અમદાવાદ: ખેડા જિલ્લામાં ચાલુ વર્ષે ખેડૂતોએ ડાંગર અને ઉનાળુ બાજરીના વાવેતરમાં નોંધપાત્ર રસ દાખવ્યો છે, જેના પરિણામે આ બંને પાકોના વાવેતર વિસ્તારમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. સરકારી આંકડાઓ અનુસાર, ગત વર્ષની તુલનામાં ચાલુ વર્ષે બાજરીના વાવેતરમાં 3013 હેક્ટર અને ડાંગરના વાવેતરમાં 3659 હેક્ટરનો વધારો થયો છે. ગત વર્ષે ખેડા જિલ્લામાં બાજરીનું વાવેતર 22715 હેક્ટરમાં અને ડાંગરનું વાવેતર 14242 હેક્ટરમાં થયું હતું, જ્યારે આ વર્ષે બાજરીનું વાવેતર 13 ટકા વધીને 25728 હેક્ટર અને ડાંગરનું વાવેતર ૨૫ ટકા વધીને 17901 હેક્ટર સુધી પહોંચ્યું છે. આ વધારાનું મુખ્ય કારણ લોકોમાં મિલેટ પાકો પ્રત્યે વધતી જાગૃતિ અને સરકાર દ્વારા લઘુતમ ટેકાના ભાવ (એમએસપી)માં કરવામાં આવેલો વધારો માનવામાં આવે છે.
ખેડા જિલ્લામાં ખેતીનું વૈવિધ્ય જોવા મળે છે, જેમાં શાકભાજી, કઠોળ અને ધાન્ય પાકોનું વાવેતર થાય છે. ચાલુ વર્ષે બાજરીના એમએસપી ભાવમાં રૂ. 125નો વધારો થયો છે, જેના કારણે 100 કિલો બાજરીનો ભાવ રૂ. 2625 નક્કી થયો છે. તેવી જ રીતે, ડાંગરના એમએસપી ભાવમાં રૂ. 117નો વધારો થયો છે, અને હવે 100 કિલો ડાંગરનો ભાવ રૂ. 2300 થયો છે. આ નાણાકીય પ્રોત્સાહનો ખેડૂતોને ધાન્ય પાકો તરફ આકર્ષવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે. સરકારના અંદાજ મુજબ, આ વર્ષે ખેડા જિલ્લામાં બાજરીનું ઉત્પાદન 66892 મેટ્રિક ટન અને ડાંગરનું ઉત્પાદન 80554 મેટ્રિક ટન થવાની શક્યતા છે, જે ખેતીની આર્થિક સમૃદ્ધિ માટે સકારાત્મક સંકેત આપે છે.
જોકે, ખેડા જિલ્લામાં મગફળીના વાવેતરમાં આ વર્ષે થોડો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. ગત વર્ષે 2023-24માં 512 હેક્ટરમાં મગફળીનું વાવેતર થયું હતું, જ્યારે આ વર્ષે તે 24 હેક્ટર ઘટીને 488 હેક્ટર થયું છે. જિલ્લાના કપડવંજ તાલુકામાં સૌથી વધુ 202 હેક્ટરમાં મગફળીનું વાવેતર થયું છે, જે દર્શાવે છે કે આ તાલુકો હજુ પણ મગફળીની ખેતીમાં અગ્રેસર છે.
ખેડા જિલ્લાના વિવિધ તાલુકાઓમાં ડાંગર અને બાજરીના વાવેતરની વિગતો પણ નોંધપાત્ર છે. ઉદાહરણ તરીકે, માતર તાલુકામાં ડાંગરનું સૌથી વધુ 7900 હેક્ટરમાં વાવેતર થયું છે, જ્યારે નડિયાદ તાલુકામાં બાજરીનું વાવેતર 9206 હેક્ટરમાં થયું છે, જે જિલ્લામાં સૌથી વધુ છે. અન્ય તાલુકાઓ જેવા કે ખેડા, મહેમદાવાદ, અને વસોમાં પણ ડાંગરનું નોંધપાત્ર વાવેતર જોવા મળ્યું છે, જ્યારે કપડવંજ, ઠાસરા અને કઠલાલમાં બાજરીનું વાવેતર વધુ પ્રમાણમાં થયું છે. આ આંકડાઓ દર્શાવે છે કે ખેડા જિલ્લાના ખેડૂતો પોતાની ખેતીની પદ્ધતિઓમાં વૈવિધ્ય અને નવીનતા અપનાવી રહ્યા છે.
સરકાર દ્વારા પૂરા પાડવામાં આવતા નાણાકીય પ્રોત્સાહનો અને બજારમાં મિલેટ પાકોની વધતી માંગને કારણે ખેડૂતો ધાન્ય પાકો તરફ વધુ આકર્ષાઈ રહ્યા છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, ખેડૂતો બજારની માંગ અને આર્થિક લાભોના આધારે પોતાની પસંદગીઓ બદલી રહ્યા છે. ભવિષ્યમાં, આ પ્રકારના વલણો ખેડા જિલ્લાની ખેતીની દિશા નક્કી કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવશે.
