ગુજરાતમાં રાજકોટ લોકસભા સીટ પર જંગ છે. અહીં ક્ષત્રિય સમાજે ભાજપના ઉમેદવાર પરષોત્તમ રૂપાલાની ટિકિટ રદ કરવાની માંગ કરી છે. રાજકોટ સહિત સમગ્ર ગુજરાતમાં ક્ષત્રિય સમાજને ખુશ કરવા ભાજપ રૂપાલાને હટાવવાનો નિર્ણય લઈ શકે છે તેવું અનુમાન લગાવવામાં આવી રહ્યું છે. પરંતુ બીજી તરફ ખુદ પરષોત્તમ રૂપાલાએ આ વાતને નકારી કાઢી છે અને દાવો કર્યો છે કે તેઓ આ બેઠક પરથી ચૂંટણી લડશે અને જીતશે પણ. જ્યારે રૂપાલા સામે ક્ષત્રિય સમાજની માંગ હવે રાજ્યવ્યાપી અને ત્યાંથી પણ દેશભરમાં ઉઠી રહી છે.
રૂપાલાને બદલવું કે નહીં એ ભારતીય જનતા પાર્ટી માટે અઘરી બાબત બની ગઈ છે. ભાજપના સૂત્રોના જણાવ્યા મુજબ રૂપાલાની બદલીને કારણે પાટીદાર સમાજમાં નારાજગી સર્જાય તેવી દહેશત છે. સૌરાષ્ટ્રમાં પાટીદાર અને ક્ષત્રિય સમાજ વચ્ચેની સામાજિક લડાઈ બે દાયકા જૂની છે. જો તેમના સ્થાને પરષોત્તમ રૂપાલાને લેવામાં આવે તો આ લડાઈ વધી શકે છે. ભાજપના ખડતલ ક્ષત્રિયો કરતાં પાટીદારો પરિણામો અંગે વધુ નિર્ણાયક છે.
રૂપાલાને હટાવવાની શું અસર થશે?
પરષોત્તમ રૂપાલાની ઉમેદવારી પાછી ખેંચવાની માંગણી તેજ બની છે પરંતુ આ નિર્ણય ભાજપ માટે ઘણો મુશ્કેલ સાબિત થઈ શકે છે. ક્ષત્રિય સમાજનો દાવો છે કે જો ભાજપ આ નિર્ણય પાછો નહીં ખેંચે તો તેઓ ગુજરાતની 8 બેઠકો પર નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવશે. પરંતુ આ થોડી અતિશયોક્તિ હશે. લોકસભાની ચૂંટણીમાં ક્ષત્રિય સમાજ કોઈ પણ બેઠક પર ભાજપને સીધું મોટું નુકસાન કરે તેવી શક્યતા બહુ ઓછી છે, પરંતુ રૂપાલાની ટિકિટ કપાઈ જવાથી પાટીદાર સમાજ નારાજ થાય તો ભાજપને મોટું નુકસાન વેઠવું પડી શકે છે.
સૌરાષ્ટ્ર, મધ્ય ગુજરાત અને ઉત્તર ગુજરાતમાં કડવા પાટીદારો અને સૌરાષ્ટ્ર અને દક્ષિણ ગુજરાત અને મધ્ય ગુજરાતમાં લેઉવા પાટીદારોની મોટી વસ્તી છે. કેટલીક બેઠકો પર પાટીદાર સમાજ નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે. જો રૂપાલાને ભાજપ દ્વારા હટાવી દેવામાં આવે છે અને તેમનો સંદેશો પાટીદાર સમાજમાં ભાજપ વિરોધી છે તો તેમાં કોઈ શંકા નથી કે ભાજપ માટે 26 લોકસભા બેઠકો જીતવી મુશ્કેલ બની જશે. રાજકોટ લોકસભા બેઠક પર ક્ષત્રિય સમાજના મતદારોની સંખ્યા 22 લાખની સામે 1.80 લાખ હોવાનો અંદાજ છે, જેની સરખામણીમાં પાટીદાર સમાજના મત 7 લાખથી વધુ છે, જે તદ્દન સૂચક છે.
