નવી દિલ્હી: સરકારે એવી અટકળોને ફગાવી દીધી હતી કે 2,000 રૂપિયાની નોટો બંધ કરવામાં આવશે. નાણાં રાજ્યમંત્રી અનુરાગ ઠાકુરે મંગળવારે રાજ્યસભામાં પ્રશ્નકાળ દરમિયાન આવી અટકળોને ફગાવી દીધી હતી અને કહ્યું હતું કે, ‘વાસ્તવિક લાગણી હવે બહાર આવી છે. જે પણ ચિંતા વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી, મને લાગે છે કે તમારે ચિંતા ન કરવી જોઈએ. આ અગાઉ એસપીના વિશંભરપ્રસાદ નિશાદે કહ્યું હતું કે 2 હજાર રૂપિયાની નોટ ચાલવાને કારણે કાળું નાણું વધી ગયું છે. તેમણે સવાલ ઉઠાવ્યો કે દેશની જનતામાં મૂંઝવણ છે કે શું 2,000 રૂપિયાની નોટો બંધ થવાની છે અને તેના બદલે 1000 રૂપિયાની નોટો બદલાઈ રહી છે?
પ્રશ્નોત્તરીકાળ દરમિયાન વિવિધ પૂરક પ્રશ્નોના જવાબમાં ઠાકુરે દેશની અર્થવ્યવસ્થા માટે નોટબંધીને ફાયદાકારક નિર્ણય ગણાવ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે તેનાથી માત્ર ચલણની માત્રામાં વધારો થયો નથી, પરંતુ બનાવટી ચલણ બંધ થયું છે. ઉપરાંત, ડિજિટલ ચુકવણીમાં વધારો નોંધાયો છે. ઠાકુરે ડિમોનેટાઇઝેશનના નિર્ણયની અસરને લગતા પૂરક પ્રશ્નના જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે, પાંચ કારણોસર સરકારે 1000 અને 500 રૂપિયાની નોટોના માન્ય ચલણને સમાપ્ત કરવાનો નિર્ણય 8 નવેમ્બર, 2016ના રોજ લીધો હતો.
અનુરાગ ઠાકુરે જણાવ્યું હતું કે કાળા નાણાંને દૂર કરવા અને ડિજિટાઇઝેશનને પ્રોત્સાહન આપવા, નકલી ચલણની સમસ્યાનો સામનો કરવા, આતંકવાદીઓને ધીરાણ આપવાના મૂળમાં પ્રહાર કરવા, અનૌપચારિક અર્થવ્યવસ્થાને ઔપચારિક અર્થતંત્રમાં પરિવર્તિત કરવા અને ભારતને નીચી રોકડ ધરાવતી અર્થવ્યવસ્થા બનાવવાના હેતુ સાથે નોટબંધી કરવામાં આવી હતી. આ નિર્ણય દ્વારા અર્થવ્યવસ્થામાં 4 નવેમ્બર, 2016ના રોજ રૂપિયા 17741.87 અબજની નોટો ચલણમાં હતી, 2 ડિસેમ્બર, 2019 ના રોજ તેનું વોલ્યુમ વધીને 22356.48 અબજ રૂપિયા થઈ છે. ઠાકુરે કહ્યું કે નોટબંધી અને ત્યારબાદના ડિજિટાઇઝેશન અને અનૌપચારિક અર્થવ્યવસ્થામાં રોકડનો ઉપયોગ નહીં થવાના કારણે રૂ .3046.05 અબજની નોટોનું કામકાજ ઘટ્યું છે.
નોટબંધી પછી બનાવટી નોટો ઘટાડા અંગે તેમણે જણાવ્યું હતું કે આરબીઆઈએ માહિતી આપી છે કે બેંકિંગ સિસ્ટમમાં વર્ષ 2016-17 દરમિયાન7.62 લાખની નોટો, 2017-18માં 5.22 લાખ અને 2018-19માં 3.17 લાખની બનાવટી નોટોની ઓળખ કરવામાં આવી છે. એટલે કે નોટબંધી પછી નકલી ચલણ પર લગામ કસાઈ છે. આતંકવાદ સામે નોટબંધીની સકારાત્મક અસર અંગે ઠાકુરે જણાવ્યું હતું કે, 1000 અને 500 રૂપિયાની નોટોની નોટબંધી પછી આતંકવાદીઓ પાસે રહેલી મોટાભાગની રોકડ નકામી થઈ ગઈ હતી
ઠાકુરે કાળા નાણાં વિરુદ્ધના અભિયાનમાં સફળતાનો ઉલ્લેખ કરતાં કહ્યું કે નવેમ્બર 2016 થી માર્ચ 2017 દરમિયાન, આવકવેરા વિભાગની 900 ટીમોએ રૂ. 636 કરોડની રોકડ અને 7961 કરોડની દાવેદારીની આવક સહિતની શોધ અને જપ્તી કાર્યવાહી હાથ ધરી હતી. મૂડીઝ રેટિંગ મુજબ નોટબંધી પછી ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાના પ્રદર્શનમાં ઘટાડોના પૂરક પ્રશ્નના જવાબમાં ઠાકુરે કહ્યું કે મૂડીઝે વર્ષ 2016 પછી ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાના રેટિંગમાં ઘટાડો કર્યો નથી. ઉપરાંત, નોટબંધી પછી આવકવેરો ભરનારાઓની સંખ્યા 6.14 કરોડથી વધીને 8.14 કરોડ થઈ ગઈ છે.
