ગુજરાત સરકારનું જાહેર દેવું 3.51 લાખ કરોડ

ગુજરાતમાં નવી ચૂંટાયેલી ભૂપેન્દ્ર પટેલ સરકારે 2023-24 માટે ₹916.87 કરોડના સરપ્લસ સાથે ‘નો-ટેક્સ’ બજેટ રજૂ કર્યું હતું, તેમ છતાં નાણાકીય વર્ષ માટે બજેટની ફાળવણી 23 ટકા વધીને ₹3,01,022 કરોડ થઈ હતી. શુક્રવારે વિધાનસભામાં બજેટ રજૂ કરતાં રાજ્યના નાણામંત્રી કનુભાઈ દેસાઈએ જણાવ્યું હતું કે, “ગુજરાત સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા વિવિધ પગલાંને કારણે રાજ્યની અર્થવ્યવસ્થા પરની પ્રતિકૂળ અસર નોંધપાત્ર રીતે ઓછી થઈ છે. રાજ્યની અર્થવ્યવસ્થાએ તેની વૃદ્ધિની ગતિ પાછી મેળવી છે,” જ્યારે રાજ્યના વિકાસને વધુ વેગ આપવા માટે વર્તમાન કર દરોમાં કોઈ ફેરફાર અને વર્ષ માટે કોઈ નવા કરની દરખાસ્ત કરાઇ નથી. વર્ષ 2023-24 માટે વિકાસલક્ષી ખર્ચ ₹1,91,010 કરોડનો અંદાજ છે અને બિન-વિકાસલક્ષી ખર્ચ વર્ષ માટે ₹1,04,949 કરોડનો અંદાજ છે. વર્ષ દરમિયાન, સરકાર જાહેર ઋણમાં ₹68,000 કરોડ એકત્ર કરવા માગે છે.

31 માર્ચ, 2023ના રોજ રાજ્યની કુલ જાહેર દેવાની સ્થિતિ ₹3,39,683 કરોડ હોવાનો અંદાજ છે, જે GSDP(ગ્રોસ સ્ટેટ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ)ના 15.02 ટકા જેટલું છે. એક અંદાજ પ્રમાણે આ એક દાયકા કરતાં વધુ સમયગાળામાં ગ્રોસ પબ્લિક ડેટ-ટુ-જીએસડીપીનો સૌથી નીચો દર છે. ઉપરાંત, દેવાની કિંમત 2004-05 થી 10.79 ટકાથી વધીને 2021-22માં 7.75 ટકા થઈ છે અને 2022-23 માં 7.63 ટકા થવાની ધારણા છે. તેના મધ્યમ ગાળાના રાજકોષીય નીતિ નિવેદનમાં, ગુજરાત સરકારે 2023-24 માટે જાહેર દેવું વધીને ₹3.81 લાખ કરોડ, 2024-25 માટે ₹4.33 કરોડ અને 2025-26 માટે ₹4.80 કરોડનું GSDP ની ટકાવારી તરીકે જાહેર દેવું હોવાનો અંદાજ મૂક્યો છે. અનુક્રમે 14.88 ટકા, 14.92 ટકા અને 14.59 ટકા. GSDP 2022-23 માટે ₹22.62 લાખ કરોડ (સુધારિત અંદાજ) થી વધીને 2023-24માં ₹25.63 લાખ કરોડ અને 2025-26માં ₹33 લાખ કરોડ થવાનો અંદાજ છે. ઉલ્લેખનીય છે કે ગુજરાત સરકાર દ્વારા ગઈ કાલે જે બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યું તે ગુજરાતના ઇતિહાસનું સૌથી મોટું બજેટ છે ત્યારે તેની સામે સરકાર માથે દેવું પણ આરબીઆઇ દ્વારા નક્કી કરેલ ધારાધોરણ મુજબ ઓછું છે.