવા માટે કાયદેસર રીતે બંધાયેલ છે. આનો અર્થ એ છે કે જો પુતિન G20 માં હાજરી આપી હોત, તો દક્ષિણ આફ્રિકા કાયદેસર રીતે તેમની ધરપકડ કરવા માટે બંધાયેલ હોત. આ જ કારણ છે કે તેઓ દક્ષિણ આફ્રિકામાં 2023 માં યોજાયેલા BRICS સમિટમાં પણ હાજરી આપી ન હતી.
શી જિનપિંગની તબિયત બગડી ગઈ, તેથી તેમણે હાજરી આપી નહીં
ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ પણ આ વખતે G20 સમિટથી દૂર રહેશે. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, તેમની તબિયત સારી નથી, તેથી તેમણે વડા પ્રધાન લી કેકિયાંગને તેમના પ્રતિનિધિ તરીકે મોકલ્યા છે. ચીન અને દક્ષિણ આફ્રિકા વચ્ચે મજબૂત વેપાર સંબંધો છે. શી જિનપિંગે 2023ના બ્રિક્સ સમિટ માટે દક્ષિણ આફ્રિકાની પણ મુલાકાત લીધી હતી, જેના કારણે આ વખતે તેમની ગેરહાજરી વધુ નોંધપાત્ર બની છે.
ત્રણેયની ગેરહાજરીથી ભારતનું મહત્વ વધી ગયું છે
ટ્રમ્પ, પુતિન અને શી જિનપિંગ જેવા મુખ્ય નેતાઓની ગેરહાજરીથી આ G20 સમિટમાં ભારતની ભૂમિકા વધુ મહત્વપૂર્ણ બની ગઈ છે. વિશ્વ જોશે કે પીએમ મોદી વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર પોતાના વિચારો કેવી રીતે રજૂ કરે છે અને ઉભરતા દેશોના અવાજોને કેવી રીતે મજબૂત બનાવે છે.
