મુંબઈ: બરાબર એક વર્ષ પહેલાં દેશના લોકો એક વસ્તુ પર મીટ માંડીને બેઠા હતાં. ચંદ્રયાન 2 ની નિષ્ફળનો વિચાર આવતો હતો. તે વસ્તુઓ પરેશાન કરતી હતી, નજર અવકાશમાં સફળતાની નવી વાર્તા લખી રહેલા વિક્રમ અને પ્રજ્ઞાન પર હતી જેમણે ચંદ્રયાન 3 મિશન હેઠળ ચંદ્ર પર મોકલવામાં આવ્યા હતા. 22મી ઓગસ્ટની સાંજથી બીજા દિવસની રાહ જોવાઈ રહી હતી. કાઉન્ટડાઉન શરૂ થયું અને 23મીએ સાંજે એક જ ઝાટકે ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોએ દુનિયાને પોતાની તાકાત બતાવી દીધી.
ભારત ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ સુધી પહોંચનાર પ્રથમ દેશ બન્યો
23 ઓગસ્ટ, 2023ના રોજ ભારત ચંદ્રયાન 3 મિશન દ્વારા ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરનાર ચોથો દેશ બન્યો અને ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ સુધી પહોંચનાર પ્રથમ દેશ બન્યો. પીએમ નરેન્દ્ર મોદીએ એ જ દિવસે જાહેરાત કરી હતી કે 23 ઓગસ્ટનો દિવસ દેશના સુવર્ણ અક્ષરોમાં કોતરાઈ ગયો છે અને હવે દેશ દર વર્ષે સફળતાની ઉજવણી કરશે. જે દિવસે શિવશક્તિ પોઈન્ટ દ્વારા અવકાશમાં નામ નોંધવામાં આવ્યું તે દિવસને નેશનલ સ્પેસ ડે નામ આપવામાં આવ્યું હતું.
ટચિંગ ધ મૂન ટચિંગ લાઈવ્સઃ ઈન્ડિયાઝ સ્પેસ સ્ટોરી
આજે ભારત તેનો પ્રથમ રાષ્ટ્રીય અવકાશ દિવસ ઉજવી રહ્યું છે. આ દિવસ દેશના અવકાશ સંશોધન ઇતિહાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થયો છે. ઈવેન્ટનો ઉદ્દેશ્ય યુવા પેઢીને અવકાશ વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજીના ક્ષેત્રમાં પ્રેરિત કરવાનો અને તેમાં સામેલ કરવાનો છે. આ વખતે વિષય લાગણીઓને પણ સ્પર્શે છે. આ વર્ષની ઉજવણીની થીમ ટચિંગ લાઈવ્સ બાય ટચિંગ ધ મૂનઃ ઈન્ડિયાઝ સ્પેસ સ્ટોરી છે. તે સમાજ અને ટેકનોલોજી પર અવકાશ સંશોધનની ઊંડી અસર દર્શાવે છે.
આ થીમ ભારતના અવકાશ કાર્યક્રમની સિદ્ધિઓ અને દેશના વિકાસમાં તેના યોગદાનને સ્વીકારવાની એક સરસ રીત છે. તે ચંદ્રયાન-1ની પણ યાદ અપાવે છે જે 2008માં ચંદ્રની સપાટી પર સફળતાપૂર્વક લેન્ડ થયું હતું. આ મિશન ભારતની અવકાશ સંશોધન યાત્રામાં એક મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નરૂપ હતું.
ચંદ્રની સપાટી એક સમયે મેગ્માનો મહાસાગર હતી
આજે 23મી ઓગસ્ટ 2024 છે અને બરાબર એક વર્ષ પહેલા ચંદ્રયાન-3 આપણા માટે ગૌરવ લાવ્યું હતું. એક વર્ષ વીતી ગયું અને યોગાનુયોગ આપણા પ્રજ્ઞાન દ્વારા એકત્ર કરાયેલ ડેટાએ વિશ્વને બીજી અદ્ભુત માહિતી આપી. એક ખૂબ જ સુંદર માહિતી જે તાજેતરમાં ‘નેચર’ નામના સંશોધન સામયિકમાં પ્રકાશિત થઈ છે. પ્રજ્ઞાન દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવેલા ડેટા પરથી એવું તારણ નીકળ્યું હતું કે શીતલ ચંદા કાકા પર ગરમ લાવા રેડતી હતી. જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલું વિશ્લેષણ ચંદ્ર પરની માટીના માપ પર આધારિત છે, જે પ્રજ્ઞાન રોવર દ્વારા રેકોર્ડ કરવામાં આવ્યું છે કારણ કે તેણે સમગ્ર સપાટી પર 100 મીટરની મુસાફરી કરી હતી.
ISRO ચીફે શું કહ્યું?
દેશને ઈસરોના અધ્યક્ષ એસ સોમનાથ પર ગર્વ છે. તેમણે એક ઈન્ટરવ્યુમાં કહ્યું હતું – જ્યાં સુધી સૂર્ય અને ચંદ્ર રહેશે ત્યાં સુધી ચંદ્રયાન-3 ચંદ્ર પર હાજર રહેશે… અને જે રીતે વિશ્વ પ્રજ્ઞાન દ્વારા મોકલવામાં આવેલા ડેટા અને માહિતીની તપાસ, સમજણ અને વિશ્લેષણ કરી રહ્યું છે, તેનું મૂલ્યાંકન કરી રહ્યું છે અને તેનું વિશ્લેષણ કરીએ તો ચોક્કસપણે કહી શકાય કે આપણું ચંદ્રયાન 3 ચોક્કસપણે દેશને ગૌરવ અપાવી રહ્યું છે.
