પાકિસ્તાનના વિદેશ મંત્રી 12 વર્ષ બાદ ભારતમાં છે. બિલાવલ ભુટ્ટો ઝરદારી એસસીઓની બેઠકમાં ભાગ લેવા માટે ગોવા પહોંચી ગયા છે. શરૂઆતમાં પાકિસ્તાને તાણ બતાવ્યું. ત્યારે અચાનક જાહેરાત કરી કે વિદેશ મંત્રી બિલાવલ ભારત જશે. સવારે ગોવા જતા પહેલા બિલાવલે એક વીડિયો મેસેજ ટ્વિટ કર્યો હતો. બિલાવલે કહ્યું કે તેમની ગોવાની મુલાકાત એ વાતનો પુરાવો છે કે પાકિસ્તાન SCOને કેટલું મહત્વ આપે છે. શું પાકિસ્તાન ખરેખર આ આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાને આટલું મહત્વ આપે છે? કે પછી તે ભારતથી ‘ડરીને’ અહીં પહોંચ્યો છે!
પહેલા SCO વિશે વાત કરીએ. 1991માં સોવિયેત યુનિયનના વિઘટન પછી, રશિયાને ચીનને ડર લાગવા લાગ્યો કે તે નાના નવા દેશો પર કબજો કરી શકે છે. 1996 માં, ચીનના શાંઘાઈ શહેરમાં તેની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી, ત્યારબાદ શાંઘાઈ સહકાર સંગઠનની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. જેનું નામ ‘Shanghai 5’ રાખવામાં આવ્યું છે. રશિયા, ચીન, કઝાકિસ્તાન, કિર્ગિસ્તાન અને તાજિકિસ્તાન તેના સભ્ય બન્યા.
On my way to Goa, India. Will be leading the Pakistan delegation at the Shanghai Cooperation Organization CFM. My decision to attend this meeting illustrates Pakistan’s strong commitment to the charter of SCO.
During my visit, which is focused exclusively on the SCO, I look… pic.twitter.com/cChUWj9okR
— BilawalBhuttoZardari (@BBhuttoZardari) May 4, 2023
વર્ષ 2001 માં, ઉઝબેકિસ્તાન જોડાતાની સાથે જ તેનું નામ બદલીને SCO કરવામાં આવ્યું. વર્ષ 2017માં ભારત અને પાકિસ્તાન તેમાં સ્થાયી સભ્યો તરીકે જોડાયા હતા. આ સંગઠનનું મુખ્ય કામ આતંકવાદી ગતિવિધિઓને કાબૂમાં લેવાનું, ધાર્મિક ઉગ્રવાદને ઘટાડવાનું અને દેશમાં ફેલાતા અલગતાવાદને રોકવાનું છે.
ચીન સાથે મિત્રતાની મજબૂરી
જો ચીન કોઈપણ સંગઠનનું મુખ્ય સભ્ય છે તો પાકિસ્તાન ખુશ થશે. અફઘાનિસ્તાન, ચીન અને રશિયામાં આવા ઘણા પ્રોજેક્ટ છે, જેમાં પાકિસ્તાન પણ છે. આવી સ્થિતિમાં તે આ સંગઠનથી અલગ થવા માંગશે નહીં. રશિયા પણ પાકિસ્તાનને ઓછી કિંમતે ક્રૂડ ઓઈલ આપી રહ્યું છે. તે તેણીને પણ નારાજ કરવા માંગતો નથી.
Our FM has landed in Goa, India to attend the SCO summit. #PakFMatSCO pic.twitter.com/a6BhrHuNsM
— Kasim Gilani (@KasimGillani) May 4, 2023
આતંકવાદના નામે ભંડોળ
ભારત ચોક્કસપણે આતંકવાદનો મુદ્દો ઉઠાવશે. આવી સ્થિતિમાં, જો પાકિસ્તાન અહીં ન હોત તો તેના માટે પોતાનો બચાવ કરવો મુશ્કેલ હોત. બીજું કારણ ગરીબી છે. આ સંગઠનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય આતંકવાદને ખતમ કરવાનો છે. આતંકવાદ વિરોધીના નામે પાકિસ્તાન પહેલા પણ અમેરિકા પાસેથી કરોડો ડોલર લેતું રહે છે. તેની નજર SCO પર પણ છે, જ્યાં તે આતંકવાદ વિરોધી અભિયાનને ટાંકીને ભંડોળ મેળવી શકે.
પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થા આ સમયે ખાડે
પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થા આ સમયે ખાડે ગઈ છે. તે દેવું માં ગરદન ઊંડા છે. આ બેઠક દ્વારા પાકિસ્તાન ભારત સહિત અન્ય દેશો સાથે વેપાર પુનઃસ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ કરશે. અન્ય કારણ. રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ અને અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે વધી રહેલા તણાવ વચ્ચે દ્વિપક્ષીય વેપાર માટે સ્થાનિક ચલણનો ઉપયોગ કરવાની વાત ચાલી રહી છે. ચીન, રશિયા અને ભારત તેની તરફેણમાં છે. પાકિસ્તાનના રૂપિયાની હાલત ખૂબ જ ખરાબ છે. જો આમ થશે તો તેને ફાયદો થશે.
Crossing Wagah to Attari with the Pakistani delegation of journalists to cover the SCO in Goa where Foreign Minister Bilawal Bhutto Zardari is expected ! pic.twitter.com/P4dgKMDuQR
— Munizae Jahangir (@MunizaeJahangir) May 3, 2023
આ સૌથી મોટો ભય છે
આ બધા કારણો હોવા છતાં એક વાત એવી છે જેણે પાકિસ્તાનને ભારતમાં આવવા મજબૂર કર્યું છે. વાસ્તવમાં આ પાડોશી દેશ પર એકલા પડી જવાનો ડર છે, જે આતંકવાદ પર કાબૂ મેળવી શક્યો નથી. ભારતના રાજદ્વારી દબાણે પાકિસ્તાનના મનમાં ડર ભરી દીધો છે. પાકિસ્તાનને ડર છે કે તેની સ્થિતિ સાર્ક જેવી થઈ શકે છે.
સાઉથ એશિયન એસોસિએશન ફોર રિજનલ કોઓપરેશન (SAARC)માં પાકિસ્તાન અલગ પડી ગયું છે. વર્ષ 2016માં સાર્કની બેઠક પાકિસ્તાનના ઈસ્લામાબાદમાં યોજાવાની હતી. પરંતુ ભારતે તેમાં સામેલ થવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. પાકિસ્તાને હાથ-પગ જોડ્યા, પણ ભારત માન્યું નહીં. પરિણામ એ આવ્યું કે અન્ય દેશો પણ શેરડી કાપે છે. 2014 પછી સાર્કની કોઈ બેઠક થઈ શકી નથી. માત્ર આ ડર પાકિસ્તાનને શાંતિથી બેસવા દેતું નથી. SCOમાં સામેલ દેશો વિશ્વની અડધી વસ્તી અને અર્થતંત્રના ચોથા ભાગનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. પાકિસ્તાન આટલું મોટું જોખમ નહીં લે.