સૌરાષ્ટ્રમાં પાટીદાર vs ક્ષત્રિય
પોપટભાઈ સોરઠીયા 1985ની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસના ઉમેદવાર તરીકે ચૂંટાયા હતા. નવા સત્તા સમીકરણમાં ક્ષત્રિયોનું કદ વધ્યું અને પાટીદારોનું કદ ઘટ્યું, જેની સીધી અસર જ્ઞાતિના સમીકરણોથી ઝઝૂમી રહેલા સૌરાષ્ટ્રમાં જોવા મળી. અહીં પાટીદારો અને ક્ષત્રિયો વચ્ચે હિંસક અથડામણ થઈ હતી.
આ સમય દરમિયાન, જામનગર જિલ્લાની કાલાવડ બેઠકના અપક્ષ ધારાસભ્ય ભીમજીભાઈ પટેલની એસટી બસ સ્ટેશન પર છરીના ઘા મારીને હત્યા કરવામાં આવી હતી અને એક ક્ષત્રિય યુવકને દોષી ઠેરવવામાં આવ્યો હતો. આ ઉપરાંત ભાવનગર જિલ્લાના ચૌમલ ગામમાં પટેલો દ્વારા ત્રણ ગરાસિયાઓની હત્યા કરવામાં આવી હતી, જેના બદલામાં માનગઢ (ભાવનગર)માં ધાર્મિક વિધિથી પરત ફરી રહેલા પાટીદારોના ટ્રેક્ટરોને નિશાન બનાવવામાં આવ્યા હતા, જેમાં 11 પાટીદારોના મોત થયા હતા. જેના કારણે પાટીદારો અને ક્ષત્રિયો વચ્ચેનું અંતર વધ્યું.
કોંગ્રેસના ધારાસભ્યની હત્યા કરવામાં આવી હતી
આ પછી, 15 ઓગસ્ટ, 1988 ના રોજ, ગોંડલની સંગ્રામસિંહ હાઈસ્કૂલમાં સ્વતંત્રતા દિવસના કાર્યક્રમ દરમિયાન, 22 વર્ષીય ક્ષત્રિય યુવક અનિરુદ્ધસિંહ જાડેજા (પસલી)એ કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય પોપટભાઈ સોરઠીયાની નજીકથી ગોળી મારીને હત્યા કરી હતી. પપટભાઈ સોરઠીયાની હત્યાના એક વર્ષ બાદ 26 નવેમ્બર 1989ના રોજ પડધરીના હડમતીયા ગામમાં પીઢ પાટીદાર નેતા અને પૂર્વ આરોગ્ય મંત્રી વલ્લભભાઈ પટેલની હત્યા કરવામાં આવી હતી. હત્યાના આરોપી યુવકનું નામ પણ અનિરુદ્ધ સિંહ હતું.
આ પછી 15 એપ્રિલ 1995ના રોજ આશાપુરા ડેમ પાસ પાસેથી જેન્તીભાઈ વડોદરિયાની હત્યા કર્યા બાદ લાશ મળી આવી હતી. તેઓ યુવા અને આશાસ્પદ પાટીદાર નેતા હતા. કેશુભાઈએ કાલાવડ, ગોંડલ અને ટંકારા બેઠકો પરથી ચૂંટણી લડીને પોતાને એક પાટીદાર નેતા તરીકે સ્થાપિત કર્યા, જ્યાં એક પાટીદાર ધારાસભ્યની હત્યા થઈ હતી, અને તેઓ મુખ્યમંત્રી પદ સુધી પણ પહોંચ્યા હતા.
બંને સમાજના મતદારો ભાજપની પરંપરાગત વોટબેંક
સૌરાષ્ટ્રના રાજકારણમાં પાટીદાર અને ક્ષત્રિય સમાજ વચ્ચે વર્ષોથી શીતયુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે. આજે પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે પરંતુ જૂની વાતો આજે પણ લોકોના દિલમાં જીવંત છે. સમયની સાથે ભાજપ પાટીદાર અને ક્ષત્રિય સમાજને મનાવવામાં સફળ રહ્યું છે અને ભાજપ બંને સમાજના મતદારોને પોતાની પરંપરાગત વોટ બેંક માની રહી છે. જો ભાજપ ક્ષત્રિય સમાજના સમર્થનમાં કોઈ નિર્ણય લેશે તો પાટીદાર સમાજ તેનાથી નારાજ થાય તેવી પૂરી સંભાવના છે, જેની ભાજપને મોટી અસર થઈ શકે છે.
