અમેરીકામાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પનું શાસન શરૂ થઈ ચૂક્યુ છે. રાષ્ટ્ર પ્રમુખની ખુરશી પર બેઠા બાદ આખા વિશ્વમાં ખળભળાચ મચી જવા પામ્યો છે. એક એક નિર્ણય લેવાથી ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ ચર્ચાનું કેન્દ્ર બન્યા છે. ટ્રમ્પે કેનેડા અને મેક્સિકો જેવા પાડોશી દેશો પર ભારે ભરખમ ટેરિફ લગાવીને ખળભળાટ મચાવી દીધો છે. ચીન પર પણ 10 ટકા ટેરિફ લગાવવામાં આવી છે. આ સિવાય ટ્રમ્પના ભારે દબાણ વચ્ચે પનામાએ ચીનને ભારે ઝટકો આપ્યો છે.
પનામા કેનાલને લઈને ટ્રમ્પના દબાણની વચ્ચે પનામાના રાષ્ટ્ર પ્રમુખ જોર સાઉલ મુલિનોએ કહ્યું કે, અમારો દેશ ચીનની મહત્વકાંક્ષી યોજના બેલ્ડ એન્ડ રોડ (BRI)ને રિન્યૂ નહીં કરે. પનામા 2017માં ચીનની આ યોજનાથી જોડાયેલું હતું. પરંતુ, હવે પનામાના રાષ્ટ્ર ,પ્રમુખની આ જાહેરાત બાદ સ્પષ્ટ છે કે, પનામા જલ્દી ચીનની આ યોજનાથી બહાર નીકળવા જઈ રહ્યું છે. હવે પનામા ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ સહિત નવા રોકાણ પર અમેરિકાની સાથે મળીને કામ કરશે. અમારી સરકાર પનામા પોર્ટ્સ કંપનીનું ઑડિટ કરશે. આ કંપની પનામા નહેરના બે બંદરોને ઓપરેટ કરનારી ચીનની કંપની સાથે જોડાયેલી છે. અમે પહેલાં ઑડિટ પૂર્ણ થવાની રાહ જોવી પડશે.
પનામા કેનાલને લઈ પાછલા ઘણા સમયથી અમેરીકા, ચીન અને પનામામાં તણાવ જોવા મળી રહ્યા છે. વાસ્તવમાં વાત ત્યારે શરૂ થઈ જ્યારે રાષ્ટ્ર પ્રમુખ ટ્રમ્પે કહ્યું કે, અમેરિકાના પનામાને પરત લઈને રહીશું અને તેના માટે અમે કંઈક મોટું પગલું લેવા જઈ રહ્યાં છીએ. પત્રકારો સાથે વાતચીતમાં કહ્યું કે, પનામા જ ચીનને ચલાવી રહ્યું છે જોકે, આ નહેર ચીનને સોંપવામાં નહતી આવી. પનામા નહેર સમજ્યા વિના પનામાને સોંપી દેવામાં આવી હતી. પરંતુ, તેઓએ કરારનું ઉલ્લંઘન કર્યું અને અમે તેને પરત લઈને રહીશું. જેના માટે અમુક મોટા પગલાં લેવા જઈ રહ્યાં છીએ. આ પહેલાં પનામા નહેરને લઈને ટ્રમ્પે કહ્યું હતું કે, અમારી નૌસેના અને કારોબારી સાથે ખૂબ અયોગ્ય વ્યવહાર કરવામાં આવ્યો છે. આ પ્રકારની વસ્તુઓને તુરંત બંધ કરી દેવી જોઈએ. જો પનામાનું સુરક્ષિત, કુશળ અને વિશ્વસનીય રીતે સંચાલન નથી થતું તો અમે માંગ કરીશું કે, પનામા નહેર અમને સંપૂર્ણ રીતે પરત કરવામાં આવે.
જણાવી દઈએ કે પનામા નહેરના સંચાલનમાં ચીનની સરકારની સ્પષ્ટ ભૂમિકાનું કોઈ પ્રમાણ નથી પરંતુ, પનામામાં ચીની કંપનીઓની સારી એવી હાજરી છે. ઓક્ટોબર 2023થી સપ્ટેમ્બર 2024 સુધી પનામાથી થઈને પસાર થતાં જહાજોમાં 21.4 ટકા ઉત્પાદન ચીનનું હતું. ચીને અમેરિકા બાદ પનામા નહેરનો સૌથી વધારે ઉપયોગ કરનાર દેશ છે. હાલના વર્ષોમાં ચીને નહેર પાસે બંદર અને ટર્મિનલોમાં પણ ભારે રોકણ કર્યું છે. નહેર સાથે જોડાયેલા બંદરમાંથી બે વર્ષ 1997થી જ ચીની કંપની હચિસન પોર્ટ હોલ્ડિંગ્સની સહાયક કંપની સંચાલન કરી રહી છે. આ બંદર છે પ્રશાંત મહાસાગર તટ પર સ્થિત બાલ્બોઆ અને એટલાંટિકના તટ પર સ્થિત ક્રિસ્ટોબલ બંદર.
