મુંબઈ: માનવી અને સંગીતનો સંબંધ બહુ જૂનો છે, કદાચ આપણે સંસ્કારી બન્યા ત્યારથી કે એનાથી પણ પહેલાં. ધૂન હંમેશા માનવ મન પર વિશેષ અસર કરે છે. તેથી જ સંગીતનો ઉપયોગ આજે ઉપચાર તરીકે પણ થાય છે. ફિલ્મો અને સંગીતનો સંબંધ હ્રદય અને ધબકારા જેવો છે. આજે કોઈ પણ વ્યક્તિ સંગીત વગરની ફિલ્મની કલ્પના કરી શકતી નથી. હુસ્ન લાલ અને ભગત રામ આ બોલિવૂડ જગતના પ્રથમ સંગીત નિર્દેશક હતા. આજે એ હુસ્નલાલની પુણ્યતિથિ છે. ચાલો જાણીએ તેમના વિશે કેટલીક વાતો…
હુસ્નલાલ અને ભગત રામ વિશે
હુસ્નલાલ અને ભગતરામ બે ભાઈઓ હતા. હુસ્ન લાલ એક પ્રખ્યાત વાયોલિનવાદક, ગાયક અને ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીતના સંગીતકાર હતા, જોકે તેઓ ગાયક તરીકે ઓછા જાણીતા છે. તે જ સમયે ભગતરામને હાર્મોનિયમ વાદક માનવામાં આવતા હતા. હુસ્નલાલનો જન્મ 8 એપ્રિલ 1920ના રોજ જલંધર, પંજાબમાં થયો હતો. બંને ભાઈઓએ પંડિત દિલીપ ચંદ્ર વેદી પાસેથી શાસ્ત્રીય સંગીતના પાઠ લીધા હતા.
આ સંગીતકાર જોડીને પહેલો બ્રેક 1944માં આવેલી ફિલ્મ ‘ચાંદ’થી મળ્યો હતો. આ ફિલ્મનું ગીત ‘દો દિલો કી યે દુનિયા’ ઘણું ફેમસ થયું હતું. આ ફિલ્મમાં શશિકલા, બેગમ પારા અને પ્રેમ અદીબ મુખ્ય ભૂમિકામાં હતા. જોકે, આ ફિલ્મ ફ્લોપ ગઈ હતી.
આ ફિલ્મે ખ્યાતિ મેળવી
પહેલી ફિલ્મનું ગીત હિટ થયા પછી પણ આ જોડીને કામ મેળવવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો હતો. ત્યારબાદ 1948માં રીલિઝ થયેલી ફિલ્મ ‘પ્યાર કી જીત’ના ગીત ‘એક દિલ કે ટુકડે હજાર’એ ઘણી તાળીઓ જીતી હતી. આ ગીતની ધૂન પંડિત હુસ્નલાલ અને ભગત રામે રચી હતી. જોકે, આ પહેલા પણ તેણે 1947માં રિલીઝ થયેલી ‘મિર્ઝા સાહિબાન’ અને 1948માં રિલીઝ થયેલી ‘આજ કી રાત’માં કામ કર્યું હતું.
મહાત્મા ગાંધીના ગીત માટે સંગીત તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું
આ જોડીએ મહાત્મા ગાંધી માટે મો. રફીએ ગાયેલું ઐતિહાસિક ગીત ‘સુનો સુનો એ દુનિયાવાલો બાપુ કી યે અમર કહાની’ એકસાથે કમ્પોઝ કરવામાં આવ્યું હતું.
