PM મોદીની અમેરિકા મુલાકાત દરમિયાન ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે ઘણા મહત્વપૂર્ણ કરારો પર હસ્તાક્ષર થયા છે. આ દ્વિપક્ષીય બેઠકમાં ટ્રમ્પે પીએમ મોદીને કહ્યું કે ભારત હવે અમેરિકા પાસેથી વધુ તેલ અને ગેસ ખરીદશે. ટ્રમ્પ માને છે કે આનાથી બંને દેશો વચ્ચે વેપાર ખાધ ઘટાડવામાં મદદ મળશે. એટલું જ નહીં, આ પછી વિદેશ સચિવે પણ નિવેદન આપીને તેની પુષ્ટિ કરી. આવી સ્થિતિમાં, એ વિચારવા જેવું છે કે જો ભારત અમેરિકા પાસેથી વધુ તેલ ખરીદશે તો મુસ્લિમ દેશોનું શું થશે? એટલે કે, આ સોદાની મુસ્લિમ દેશો પર કેટલી અસર પડશે.
પહેલા જાણીએ કે ભારતના વિદેશ સચિવે શું કહ્યું? જે બાદ આ ચર્ચા શરૂ થઈ. તાજેતરમાં, વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિશ્રીએ જણાવ્યું હતું કે અમેરિકાથી તેલ અને ગેસની આયાત વાર્ષિક 15 અબજ ડોલરથી વધારીને 25 અબજ ડોલર કરવાની શક્યતા છે. આવી સ્થિતિમાં પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે જો ભારત અમેરિકા સાથે વેપારમાં લગભગ 10 ડોલરનો વધારો કરે છે, તો મુસ્લિમ દેશો પર તેની કેટલી અસર પડશે.
ભારત કયા દેશો પાસેથી તેલ ખરીદે છે?
બીબીસીના અહેવાલ મુજબ, આર્થિક નિષ્ણાતો કહે છે કે ભારત વિશ્વના 30 થી વધુ દેશોમાંથી તેલ ખરીદે છે. આજે પણ ભારત વિશ્વમાં તેલનો ત્રીજો સૌથી મોટો ગ્રાહક અને બીજો સૌથી મોટો આયાતકાર દેશ છે. શક્ય તેટલા વધુ દેશો પાસેથી તેલ ખરીદવું એ ભારતની રાજદ્વારી નીતિનો એક ભાગ માનવામાં આવે છે. એટલા માટે અમેરિકાની સાથે, ભારત સાઉદી અરેબિયા, યુએઈ, રશિયા, ઇરાક અને કુવૈત જેવા ઘણા દેશોમાંથી તેલ આયાત કરે છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે ભારતનો વપરાશ એટલો બધો છે કે જો તે અમેરિકા તરફ વળે તો પણ અન્ય દેશોમાં તેનાથી બહુ ફરક નહીં પડે. આર્થિક નિષ્ણાત અને જાણીતા ઉર્જા નિષ્ણાત નરેન્દ્ર તનેજા કહે છે કે ભારત વિશ્વના 30 થી વધુ દેશોમાંથી તેલ અને ગેસની આયાત કરે છે. ભારત દરરોજ 55 લાખ બેરલ તેલનો ઉપયોગ કરે છે.
ભારત કોઈ એક દેશ પર નિર્ભર નથી
ભારત કોઈ એક દેશ પર નિર્ભર રહેવાનો પ્રયાસ કરતું નથી. કારણ કે ઘણી વખત યુદ્ધ, ભૂકંપ કે કોઈપણ કુદરતી આફતને કારણે તેલનો પુરવઠો બંધ થઈ જાય છે. એટલા માટે જ્યારે આપણે ઘણા દેશો પાસેથી તેલ ખરીદીએ છીએ, ત્યારે જો એક દેશમાં કોઈ અવરોધ આવે છે, તો બીજા દેશ પાસેથી ખરીદી વધારીને તેનું સંચાલન કરી શકાય છે. આ સોદામાં પણ ભારત આનો લાભ લેશે. ભારત કોઈપણ દેશ પાસેથી પુરવઠો નોંધપાત્ર રીતે ઘટવા દેશે નહીં અને અમેરિકા પાસેથી તેલ આયાત પણ કરશે.
મુસ્લિમ દેશો પર શું અસર પડશે?
જોકે, જો ભારત મુસ્લિમ દેશો પાસેથી ઓછું તેલ ખરીદવાનું શરૂ કરે તો પણ તેની કોઈ ખાસ અસર નહીં પડે. કારણ કે સાઉદી અરેબિયા, યુએઈ જેવા ઘણા ખાડી દેશો તેલ આધારિત અર્થતંત્રમાં ફેરફાર કરવા માંગે છે. કારણ કે આ બધા દેશોને સમજાયું છે કે તેલ પર નિર્ભરતાનું કોઈ ભવિષ્ય નથી. એટલા માટે જો ભારત અમેરિકા પાસેથી વધુ તેલ ખરીદે છે તો તેની આ મુસ્લિમ દેશો પર બહુ અસર નહીં પડે. તે દેશો હવે તેલને બદલે અન્ય ઉત્પાદનો વેચવામાં વધુ રસ ધરાવે છે.
