કતારમાં મૃત્યુદંડની સજા પામેલા ભારતીય નૌકાદળના 8 ભૂતપૂર્વ સૈનિકોને પરત લાવવામાં ભારત સરકાર સફળ રહી હતી. ભારત માટે આ એક મોટી રાજદ્વારી જીત છે. વિદેશ મંત્રાલયે સોમવારે એક નિવેદનમાં ભારતીય નાગરિકોના પરત ફરવાની પુષ્ટિ કરી હતી. તેના પર જાસૂસીનો આરોપ હતો. તેમનું પરત આવવું અશક્ય લાગતું હતું, પરંતુ ભારત સરકારની મુત્સદ્દીગીરી અને વ્યૂહરચના કામ કરી ગઈ, ચાલો સમજીએ કે મોદી સરકારે તેમને કેવી રીતે બચાવ્યા.
STORY | 8 former Indian Navy personnel jailed in Qatar released
READ: https://t.co/rzQ133Fcja
VIDEO: pic.twitter.com/KQeofpoRpu
— Press Trust of India (@PTI_News) February 12, 2024
26 ઓક્ટોબરના રોજ, કતારની અદાલતે જાસૂસીના આરોપમાં આઠ ભૂતપૂર્વ ભારતીય મરીનને મૃત્યુદંડની સજા ફટકારી હતી. આ સમાચાર આવતા જ ભારતમાં હોબાળો મચી ગયો હતો. સવાલ એ ઊભો થયો કે શું સરકાર તેમને બચાવી શકશે, શું રસ્તો શોધશે અને તેમને લાવવા માટે પીએમ મોદી અને વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકર શું પગલાં લેશે? તેના પર સૌની નજર હતી.
ભારતની કૂટનીતિના કારણે આખું ચિત્ર બદલાઈ ગયું
ભારતે આ કેસની જોરશોરથી હિમાયત કરી હતી. કોઈ અવાજ નથી, પરંતુ અસરકારક રીતે પોતાનો મુદ્દો બનાવ્યો. કતારમાં ભારતીય રાજદૂતની બેઠક ચાલુ રહી. પરિવારના સભ્યોને મળ્યા બાદ તેઓ સતત અપડેટ થતા હતા. ભારત સરકારે આ મામલાને લગતી દરેક માહિતી અંગે દેશને સમયાંતરે જાણ કરી પરંતુ સ્ટેપ બાય સ્ટેપ માહિતી આપી નથી. આ સમયની જરૂરિયાત હતી જે મુત્સદ્દીગીરી માટે જરૂરી હતી.
મામલો માત્ર વિદેશ નીતિ પૂરતો સીમિત નહોતો. પીએમ મોદી અને કતારના વડા શેખ તમીમ બિન હમાદ ડિસેમ્બરમાં દુબઈમાં આયોજિત પર્યાવરણ પરિષદમાં મળ્યા હતા. બંનેએ આને સકારાત્મક સંદેશ તરીકે જોયો. બેઠક બાદ પીએમ મોદીએ કહ્યું હતું કે તેઓએ કતારમાં ભારતીય સમુદાયના કલ્યાણ અંગે ચર્ચા કરી હતી.
પીએમ મોદીએ મૃત્યુદંડની સજા પામેલા કેદીઓ વિશે જાહેરમાં ચર્ચા કરી ન હતી પરંતુ ચોક્કસપણે કહ્યું હતું કે તેમણે કતારના વડા શેખ તમીમ બિન હમદ અલ થાની પાસેથી ત્યાં રહેતા ભારતીયોની સ્થિતિ વિશે પૂછ્યું હતું. તેની અસર થોડા દિવસો પછી જોવા મળી. 28 ડિસેમ્બરના રોજ, એક સારા સમાચાર આવ્યા કે કતારની સર્વોચ્ચ અદાલતે તેની મૃત્યુદંડની સજા રદ કરી છે અને તેની આજીવન જેલની સજા નક્કી કરી છે.
કતારની છબી શું છે?
વિદેશી બાબતોના નિષ્ણાતો પણ કહે છે કે કતાર એક એવો દેશ છે જે હંમેશા મધ્યસ્થી દ્વારા બે દેશો વચ્ચેના વિવાદોને ઉકેલવામાં મદદ કરવા માટે જાણીતો છે. ઇઝરાયલ અને હમાસ વચ્ચેના યુદ્ધને રોકવા માટે કતારે મધ્યસ્થી પણ ભજવી હતી. વિશ્વમાં ભારતની વધતી જતી પ્રતિષ્ઠાને જોઈને કતાર ક્યારેય તેની ઈમેજ ખરાબ કરવા ઈચ્છશે નહીં. ભારતે જે રીતે મામલો ઉઠાવ્યો, કતારને કેદીઓને રાહત આપવી પડી. બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો અને મુત્સદ્દીગીરીએ કામ કર્યું.
શું 2014ની સંધિનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો?
આ સમગ્ર ઘટના વચ્ચે, 2014ની સંધિને અવગણી શકાય નહીં, જેમાં નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો કે જો કોઈ કારણોસર બંને દેશના નાગરિકોને સજા થાય છે, તો તેઓ તેમના પોતાના દેશમાં સજા ભોગવી શકે છે. ચર્ચા કરવામાં આવી હતી કે ભારત સરકારે રાજદ્વારી દ્રષ્ટિકોણથી આ મામલો ઉઠાવ્યો હતો અને અમેરિકા અને તુર્કી સાથે પણ ચર્ચા કરી હતી. આ બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો કતાર અને તેના રાષ્ટ્રના વડા કરતા સારા છે.
